Հոկտեմբեր 15, 2016 19:58 Asia/Yerevan

Ողջույն Ձեզ հարգարժան ռադիոլսող բարեկամներ: Ներկայացնում ենք «Պարսկերենը Ձեզ համար» հաղորդաշարի 110-րդ թողարկումը:

 

Եթե հիշում եք Արմենը և Ռամինը շուկայի մզկիթում զրուցում էին Ղուրանի էջերի գեղազարդման՝ «թազհիբ» արվեստի մասին: Արմենը մոտենում է մզկիթի մինբարին(ամբիոնին):  Մինբարը մզկիթի ամբիոնն է, որտեղից  հոգևորականը քարոզ է կարդում կամ աղոթում:Այն պատրաստում են փայտից: Հոգևորականը նստում է մինբարի վրա և հավատացյալների համար խոսում է կրոնական ու գիտական տարբեր թեմաների շուրջ: Սովորաբար Իրանի մզկիթների մինբարները զարդարված են տարբեր արվեստներով, ինչպիսիք են՝ դրվագագործությունը և  խճանկարչությունը։Ընկերակցեք մեզ այս հաղորդման ընթացքում։

---

Ինչպես առաջարկում ենք նախ թուղթ ու գրիչ վերցնել գրի առնելու այս հաղորդման նոր բառերն ու բառակապակցությունները։

 

 

Մինբար (ամբիոն) 

منبر

Մզկիթ

مسجد

Մզկիթներ

مساجد

Նուրբ

ظریف

Ավելի նուրբ

ظریف تر

Գեղեցիկ

زیبا

Ավելի գեղեցիկ

زیبا تر

Երկիր

کشور

Երկրներ

کشورها

Այլ

دیگر

Զարդանախշ

تزیین

Հետաքրքիր

جالب

Արվեստ

هنر

Նրանք ասում են

آنها می گویند

Դրվագ

منبت

Դրվագագործություն

منبت کاری

Փայտ

چوب

Փորագրություն

کنده کاری

Փորագրում ենք

کنده کاری می کنیم

Հին

قدیمی

Ֆասա

فسا

Ֆարս

فارس

Հինգ հազար

پنج هزار

Հնգհազարամյա

پنج هزار ساله

Կա

وجود دارد

Դուռ

درب

Մենք ասում ենք  մոարաղ (խճանկար)

معرق ما می گوئیم

Փայտյա իրեր

وسایل چوبی

Փայտյա

چوبی

Վերաբերում ,կապված

مربوط به

Տարբերություն

تفاوت

Տարբերություններ

تفاوتها

Կտոր

قطعه

Փորագրություն

کنده کاری

Նրանք կպել են

آنها چسبیده اند

Կարծես թե

انگار

Մեծ

بزرگ

Փոքր

کوچک

Կպցրել են, փակցրել են

چسبانده اند

Նրանք կպցնում են, նրանք փակցնում են

آنها می چسبانند

Նրանք կտրում են

آنها می برند

Կտոր

تکه

Գունավոր

رنگی

Հիմնական

اصلی

Բազմազան

متنوع

Գույն

رنگ

Գեղեցիկ

زیبا 

 

---

Այժմ առաջարկում ենք ունկնդրել դրվագագործության և խճանկարչության մասին Արմենի և  Ռամինի երկխոսությունը։

 

Արմեն․Ռամի՛ն Իրանի մզկիթների մինբարը ավելի նուրբ է քան այլ երկրներում գտնվող մզկիթների մինբարը։ Այս մինբարը հետաքրքիր զարդանախշ ունի։ Այս արվեստին ի՞նչ են ասում։(Ի՞նչ է կոչվում այս արվեստը):

آرمن - رامین ! منبر مساجد ایران ظریف تر و زیباتر از منبر در کشورهای دیگر است این منبر تزیین جالبی دارد ! به این هنر چه می گویند ؟ 

Ռամին․Այս արվեստին ասում են Մոնաբաթքարի՝ դրվագագործություն(Այս արվեստը կոչվում Մոնաբաթքարի՝ դրվագագործություն) ։Այսինքն փայտի վրա փորագրություն ենք անում։

رامین - به این هنر منبت کاری می گوییم . یعنی روی چوب کنده کاری می کنیم . 

Արմեն․Մոնաբաթը՝ դրվագագործությունը՝ Իրանական հին արվեստ է։

آرمن - منبت هم یک هنر قدیمی ایران است ؟ 

Ռամին․Այո, Ֆարս նահանգի Ֆասա քաղաքում, հնգհազարամյա դրվագագործություն կա։

رامین - بله . در شهر فسا در فارس ، منبت کاری پنج هزار ساله وجود دارد .

Արմեն․Այս մզկիթի դռան վրա էլ դրվագագործություն է արվե՞լ։

آرمن - درب این مسجد هم منبت کاری شده است ؟ 

Ռամին․Ո՛չ, այս արվեստին ասում ենք մոարաղ (խճանկար)։Մոարաղը ևս փայտյա իրերին վերաբերող արվեստ է։

رامین - نه . به این هنر معرق می گوییم . معرق هم هنری مربوط به وسایل چوبی است . 

