Պարսկերենը Ձեզ համար (68)
Նոյեմբեր 17, 2018 10:26 Asia/Yerevan
Ողջույն Ձեզ հարգարժան ռադիոլսող բարեկամներ: Ներկայացնում ենք «Պարսկերենը Ձեզ համար» հաղորդաշարի 68-րդ համարը, որտեղ ձեզ կծանոթացնենք Իրանի բնության բարիքներից մեկին:
Միգուցե ձեզ համար հետաքրքիր լինի ,որ իմանաք Իրանական բարձրավանդակի ներքին շրջաններում են գտնվում երկու ամենախոշոր անապատները,որոնք են՝ Դաշթե-Քեվիրը և Քեվիրե-Լութը: Այս անապատներն զբաղեցնում են Իրանի արևելյան և կենտրոնական հատվածներ: Խորասան, Սեմնան , Սպահան ,Քերման և Սիստան ու Բելուչեստան նահանգների որոշ հատվածներ գտնվում են անապատում: Անապատների եզրին կան մեծ ու փոքր քաղաքներ ,բայց անապատների մեջ ոչ ոք չի կարող ապրել: Հետազոտությունները ցույց են տալիս որ Իրանի անապատի կենտրոնը երկրագնդի ամենատաք կետն է համարվում: Անապատների զգալի տարածությունները ծածկված են աղուտներով ու խճաքարերով:
Այս անապատների եզրին ապրում են անապատային կենդանիներ ,որոնք ջրի մեծ պահանջ չունեն: Դրանց թվում են ուղտը, ոզնին և վայրի էշը:
Այսօր Արմենը ավտոբուսում ծանոթանում է Ջիրոֆթցի տղամարդու հետ: Ջիրոֆթն Իրանի անապատային քաղաքներից է: Այդ տղամարդը Արմենին պատմում է անապատի մասին: Այսօրվա հաղորդման ընթացքում Արմենն իր ընկերոջը պատմում է այդ տղամարդու հետ ունեցած հանդիպման և անապատի յուրահատկությունների մասին:
***
Ինչպես միշտ նախ առաջարկում ենք ծանոթանալ այս հաղորդման նոր բառերին ու բառակապակցություններին:
|
Այսօր |
Էմռուզ |
امروز |
|
Ավտոբուս |
Օթոբուս |
اتوبوس |
|
Տղամարդ |
Մա՛րդ |
مرد |
|
Ես ծանոթացա |
Մա՛ն աշենա շոդա՛մ |
من آشنا شدم |
|
Ջիրոֆթ |
Ջիրոֆթ |
جیرفت |
|
Ջիրոֆթցի |
Ա՛հլե Ջիրոֆթ |
اهل جیرفت |
|
Նա էր |
Ու բուդ |
او بود |
|
Քաղաք |
Շա՛հր |
شهر |
|
Անապատ |
Քա՛վիր |
کویر |
|
Անապատային քաղաք |
Շա՛հրե քա՛վիրի |
شهر کویری |
|
Մոտ |
Նա՛զդիք |
نزدیک |
|
Քերման |
Քերման |
کرمان |
|
Իմացա |
Դանեսթա՛մ |
دانستم |
|
Անուն |
Էսմ |
اسم |
|
Դաշթե-քեվիր |
Դաշթե Քա՛վիր |
دشت کویر |
|
Քեվիրե-լութ |
Քա՛վիրե Լութ |
کویر لوت |
|
Մեկը |
Յեքի |
یکی |
|
Այն մյուսը |
Ան դիգա՛րի |
آن دیگری |
|
Ջուր |
Աբ |
آب |
|
Շատ քիչ |
Բեսիար քա՛մ |
بسیار کم |
|
Անձրև |
Բարան |
باران |
|
