Pars Today

Në këtë program, ne do të flasim në lidhje me zakonet e Republikës së Azerbajxhanit gjatë muajit të Ramazanit. Qëndroni me ne.

Republika e Azerbajxhanit është një vend në Kaukaz dhe veriperëndim të Iranit. Kryeqyteti i tij është Bakuja. Popullsia e Republikës së Azerbajxhanit është rreth njëmbëdhjetë milion banorë. Nëntëdhjetë e pesë përqind e njerëzve të Republikës së Azerbajxhanit janë myslimanë.

Njerëzit e rajonit që tani quhen Republika e Azerbajxhanit janë qeverisur nga carët dhe komunistët për shumë vite. Gjatë viteve të sundimit komunist, njerëzit e zellshëm dhe fanatikë fetarë të Azerbajxhanit fshehurazi dhe privatisht mbanin lidhjen me Zotin dhe kryen detyrën e agjërimit. Pas pavarësisë së Republikës së Azerbajxhanit nga Bashkimi Sovjetik; Qindra xhami janë ringjallur ose ndërtuar në fshatra dhe qytete të ndryshme të Republikës së Azerbajxhanit, gjë që ka krijuar një terren të mirë për nxjerrë nga izolimi dhe për të festuar muajin e Ramazanit. Ata e kanë trashëguar detyrën e agjërimit nga paraardhësit e tyre dhe janë të etur për ta bërë këtë.

Unë jam Nevruzi. Qytetar i Azerbajxhanit. Unë kam lindur në një fshat, por jetoj në Baku. Kthehem në fshat çdo vit për muajin e Ramazanit dhe shijoj festimin e Ramazanit me të afërmit dhe të njohurit e mi. "Ceremonia para-Ramazanit" është një nga zakonet e hershme mes nesh; Në zonat rurale të Azerbajxhanit, është bukur të shohësh lutjet kolektive të fshatarëve pasi shohin hënën, së bashku me brohoritjet dhe gëzimet e veçanta të këtij muaji. Shikimi në pasqyrë dhe dërgimi i përshëndetjeve për Profetin e Shenjtë (paqja e Zotit qoftë mbi të) pasi shikohet gjysmëhëna është një tjetër traditë e jona. Garat me kuaj, festimet lokale, dekorimet e rrugëve dhe urimet për familjet janë disa nga traditat tona të tjera në muajin e Ramazanit.

Shumë njerëz në Republikën e Azerbajxhanit besojnë se Ramazani është muaji më i pastër i Zotit dhe në këtë muaj, kushdo që ulet në tryezën e Iftarit me gojën e tij të agjëruar, mirësia dhe bekimet e Zotit do të zbresin në tryezën e tij më shumë se çdo muaj tjetër. Gjatë Ramazanit, Azerbajxhanasit u pëlqen të shkëmbejnë dhurata me fqinjët dhe të sigurojnë ushqim për të varfrit dhe nevojtarët. Familjet azere janë të njohura për bujarinë e tyre dhe janë shumë mikpritës.

Jo vetëm në fshatin tonë, por në të gjitha fshatrat e Azerbajxhanit, gjatë muajit të Ramazanit, gratë rurale pastrojnë shtëpitë e tyre dhe argëtojnë mysafirë duke gatuar të gjitha llojet e ushqimeve, hallva dhe ëmbëlsira. Pjekja e një lloji buke lokale është gjithashtu e zakonshme në mesin e familjeve rurale gjatë Ramazanit. Kjo bukë gjithashtu u jepet njëri-tjetrit me qëllimin për nazar dhe si një dhuratë. Ne gjithashtu kemi rituale dhe karakteristika të veçanta për zgjimin në agim dhe ngrënien e saharit. Ne  zgjohemi në agim me trokitjen e derës nga fqinji.

Pas Iftarit, myslimanët kryejnë lutje Taravi në një xhami të vjetër të ndërtuar në fillim të viteve 1990 në Baku, kryeqyteti i Republikës së Azerbajxhanit. Familjet azere mblidhen para Iftarit dhe një nga pleqtë, zakonisht në arabisht, u lexon disa ajete nga Kurani të rinjve që nuk e kuptojnë arabishten dhe pastaj shpjegon kuptimet e ajeteve në gjuhën azere.

Ne e fillojmë vaktin e iftarit duke ngrënë hurma dhe qumësht. Ftesa për iftar, posaçërisht ftesa e të afërmve, ka një vend të veçantë mes nesh. Ajo që shpesh shihet në tryezën tonë të Iftarit të popullit azerbajxhanas, janë varietete nga bukët me vaj tek supat dhe hurmat e zbukuruara me arra, pluhur arre, djathë, perime, kos, reçel, qumësht me oriz, të gjitha llojet e halimeve(lloj qulle), supë dhe dhallë, të cilat janë gjithashtu ushqimet më të rëndësishme për iftarin tonë.

