Pars Today

انس با قرآن یکی از ویژگی های اصلی سیره رضوی است. در ادامه به جایگاه قرآن در زندگی امام رضا(ع) می پردازیم.

همان طور که در برنامه های قبل گفتیم ، سبک زندگی هر فرد و جامعه‌ای متأثر از نوع باورها یا جهان‌بینی و ارزش‌های حاکم بر آن فرد و جامعه است. جهان‌بینی مادی و ارزش‌های لذت‌گرایانه و سودمحورانه طبیعتاً سبک زندگی مخصوصی را پدید می ‌آورند. همانطور که جهان‌بینی الهی و ارزش‌های کمال‌گرایانه و سعادت‌ محورانه سبک خاصی از زندگی را شکل می‌دهند. در سبک زندگی اسلامی انس داشتن با قرآن و عمل به رهنمودهای آن یکی از ارکان اساسی و مهم در این نوع سبک زندگی است.

قرآن پیمان نامه ای است از خدای متعال به سوی آفریدگان او؛ پس بر هر مسلمانی لازم است در این عهد الهی نظر کند و هر روز آیاتی از آن را بخواند. قرآن ریسمان محکم خداست ودستگیره مطمئن او و راه نمونه او که به بهشت می رساند و از آتش می رهاند. امام  رضا (ع) خود بر تلاوت فراوان قرآن تأکید کرده و همگان را به خواندن قرآن ترغیب می کردند.

امام رضا (ع)  قرآن عینی، و اخلاق آن حضرت ساخته شده از عناصر ساخته شده قرآن کریم بود. او قرآن ناطق و تجسم و عملی و تجلی آیات وحی الهی است. چرا که اهمیت به قرآن و انس با آیات آن سراسر وجود ایشان را فراگرفته و تمام سخنان ایشان تفسیر و تبیین مفاهیم ثقل اکبر بود.

در سیره‏ امام رضا علیه ‏السلام و انس ایشان با قرآن، چنین نقل شده است که امام رضا(ع) بعد از نمازصبح قرآن کریم را باز کرده و از روی آن تلاوت می کردند و شب هنگام که در بستر قرار می گرفتند آیات قرآن را تلاوت می کردند و هر گاه به آیه ای می رسیدند که در آن از بهشت یا دوزخ سخن رفته بود گریه می کردند و از خداوند درخواست بهشت می کردند. ریان بن صلت می‏گوید: از حضرت رضا علیه ‏السلام سؤال کردم نظر شما درباره قرآن چیست؟ فرمود: «قرآن کلام خداست از آن نگذرید (قدم فراتر ننهید) و از غیر آن هدایت مجویید که گمراه خواهید شد.»

امام رضا علیه ‏السلام در حدیث شرایع الاسلام می‏فرماید: اسلام محض شهادت به یکتایی خداست که خدایی جز او نیست... و تصدیق به کتاب او که راست و عزیز است. آن کتابی است که نه از پیش رو، و نه از پشت سر باطل در آن را ندارد و فرستاده شده از جانب خداوند حکیم و حمید است. این کتاب (قرآن) دربردارنده‏ی همه مطالب کتب آسمانی است که پیش از آن نازل شده و از آغاز تا پایانش حق و صحیح است و ما به همه‏ی آیات آن از محکم و متشابه و خاص و عام و وعده و وعیدها و ناسخ و منسوخ و تمام قصص و اخبارش، ایمان داریم. و هیچ کس از مخلوقات نمی‏توانند مانند قرآن بیاورد (عیون اخبار الرضا -ج1ص262)

حسین بن احمد یکی از یاران امام می‏گوید: امام رضا علیه‏ السلام روزی درباره قرآن سخنرانی کرد و پیرامون عظمت مفاهیم و دلایل روشن و اعجاز نظم آن فرمود: «قرآن، ریسمان محکم خداوند، و دستگیره استوار و راه روشن و مستقیم اوست که انسان سالک را به بهشت رهنمون می‏سازد، و از ارزش و رونق نمی افتد، زیرا قرآن، برای زمانی مخصوص و معین قرار داد نشده، بلکه حجت و دلیل و برهان خدا برای همه انسانها در همه زمانها است که هیچ گونه باطلی نه از پیش رو و نه از پشت و سر به سراغ آن نمی‏ آید چرا که از سوی خداوند حکیم و شایسته ستایش، نازل شده است (عیون اخبار الرضا -ج2-ص286) .