Արմեն․Դրվագագործությունն ու խճանկարչությունն ի՞նչ տարբերություն ունեն։

آرمن - منبت و معرق چه تفاوتی دارند ؟ 

Ռամին․Մոնաբաթը (դրվագագործությունը) փորագրություն է փայտի մեծ կտորի վրա։

رامین - منبت ، کنده کاری روی یک قطعه چوب بزرگ است

Արմեն․Սակայն կարծես թե խճանկարչության(մոարաղ) մեջ փոքր փայտերը կպցնում են իրար։

آرمن - ولی انگار در معرق این چوبهای کوچک را به هم چسبانده اند . 

Ռամին․Այո, գունավոր փայտերի փոքր կտորները կտրում և ամրացնում(կպցնում)  են հիմնական փայտին։

رامین - بله . تکه چوبهای رنگی کوچک را می برند و روی چوب اصلی می چسبانند . 

Արմեն․Այս փայտերի գույնը բազմազան ու գեղեցիկ է։

آرمن - رنگ این چوبها هم متنوع و زیبا است

 

 Այժմ առաջարկում ենք մեկ անգամ ևս հետևել  Արմենի և Ռամինի երկխոսությանը, իհարկե առանց թարգմանության:

Արմեն․Ռամի՛ն Իրանի մզկիթների մինբարը ավելի նուրբ է քան այլ երկրներում գտնվող մզկիթների մինբարը։ Այս մինբարը հետաքրքիր զարդանախշ ունի։ Այս արվեստին ի՞նչ են ասում։(Ի՞նչ է կոչվում այս արվեստը):

آرمن - رامین ! منبر مساجد ایران ظریف تر و زیباتر از منبر در کشورهای دیگر است این منبر تزیین جالبی دارد ! به این هنر چه می گویند ؟ 

Ռամին․Այս արվեստին ասում են Մոնաբաթքարի՝ դրվագագործություն(Այս արվեստը կոչվում Մոնաբաթքարի՝ դրվագագործություն)։ Այսինքն փայտի վրա փորագրություն ենք անում։

رامین - به این هنر منبت کاری می گوییم . یعنی روی چوب کنده کاری می کنیم . 

Արմեն․Մոնաբաթը՝ դրվագագործությունը՝ Իրանական հին արվեստ է։

آرمن - منبت هم یک هنر قدیمی ایران است ؟ 

Ռամին․Այո, Ֆարս նահանգի Ֆասա քաղաքում, հնգհազարամյա դրվագագործություն կա։

رامین - بله . در شهر فسا در فارس ، منبت کاری پنج هزار ساله وجود دارد .

Արմեն․Այս մզկիթի դռան վրա էլ դրվագագործություն է արվե՞լ։

آرمن - درب این مسجد هم منبت کاری شده است ؟ 

Ռամին․Ո՛չ, այս արվեստին ասում ենք մոարաղ (խճանկար)։Մոարաղը ևս փայտյա իրերին վերաբերող արվեստ է։

رامین - نه . به این هنر معرق می گوییم . معرق هم هنری مربوط به وسایل چوبی است . 

Արմեն․Դրվագագործությունն ու խճանկարչությունն ի՞նչ տարբերություն ունեն։

آرمن - منبت و معرق چه تفاوتی دارند ؟ 

Ռամին․Մոնաբաթը (դրվագագործությունը) փորագրություն է փայտի մեծ կտորի վրա։

رامین - منبت ، کنده کاری روی یک قطعه چوب بزرگ است

Արմեն․Սակայն կարծես թե խճանկարչության(մոարաղ) մեջ փոքր փայտերը կպցնում են իրար։

آرمن - ولی انگار در معرق این چوبهای کوچک را به هم چسبانده اند . 

Ռամին․Այո, գունավոր փայտերի փոքր կտորները կտրում և ամրացնում(կպցնում)  են հիմնական փայտին։

رامین - بله . تکه چوبهای رنگی کوچک را می برند و روی چوب اصلی می چسبانند . 

Արմեն․Այս փայտերի գույնը բազմազան ու գեղեցիկ է։

آرمن - رنگ این چوبها هم متنوع و زیبا است

 

 

Դրվագագործությունը՝ մոնաբաթքարին ,  փայտի մեծ կտորների վրա փորագրության արվեստն է։ Պինդ փայտի, մակերեսի վրա հատիչներով և հատուկ այլ գործիքներով փորագրում են  պատկեր, զարդապատկեր և այլն։ Փորագրված գծանկարը  լինում է ուռուցիկ կամ խոր։ Պատկերները լինում են խոր կամ ուռուցիկ ծաղիկներ ու թփեր։  

Խճանկարչությունը ՝ մոարաղքարին տարբերվում է դրվագագործությունից, այն  դեկորատիվ արվեստի հիմնական տեսակներից է,  և փայտի կտորներից   ստեղծված զարդապատկեր է։ Խճանկար կազմող մասնիկները՝ «խճերը», ունեն պարզ երկրաչափական կամ բարդ ձև և ամրացվում են  հիմնական շերտին, որը  փայտի կտոր է: Այսպիսով նկարչությունը ուռուցիկ է երևում։ Խճանկարչությունը իրանական նուրբ արվեստ է։ Այն կիրառվում է  կարևոր վայրերում, ինչպես մզկիթների, պալատների դռների  վրա։

Եթե այցելեցիք Իրան, կարող եք մոտիկից վայելել այս արվեստը  և խճանկարներ նվիրել  ձեր սիրելիներին։