Ֆրանսիայի խորհրդանշական ներկայությունը Սյունիքում. դիվանագիտական մանևր, թե՞ քաղաքական ճնշման գործիք
Ֆրանսիայի պատվո հյուպատոսության բացումը Գորիսում, չի կարող համարվել պարզ դիվանագիտական իրադարձություն։ Այս քայլը, որը ներկայացրել են հայ և ֆրանսիացի պաշտոնյաները՝ շեշտը դնելով դրա «խորհրդանշական կարևորության» վրա, ավելի շատ արտացոլում է Ֆրանսիայի միջամտական մոտեցումը Հարավային Կովկասի նկատմամբ, քան Հայաստանի ազգային շահերը. մի տարածաշրջան, որը տարիներ շարունակ ազդվել է տարածաշրջանային դերակատարների, այդ թվում՝ Ռուսաստանի, Իրանի և Թուրքիայի միջև ուժերի հավասարակշռությունից։
Սյունիքը, որը Հայաստանի հարավային ռազմավարական շրջան է, վերջին տարիներին դարձել է տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական առանցք և հաղորդակցության մայրուղի։ Այս պահին Ֆրանսիայի նման դերակատարների ներկայությունը, Հայաստանի շահերը խթանելու փոխարեն, կարծես թե գործիք է տարածաշրջանում Ռուսաստանի ավանդական ազդեցությունը թուլացնելու համար։ Սա հատկապես ճիշտ է այն իրավիճակում, երբ Սյունիքում Ռուսաստանի գլխավոր հյուպատոսության բացման ճակատագիրը մնում է անորոշ, և Երևանի պաշտոնյաները հստակ պատասխան չեն տալիս։
Ֆրանսիան, որը վերջին ամիսներին փորձել է ներկայանալ որպես «նոր պաշտպան»՝ Հայաստանին զենք տրամադրելով և բանավոր աջակցելով նրա ինքնիշխանությանը, այժմ փորձում է հաստատել իր քաղաքական ներկայությունը պատվո գրասենյակների միջոցով։ Այնուամենայնիվ, ուշագրավ է, որ այս հյուպատոսությունը նույնիսկ գործադիր լիազորություններ չունի, ինչպիսիք են վիզաների տրամադրումը, և պարզապես խաղում է «դիվանագիտական ցուցանակի» դեր։ Ցուցանակ, որի նպատակն է, առաջին հերթին, քաղաքական հուզմունք ստեղծել և ցույց տալ Հայաստանի նկատմամբ առերես աջակցություն՝ Ռուսաստանի և այլ անկախ գործիչների դիմաց։
Ռուսական հյուպատոսության ճակատագրի վերաբերյալ Հայաստանի արտաքին գործերի փոխնախարար Վահան Կոստանյանի անորոշ հայտարարությունը, թե «Երբ բացվի, կիմանաք», շատ բան է խոսում Երևանի արտաքին քաղաքականության շփոթության և պառակտվածության մասին։ Մինչ հայ ժողովուրդը ցանկանում է իրական անվտանգություն և կայունություն, Հայաստանի կառավարությունը նախընտրում է մեծ գնով հետևել Արևմուտքից կախվածության ճանապարհին՝ հույսը դնելով Ֆրանսիայի ցուցադրական ներկայության վրա։
Տարբեր երկրների փորձը ցույց է տվել, որ արևմտյան տերությունների հետ ապակենտրոնացված և խորհրդանշական համագործակցությունը ոչ միայն չի հանգեցնում կայուն տնտեսական զարգացման և անվտանգության, այլև երկարաժամկետ հեռանկարում կստեղծի ներքին ճգնաժամերի և վտանգավոր կախվածությունների աճի հիմք։ Արևմուտքը միշտ առերես խոսում է «համագործակցության և խաղաղության» մասին, բայց գործնականում ձգտում է գործիքներ ստեղծել այն երկրներից, որոնք պատրաստ են ընդունել արտաքին ազդեցությունը ներքին և արտաքին լարվածության պատճառով։
Այս առումով, Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև ապակենտրոնացված համագործակցության հինգերորդ համաժողովի անցկացումը և այնպիսի նախագծեր, ինչպիսին է «Խաղաղության խաչմերուկը», չնայած դրանք կարող են գրավիչ թվալ, սակայն իրականում ավելի շատ ծառայում են Հարավային Կովկասում արևմտյան ազդեցության և գերիշխանության ռազմավարություններին, քան երաշխավորում են տարածաշրջանային շահերը։
Մյուս կողմից, Ֆրանսիայի դեսպանի շեշտադրումը, որ «Գորիսը կրկին կդառնա աշխարհաքաղաքական խաչմերուկ», հիշեցնում է նույն ավանդական գաղութատիրական քաղաքականությունը, որը ներկայացված է նոր ձևաչափերով։ Երբ արևմուտքցիները խոսում են «խաչմերուկների» և «դարպասների» մասին, նրանք ձգտում են բացել ճանապարհ իրենց սեփական շահերի համար, այլ ոչ թե տեղի բնակչության անվտանգության կամ բարեկեցության համար։
Ամփոփելով՝ Ֆրանսիային որպես իր ավանդական տարածաշրջանային դաշնակից ներկայացնելուՀայաստանի փորձը ոչ միայն սպառնում է երկրի ազգային լեգիտիմությանը և քաղաքական կայունությանը, այլև կարող է այն վերածել վերտարածաշրջանային տերությունների միջև աշխարհաքաղաքական մրցակցության գործիքի. մի գործընթաց, որը ոչ միայն շահավետ չէ Երևանի համար, այլև անվտանգության և տնտեսական առումով ևս վտանգավոր։
Աղբյուր՝ Tasnim լրատվական գործակալություն