Անձրև է տեղում |
Բարան միբարա՛դ |
باران می بارد |
|
Այնտեղ |
Անջա |
آنجا |
|
Ճիշտ է |
Դորոսթ ա՛սթ |
درست است |
|
Մի քանի քաղաք |
Չա՛նդ շահր |
چند شهر |
|
Ոչ ոք |
Հիչքա՛ս |
هیچ کس |
|
Ապրել |
Զենդեգի քա՛րդա՛ն |
زندگی کردن |
|
Նրանք ապրում են |
Անհա զենդեգի միքոնա՛նդ |
آنها زندگی می کنند |
|
Նա չի ապրում |
Ու զենդեգի նեմիքոնա՛դ |
او زندگی نمی کند |
|
Ջերմաստիճան |
Դա՛մա |
دما |
|
Օդի ջերմաստիճան |
Դա՛մայե հա՛վա |
دمای هوا |
|
Ինչքա՞ն (Որքա՞ն) |
Չեղա՛դր? |
چه قدر ؟ |
|
Շատ տոթ |
Խեյլի գա՛րմ |
خیلی گرم |
|
Միջև |
Բեյն |
بین |
|
Հիսունից վաթսուն (50-60) |
Փանջահ թա շա՛սթ (50-60) |
50 - 60 |
|
Աստիճան |
Դա՛րա՛ջե |
درجه |
|
Սենտիգրադ |
Սանթիգրադ |
سانتیگراد |
|
Օր |
Ռուզ |
روز |
|
Գիշեր |
Շա՛բ |
شب |
|
Գիշերներ |
Շա՛բհա |
شبها |
|
Զով |
Խոնա՛ք |
خنک |
|
Որտե՞ղ |
Քոջա? |
کجا ؟ |
|
Խորասան |
Խորասան |
خراسان |
|
Ռազավի Խորասան |
Խորասանե Ռազավի |
خراسان رضوی |
|
Հարավային Խորասան |
Խորասանե Ջոնուբի |
خراسان جنوبی |
|
Ղոմ |
Ղոմ |
قم |
|
Սպահան |
Էսֆա՛հան |
اصفهان |
|
Սեմնան |
Սեմնան |
سمنان |
|
Յազդ |
Յա՛զդ |
یزد |
|
Քերման |
Քերման |
کرمان |
|
Սիստան |
Սիսթան |
سیستان |
|
Մեծ |
Բոզորգ |
بزرگ |
|
Արևելք |
Շա՛րղ |
شرق |
|
Կենտրոն |
Մա՛րքա՛զ |
مرکز |
|
Գորգ |
Ֆա՛րշ |
فرش |
|
Գորգագործություն |
Ֆարշբաֆի |
فرش بافی |
|
Խեցեգործություն |
Սոֆալգա՛րի |
سفالگری |
|
Արվեստ |
Հոնա՛ր |
هنر |
|
Կա (գոյություն ունի) |
Վոջուդ դարա՛դ. |
وجود دارد |
|
Գյուղատնտեսություն |
Քեշավա՛րզի |
کشاورزی |
|
Ինչպես |
Չեգունե |
چگونه |
|
Ծառ |
Ծառ |
درخت |
|
Արմավ |
Խորմա |
خرما |
|
Պիստակ |
Փեսթե |
پسته |
|
Շրջաններ (տարածքներ) |
Մա՛նաթեղ |
مناطق |
|
Մերձակա(Շրջակայք) |
Ա՛թրաֆ |
اطراف |
|
Շատ |
Զիադ |
زیاد |
|
Քիչ ջուր |
Աբե քա՛մ |
آب کم |
|
Նա կարիք ունի |
Ու նիազ դարա՛դ |
او نیاز دارد |
*****
Այժմ Արմենը և Ռամինը քայլում են փողոցում:Նրանք գնում են դեպի համալսարան: Առաջարկում ենք հետևել նրանց խոսակցությանը:
|
Արմեն.Այսօր ավտոբուսում ծանոթացա մի տղամարդու հետ: Նա Ջիրոֆթցի էր: |
Էմռուզ դա՛ր օթոբուս բա յեք մա՛րդ աշենա շոդա՛մ.Ու ահլե Ջիրոֆթ բուդ: |
آرمن - امروز در اتوبوس با یک مرد آشنا شدم . او اهل جیرفت بود . |
