برجام و آخرین فرصت های اروپا برای ایفای نقشی مستقل در قبال اقدام های آمریکا
تلاش کشورهای اروپایی برای حفظ برجام و ادامه همکاری با ایران در شرایط تحریمهای آمریکا قابل توجه است؛ اما هنوز نشانه های قطعی و تاثیر گذاری از سوی بروکسل دیده نمی شود.
«علی لاریجانی» رییس مجلس شورای اسلامی ایران روز دوشنبه در دیدار «زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه پیشین آلمان و هیات همراه در تهران با بیان اینکه رفتار «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا وضعیت مبهمی در صحنه بین الملل ایجاد کرده است گفت: اگر اروپا بتواند نقش مستقلی در قبال اقدام های آمریکا ایفا کند، به نفع کشورهای اروپایی است.
مقام های اروپایی پیش از شروع تحریم ها بارها از ایجاد مکانیسمی ویژه صحبت کردند و وعده داده اند که برای حفظ برجام از شرکتهای اروپایی در برابر تحریم های امریکا دفاع خواهند کرد . این تصمیم در بیانیه مشترک روسیه، فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و ایران در نشست وزرای خارجه این کشورها در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک مورد تصویب قرار گرفت.
مکانیزم اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریمهای آمریکا اما تا چه اندازه می تواند مؤثر و کار آمد باشد ؟
"یولیا سوشنیکووا" کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات ملی در مدرسه عالی اقتصاد مسکو در گفت و گو با روزنامه «کامرسانت»، می گوید : اروپا تلاش میکند تا ایران را که هشدار داده ممکن است از برجام خارج شود آرام سازد، در این راستا، ایجاد مکانیسم ویژه بدون تردید اقدامی مثبت است ولی مشخص نیست که چگونه کار کند؛ و آیا مؤثر واقع خواهد شد؟
این کارشناس مسایل اقتصادی معتقد است ؛ که بهاحتمال زیاد، این مسئله مورد توجه تجار کوچک و متوسط اروپایی قرار خواهد گرفت، ولی شرکتهای بزرگی مانند "توتال" همگرایی بیش از اندازهای با نظام مالی جهانی داشته و تحت تأثیر تحریمهای واشنگتن قرار خواهند گرفت. پیشبینی این مسئله که این اقدامات تأثیر زیادی بر همکاریهای شرکتهای اروپایی با ایران داشته باشد، مشکل است.
برخی کارشناسان اما دراین زمینه با شک و تردید به اقدامات اتحادیه اروپا نگاه می کنند .
"آندری باکلیتسکی" کارشناس مرکز تحقیقات سیاسی روسیه براین باور است که بروکسل قصد ندارد بهطور جدی به رویارویی با واشنگتن بپردازد.
با این حال ارزیابی ها نشان می دهد که علیرغم برخی اختلاف دید گاه هایی که دراروپا نسبت به امریکا وجود دارد ، مخالفت ها با یکجانبه گرایی امریکا در سطح بین المللی جدی است .
«دومینیک دوویلپن» نخست وزیر سابق فرانسه در نقد سیاست های آمریکا، می گوید: آمریکا به دنبال یک جانبه گرایی و از بین بردن سازمان هایی است که بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفته و ایجاد شکاف بین شرق و غرب اروپا یکی از اهداف امریکاست.
زیان های اقتصادی تحمیل شده بر اتحادیه اروپا و دیگر کشورها در چارچوب نقض برجام تنها یک طرف مسئله است. طرف مهم دیگر این جریان سنجش استقلال عمل اروپا درمقابل فشارهای امریکاست.
خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام و اعمال تحریمهای این کشور ضد ایران مغایر قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد و به منزله نادیده گرفتن و بیاحترامی به نظرات و دیدگاههای جامعه جهانی است.شکی نسیت که ادعاهای امریکا در باره توافق هسته ای ایران واهی و بی اساس است . مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص راستی آزمایی اجرای برجام برای سیزدهمین بار، پایبندی ایران به تعهداتش در برجام را تائید کرده است.ازاینرو اروپا باید بخاطر دفاع از حیثیت و منافع خود هر چه سریع تر به تعهداتش عمل کند.