تاکید «هیات نظارت بر اجرای برجام» بر ضرورت پاسخ هوشمندانه ایران به آمریکا؛
«هیات نظارت بر اجرای برجام» عصر روز دوشنبه 9 اسد با حضور تمامی اعضا به ریاست حسن روحانی رییس جمهور تشکیل جلسه داد. در این جلسه پس از استماع گزارش‌های وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی، آخرین وضعیت قانون تحریمی جدید آمریکا و تبعات آن مورد بحث و بررسی اعضا قرار گرفت.
اعضای هیات نظارت، در این نشست با توجه به نقض تعهدات آمریکا در برجام بخصوص مفاد بندهای 26 و 28 و 29، بر ضرورت پاسخ مقتدرانه، متناسب و هوشمندانه جمهوری اسلامی ایران به موضع گیری‌های دولت آمریکا تاکید کردند.
پاسخ متقابل ایران اکنون با تصمیماتی که مجلس شورای اسلامی در دست اقدام دارد ، کلید خورده است .در این موضوع دونکته قابل بحث وجود دارد. نکته اول این است که آیا ایران بدنبال پاسخی ازنوع تحریم های امریکاست . یا آنکه ایران از ساز و کارهای موجود در چار چوب توافق چند جانبه برجام مسئله را دنبال خواهد کرد . در مورد نکته اول بدیهی است ، از انجا که ایران رابطه وسیع تجاری و اقتصادی مستقیم با امریکا ندارد ؛ اقدام ایران لزوما" در این حوزه نخواهد بود. اما این بدان معنا نیست که ایران در این زمینه موضعی انفعالی اختیار خواهد کرد. در روابط بین الملل مناسبات میان کشورها بصورت تعاملی است . ایران نیز اهرم هایی در اختیاردارد که می تواند برمنافع امریکا در چرخه روابط تجاری – سیاسی تاثیر گذار باشد .
پل پیلار از کارشناسان برجسته امنیتی آمریکایی ،استاد دانشگاه و عضو سابق آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) ؛در مقاله ای با بیان اینکه مذاکرات هسته ای و توافق هسته ای (برجام) گامی در جهت ترک یک عادت مضر آمریکایی است، می نویسد : نقض برجام توسط دولت ترامپ یک اشتباه بزرگ است و فرصت های کار کردن با ایران را از بین می برد. "
در هر حال این موضوع دو جنبه دارد.یکی جنبه مناسبات دوجانبه میان ایران و امریکا و دیگری توافق چند جانبه ایران با گروه 5+1 است .در ایالات متحده امریکا با این توافق تحت عنوان غیرالزام آور (Non Binding)، برخورد شده ؛ به این معنا که الزام حقوقی نسبت به اجرای برجام وجود ندارد . این در حالیست که برجام در چار چوب "قطعنامه ۲۲۳۱" شورای امنیت، ماهیت الزام آور به خود گرفته و طبق ماده 25 منشور سازمان ملل متحد،برای همه دولت ها (نه فقط اعضای 1+5) لازم الاجرا بوده و مسئولیت ساز است. برهمین اساس یکی از راهکارهای متقابل در خصوص نقض برجام در ماده 36 برجام پیش بینی شده است.
براساس این ماده:
"چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت ننموده اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع نماید؛ چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد، و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پایبندی اساسی» می‌باشد، آنگاه آن طرف می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهدات خود وفق برجام قلمداد کرده و یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ نماید که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» به شمار می‌آید."
در هر حال مصوبه جدید امریکا مصداق عینی نقض برجام و نشان دهنده بی تعهدی امریکا نسبت به یک تعهد چند جانبه و بین المللی است .این در حالی است که جنبه های وسیعتر تحریم های امریکا متوجه روسیه نیز شده است . مجموعه واکنش ها نشان می دهد آمریکا وارد ماجراجویی هایی شده است که بیشترین خسارت را خود آنها خواهند برد و این تحریم ها امریکا را در جهان منزوی خواهد کرد.