|
Ռամին.Ջիրոֆթը Իրանի անապատային քաղաքներից մեկն է, Քերմանի մոտ: |
Ջիրոֆթ յեքի ա՛զ շա՛հրհայե քա՛վիրիյե Իրան ա՛սթ,նա՛զդիքե Քերման. |
رامین - جیرفت یکی از شهرهای کویری ایران است . نزدیک کرمان |
|
Արմեն. Ես իմացա ,որ Ջիրոֆթը մոտ է անապատին: Իրանն քանի՞ անապատ ունի: |
Մա՛ն դանեսթա՛մ քե Ջիրոֆթ բե քա՛վիր նա՛զդիք ա՛սթ.Իրան չա՛նդ քա՛վիր դարա՛դ? |
آرمن - من دانستم که جیرفت به کویر نزدیک است . ایران چند کویر دارد ؟ |
|
Ռամին.Երկու անապատ: Մեկի անունը Դաշթե-քեվիր է, մյուսինը Քեվիրե-լութ: |
Դո քա՛վիր,էսմե յեքի Դաշթե Քա՛վիր ա՛սթ վա՛ դիգա՛րի Քա՛վիրե Լութ. |
رامین - دو کویر . اسم یکی دشت کویر است و دیگری کویر لوت |
|
Արմեն.Քեվիրում ջուրը շատ քիչ է,մարդիկ ինչպե՞ս են ապրում այնտեղ: |
Աբ դա՛ր քա՛վիր բեսիար քա՛մ ա՛սթ. Մա՛րդոմ դա՛ր անջա չեգունե զենդեգի միքոնա՛նդ? |
آرمن - آب در کویر بسیار کم است . مردم در آنجا چگونه زندگی می کنند ؟ |
|
Ռամին.Անապատի մոտ մի քանի քաղաք կա,բայց ոչ ոք անապատում չի ապրում: |
Նա՛զդիքե քա՛վիր չա՛նդ շահր հա՛սթ,վա՛լի հիչ քա՛ս դա՛ր քա՛վիր զենդեգի նեմիքոնա՛դ. |
رامین - نزدیک کویر چند شهر هست ، ولی هیچ کس در کویر زندگی نمی کند. |
|
Արմեն.Օդի ջերմաստիճանն որքա՞ն է այնտեղ: |
Դա՛մայե հա՛վա դա՛ր անջա չեղա՛դր ա՛սթ? |
آرمن - دمای هوا در آنجا چه قدر است؟ |
|
Ռամին.Ցերեկն օդը շատ տաք է:50-60 աստիճան,բայց գիշերները շատ զով է լինում: |
Դա՛ր ռուզ հա՛վա խեյլի գա՛րմ ա՛սթ.Բեյնե 50-60 դարաջե սանթիգերադ.Ա՛մմա շա՛բհա խոնա՛ք ա՛սթ. |
رامین - در روز هوا خیلی گرم است . بین 50 تا 60 درجه سانتیگراد . اما شبها خنک است . |
|
Արմեն.Դաշթե-քեվիրը և Քեվիրե-լութը որտե՞ղ են: |
Դաշթե-քա՛վիր վա՛ Քավիրե-լութ քոջասթ? |
آرمن - دشت کویر و کویر لوت کجاست ؟ |
|
Ռամին.Դաշթե Քեվիրը գտնվում է Խորասանե Ռազավիում,Ղոմում, Սպահանում, Սեմնանում և Յազդում, իսկ Քեվիրե-լութը գտնվում է հարավային Խորասանում ,Քերմանում ու Սիստանում: |
Դա՛շթե քա՛վիր դա՛ր Խորասանե Ռա՛զա՛վի, Ղոմ, Էսֆեհան, Սեմնան վա՛ Յա՛զդ ա՛սթ վա՛ Քա՛վիրե Լութ դա՛ր Խորասանե Ջոնուբի ,Քերման վա՛ Սիսթան ա՛սթ. |
رامین - دشت کویر در خراسان رضوی ، قم ، اصفهان ، سمنان و یزد است و کویر لوت در خراسان جنوبی ، کرمان و سیستان است. |
|
