تفسیر ؛ پایان نشست سران عراب با پارادوکس های آشکار

بیانیه پایانی بیست و هشتمین نشست سران عرب در حالی با پارادوکس های آشکار صادر شد که اختلاف ها میان کشورهای عربی در این نشست مشهود بود.

بیست و هشتمین اجلاس سران اتحادیه عرب روز گذشته 29 مارس در منطقه بحرالمیت اردن پایان یافت. ریاست این نشست با عبدالله دوم ، پادشاه اردن بود که از رئیس جمهوری موریتانی تحویل گرفت. در بیانیه پایانی به موضوعات سوریه ، فلسطین ، عراق و همچنین تعامل با اسرائیل اشاره شد. نکته مهم این است که بیانیه پایانی که حاکی از تناقض های آشکار میان سیاست های اعلامی و اعمالی اغلب سران عرب بود ، نشان داد که نهادگرایی در جهان عرب ، تجربه ای شکست خورده محسوب می شود . 

جهان عرب کنونی شاهد این است که مهمترین بحران های جهانی در کشورهای عربی در جریان است. بدون شک بحران های سوریه ، عراق ، یمن ، لیبی و سودان و به طور کلی معضل تروریسم و جنگ داخلی مهمترین بحران های جهانی هستند. این بحران ها پیامدهای مهمی نیز تاکنون داشته اند که هر کدام از این پیامدها نیز به یکی از معضل های مهم جهان تبدیل شد که از جمله آن بحران آوارگان و پناهجویان است. 

با وجود این شرایط ، اما ، نهادهای عربی از جمله اتحادیه عرب برای متوقف یا دست کم کاهش این بحران ها هیچ توفیقی نداشته اند . دلایل زیادی برای این ناکامی ها می توان مطرح کرد که یکی از مهمترین آن ، نوع نقش آفرینی بازیگران اصلی عضو این نهادها است .   

اتحادیه عرب در نشست روز گذشته خود درباره بحران سوریه بر این موضوع تاکید کرد که تنها راه حل بحران سوریه، راه حل سیاسی خواهد بود. این در حالی است که مهمترین مانع دستیابی به راه حل سیاسی برای بحران سوریه نیز حمایت بازیگران اصلی و تاثیرگذار عضو اتحادیه عرب به خصوص عربستان سعودی از گروههای تروریستی و تلاش آنها برای براندازی نظام سوریه است. درباره بحران عراق نیز بر لزوم حمایت از دولت عراق در مبارزه با تروریسم تاکید شد ؛ در حالی که بارها مقامات عراقی اعلام کردند که برخی قدرت های عربی از حامیان اصلی تروریستهای داعش هستند. 

در بیانیه پایانی بیست و هشتمین نشست سران اتحادیه عرب بر حقوق مردم فلسطین به ویژه حق تعیین سرنوشت و تشکیل کشور مستقل تضمین شود ، اما ، در عین حال آشتی تاریخی با رژیم صهیونیستی نیز مطرح شد. اگرچه این آشتی مشروط به عقب نشینی اسرائیل از مرزهای 1967 شد ، اما ، حتی خود اسرائیلی ها نیز می دانند که این شرط نیز برای فریب افکار عمومی در بیانیه پایانی گنجانده شده است . روابط کشورهای عربی به خصوص مدعیانی نظیر عربستان سعودی ، قطر و امارات با رژیم صهیونیستی در اثر مدیریت غرب به ویژه آمریکا از وضعیت پنهانی به آشکار تغییر کرده و موضوع فلسطین در عمل به حاشیه رانده شده است.  

در بیانیه پایانی نشست سران عرب در حالی بر حل بحران های منطقه ای از جمله بحران یمن تاکید شده است که بیش از هر موضوع دیگری پارادوکس های موجود در اتحادیه عرب را نشان داد زیرا بحران یمن در اثر جنگ عربستان و متحدان عرب آن علیه یمن به وجود آمده است. 

مجموع این تناقض ها نشان می دهد که نهادگرایی در جهان عرب موضوعی شکست خورده است و اتحادیه عرب نیز از جمله این نهادهای ناکارآمدی است که تفاوتی میان بیانیه سالیانه آن دیده نمی شود. بنابراین ، می توان از همین حالا پیش بینی کرد که بیانیه نشست آینده که قرار است در امارات برگزار شود چه محورهایی خواهد داشت . 

با توجه به این شرایط ، «عبدالقادر بن صالح» ، رئیس مجلس امت الجزایر در بیست و هشتمین اجلاس سران کشورهای عضو اتحادیه عرب در اردن خواستار اصلاح ساختار اتحادیه عرب شد.