یکی از نامهای قرآن کریم، حدیث (جدید و تازه) است حضرت رضا علیه السلام در روایتی علت تازگی و جدید بودن قرآن را چنین بیان می ‏فرماید: شخصی از امام صادق علیه ‏السلام پرسید: علت چیست که قرآن در مواقع نشر و درس چیزی جز تازگی و شادابی نمی ‏افزاید؟ 
فرمود: زیرا خداوند قرآن را برای زمانی خاص نازل نکرده و همین طور برای مردم زمان معینی نفرستاده است. قرآن در هر زمانی جدید و تازه و برای هر قومی تا قیامت نوآوری و تازگی و شادابی دارد (عیون اخبار الرضا -ج2-ص167)  .

 امام رضا علیه ‏السلام در بیان این که قرآن پاسخگوی همه نیازهای انسان و ضرورت های اجتماع در زندگی مادی و معنوی بشر است می ‏فرماید: « خداوند رسولش را به سوی خود فرانخواند، مگر پس از این که دین را برای او کامل ساخت و قرآن را بر او فرو فرستاد، قرآنی که در آن همه چیز به تفصیل بیان شده است و حلال و حرام، حدود، احکام و هر چیز دیگری که مردم بدان نیازمند می‏باشند. »

تمام گفتارها و جواب‏ها و شواهدی که امام رضا علیه‏ السلام می ‏آورد همه از قرآن بود و هر سه شبانه روز یک ختم قرآن داشت و می‏ فرمود: اگر بخواهم به کمتر از این زمان هم ختم کنم، می‏توانم. لکن (در ختم سه روز) به هیچ آیه‏ ای نمی‏گذرم و مگر این که در آن می‏ اندیشم که مراد چیست و در چه موردی نازل شده و زمان نزولش چه وقتی بوده است، به همین یک ختم قرآن من سه شبانه روز طول می‏کشد.

امام رضا (ع) در توصیه و سفارشی فراگیر و همگانی به نقل از پیامبر اسلام می‏ فرماید:  «برای خانه های خود، سهمی از تلاوت قرآن قرار دهید، چون هر کس در خانه خود قرآن تلاوت کند، کارهای اهل آن خانه آسان گردد و خیر و برکت در آن خانه زیاد شود، و هر خانه ‏ای که در آن قرآن تلاوت نکنند، کارها بر اهل آن تنگ شود، و خیر و برکت و در آن خانه کم گردد، و ساکنان آن، بی‏ برکت و در نقصان باشند.»

معمر بن خلاد می‏گوید: از حضرت رضا (ع) شنیدم که فرمود: «سزاوار است که انسان بعد از نماز صبح پنجاه آیه از قرآن مجید را تلاوت کند (مسند الرضا ج2ص69) از امام رضا (ع) روایت شده که رسول خدا فرمود: هر کس آیة الکرسی را صد بار بخواند مانند کسی است که تمام عمر خدا را عبادت کرده است. ابراهیم بن مهزم از حضرت رضا علیه ‏السلام روایت می‏کند که فرمود: هر کس هنگام خواب آیة الکرسی را تلاوت کند، به خواست خدا به مرضی که او را فلج کند گرفتار نشود و هر کس پس از هر نماز آن را بخواند گزنده‏ای به وی آزار نرساند .امام رضا (ع)  می‏فرماید: در قرآن شفا و درمان هر دردی است، و از  قرآن درمان بخواهید. کسی که او را قرآن شفا و درمان ندهد، درمانی برای او نیست.