Արմեն.Ուրեմեն այս երկու անապատները շատ մեծ են: |
Փա՛ս ին դո քա՛վիր խեյլի բոզորգա՛նդ. |
آرمن - پس این دو کویر خیلی بزرگند! |
|
Ռամին.Այո, Իրանի արևելյան և կենտրոնական հատվածները անապատային են: Անապատում կա գորգագործության և խեցեգործության արվեստը: |
Բա՛լե, շա՛րղ վա՛ մա՛րքա՛զե Իրան քա՛վիրի ա՛սթ.Դա՛ր քա՛վիր, հոնա՛րե ֆա՛րշբաֆի վա՛ սոֆալգա՛րի վոջուդ դարա՛դ. |
رامین - بله . شرق و مرکز ایران کویری است . در کویر ، هنر فرش بافی و سفالگری وجود دارد . |
|
Արմեն.Գյուղատնտեսությունն այնտեղ ինչպե՞ս է: |
Քեշավա՛րզի դա՛ր անջա չեգունե ա՛սթ ? |
آرمن - کشاورزی در آنجا چگونه است ؟ |
|
Ռամին.Անապատի մերձակա շրջաններում շատ արմավենիներ ու պիստակենիներ կան, որովհետև (այդ ծառերը) քիչ ջրի կարիք ունեն: |
Դերա՛խթե խորմա վա՛ փեսթե դա՛ր մա՛նաթեղե ա՛թրաֆե քա՛վիր զիադ ա՛սթ, չոն բե աբե քա՛մի նիազ դարա՛դ. |
رامین - درخت خرما و پسته در مناطق اطراف کویر زیاد است ، چون به آب کمی نیاز دارد . |
Առաջարկում ենք մեկ անգամ ևս հետևել Արմենի և Ռամինի երկխոսությանն առանց թարգմանության:
|
Էմրուզ դա՛ր օթոբուս բա յեք մա՛րդ աշենա շոդա՛մ.Ու ահլե Ջիրոֆթ բուդ: |
آرمن - امروز در اتوبوس با یک مرد آشنا شدم . او اهل جیرفت بود . |
|
Ջիրոֆթ յեքի ա՛զ շա՛հրհայե քա՛վիրիյե Իրան ա՛սթ,նա՛զդիքե Քերման. |
رامین - جیرفت یکی از شهرهای کویری ایران است . نزدیک کرمان |
|
Մա՛ն դանեսթա՛մ քե Ջիրոֆթ բե քա՛վիր նա՛զդիք ա՛սթ.Իրան չա՛նդ քա՛վիր դարա՛դ? |
آرمن - من دانستم که جیرفت به کویر نزدیک است . ایران چند کویر دارد ؟ |
|
Դո քա՛վիր,էսմե յեքի Դաշթե-Քա՛վիր ա՛սթ վա՛ դիգա՛րի Քա՛վիրե Լութ. |
رامین - دو کویر . اسم یکی دشت کویر است و دیگری کویر لوت |
|
Աբ դա՛ր քա՛վիր բեսիար քա՛մ ա՛սթ. Մա՛րդոմ դա՛ր անջա չեգունե զենդեգի միքոնա՛նդ? |
آرمن - آب در کویر بسیار کم است . مردم در آنجا چگونه زندگی می کنند ؟ |
|
Նա՛զդիքե քա՛վիր չա՛նդ շահր հա՛սթ,վա՛լի հիչ քա՛ս դա՛ր քա՛վիր զենդեգի նեմիքոնա՛դ. |
رامین - نزدیک کویر چند شهر هست ، ولی هیچ کس در کویر زندگی نمی کند. |
|
Դա՛մայե հա՛վա դա՛ր անջա չեղա՛դր ա՛սթ? |
آرمن - دمای هوا در آنجا چه قدر است؟ |
|
Դա՛ր ռուզ հա՛վա խեյլի գա՛րմ ա՛սթ.Բեյնե 50-60 դարաջե սանթիգերադ.Ա՛մմա շա՛բհա խոնա՛ք ա՛սթ. |
رامین - در روز هوا خیلی گرم است . بین 50 تا 60 درجه سانتیگراد . اما شبها خنک است . |
|
Դաշթե-քա՛վիր վա՛ Քավիրե-լութ քոջասթ? |
آرمن - دشت کویر و کویر لوت کجاست ؟ |
|
Դա՛շթե-քա՛վիր դա՛ր Խորասանե Ռա՛զա՛վի, Ղոմ, Էսֆեհան, Սեմնան վա՛ Յա՛զդ ա՛սթ վա՛ Քա՛վիրե Լութ դա՛ր Խորասանե Ջոնուբի ,Քերման վա՛ Սիսթան ա՛սթ. |
رامین - دشت کویر در خراسان رضوی ، قم ، اصفهان ، سمنان و یزد است و کویر لوت در خراسان جنوبی ، کرمان و سیستان است. |
|
Փա՛ս ին դո քա՛վիր խեյլի բոզորգա՛նդ. |
آرمن - پس این دو کویر خیلی بزرگند! |
|
Բա՛լե, շա՛րղ վա՛ մա՛րքա՛զե Իրան քա՛վիրի ա՛սթ.Դա՛ր քա՛վիր, հոնա՛րե ֆա՛րշբաֆի վա՛ սոֆալգա՛րի վոջուդ դարա՛դ. |
رامین - بله . شرق و مرکز ایران کویری است . در کویر ، هنر فرش بافی و سفالگری وجود دارد . |
|
Քեշավա՛րզի դա՛ր անջա չեգունե ա՛սթ ? |
آرمن - کشاورزی در آنجا چگونه است ؟ |
|
Դերա՛խթե խորմա վա՛ փեսթե դա՛ր մա՛նաթեղե ա՛թրաֆե քա՛վիր զիադ ա՛սթ, չոն բե աբե քա՛մի նիազ դարա՛դ. |
رامین - درخت خرما و پسته در مناطق اطراف کویر زیاد است ، چون به آب کمی نیاز دارد . |
Եվ այսպես Արմենը և Ռամինը շարունակում են իրենց զրույցը: Ռամինը անապատի հատուկ ճարտարապետության մասին ասում է.«Անապատային տները գմբեթ ունեն, որովհետև գմբեթը ավելի քիչ ջերմություն է կլանում : Անապատային տներում նեղ ու բարձր աշտարակներ են կառուցվում ,որոնք զով օդը ներքաշում են տուն և տաք ու ծանր օդն արտահանում են: Քամու ուղղությամբ կառուցված աշտարակները նկատվում են անապատի մերձակա քաղաքներում»: Ռամինը նաև ասում է,որ հին իրանցիները ստորգետնյա ջրանցքներով,որոնց ջրմուղ են ասում, ջուրը հեռավոր վայրերից փոխադրում են անապատի մերձակա տարածքներ , բնակարաններ ու ագարակներ: Այս ստորերկրյա ջրմուղներն անցյալում եղել են ջրի ապահովման կարևորագույն աղբյուրը: Համբերատար և աշխատասեր մարդիկ անապատի աղի հողի խորքից արմավի ու պիստակի բերք են ստանում: Անապատի մերձակա քաղաքները Իրանի հետաքրքիր ու տեսարժան վայրերից են համարվում և հետաքրքրում են յուրաքանչյուր արտասահմանցի զբոսաշրջիկի:
Հարգելի բարեկամներ Արմենի և Ռամինի երկխոսության շարունակությունը կներկայացնենք հաջորդ հաղորդման ընթացքում: Հուսով ենք դուք էլ առիթ կունենաք այցելել Իրանի տեսարժան վայրերը:
Պիտակ