Është e rëndësishme të dimë se ushqimi është një aspekt i rëndësishëm i kulturës sonë. Kuzhina azere është shumë e larmishme. Ekzistojnë 9 rajone të ndryshme klimatike në Azerbajxhan, secila prej të cilave karakterizohet nga kuzhina e vet, e cila kryesisht përdor produkte dhe perime lokale. Një nga ushqimet më të njohura të Ramazanit është japraku me gjethe rrushi, i cili gjithashtu hahet nga iranianët. Ne e përgatisim këtë ushqim me mish deleje të skuqur të përzier me oriz me aromë, nenexhik, kopër dhe kanellë dhe e mbështjellim me gjethe rrushi ose lakër.

Kormeh është një tjetër ushqim i njerëzve të Republikës së Azerbajxhanit, i cili gjithashtu ka lloje të ndryshme dhe përfshin mishin e zierë me një larmi frutash, bimësh dhe perimesh. Ushqime të tjera përfshijnë qebapë, shish qebapë, mish viçi, pule, rosë dhe peshk të pjekur në skarë. Diversiteti i kuzhinës azerbajxhanase buron nga përzierja e kuzhinës ruse dhe turke, e cila bazohet kryesisht në traditat e vjetra dhe kuzhinën orientale. Një lloj tjetër qebapësh azer është qebapi Liulia, i cili është i njëjtë me qebapin iranian dhe është mish deleje i grirë dhe përzierë me qepë.

Një nga ushqimet tona të famshme që na mungon në muajt e tjerë është Nazia. Nazia është një lloj ëmbëlsire me arra që gatuhet vetëm për konsum gjatë muajit të Ramazanit. Disa ditë para Ramazanit, gratë azere mblidhen dhe përgatisin këtë ëmbëlsirë për një muaj të tërë.

Mesi i Ramazanit, i cili përkon me lindjen e Imam Hassan Moxhtaba (AS), gjithashtu festohet në Republikën e Azerbajxhanit. Azerbajxhanasit zakonisht kryejnë ceremoni të veçanta si kërkimi i dorës së nuses dhe ceremonia e " Thënies po" në këtë natë dhe atë e konsiderojnë si burim bekimi.

Në netët e Ghadrit, ne pjesën më të madhe të natës e kalojmë duke u lutur, duke mbajtur zi dhe duke lexuar Kuranin Famëlartë. Në përvjetorin e martirizimit të Imam Aliut (as), pra në ditën njëzet e një të Ramazanit, qytetet janë të mbuluara me të zeza dhe supa "Ash" u jepet si një ushqim tradicional myslimanëve që mbajnë zi. Në historinë e Azerbajxhanit, thuhet se është mbajtur një ceremoni e quajtur qepja e një thesi mallkues të Ibn Muljam. Ky ritual mbahej më 27 Ramazan, që përkon me natën e ndëshkimit me vdekje të Ibn Muljam. Për të kryer këtë ritual, gratë azere qepin një thes të quajtur thesi mallkues dhe në këtë natë, njerëzit fusin gjilpëra në këtë thes dhe mallkojnë Ibn Muljam, vrasësin e Imam Aliut (AS).

Një rast tjetër që tregon manifestime të tjera të dashurisë dhe përkushtimit të njerëzve të Republikës së Azerbajxhanit në fenë Islame, është Dita Ndërkombëtare e Kodsit. Megjithëse kjo ditë është një ditë pune dhe jo një ditë pushimi nga Qeveria e Republikës së Azerbajxhanit, shumë njerëz të këtij vendi mblidhen në xhami dhe lëshojnë parrulla Vdekje Izraelit, Vdekje Amerikës dhe Vdekje pushtuesve sionistë, si dhe bëjnë thirrje për unitetin e të gjithë botës islame për çlirimin e territoreve të pushtuara myslimanëve dhe çlirimin e Kodsit. Njerëzit e përkushtuar të Republikës së Azerbajxhanit, përveç mbledhjes në xhami; Në qytetin Nardaran, Rruga e Martirëve të Bakusë, përpara ambasadës Izraelite në Baku, Varrezave të Dëshmorëve në Baku dhe disa vende të tjera, si dhe në shumicën e qyteteve dhe fshatrave të republikës, marshojnë duke kërkuar çlirimin e Kodsit të Shenjtë.

Festa e Fiter Bajramit tek ne në Azerbajxhan është kur gjysma e hënës shihet në natën e parë të Shevalit. Në këtë ditë, ne Azerbajxhanët marrim pjesë në lutjet e Fiter Bajramit, qoftë në xhami apo jashtë qytetit dhe u japim ndihma të varfërve. Kryefamiljari në fshatra pas derës dhe brenda shtëpisë vendos pagesën e festës, që përfshin miell ose grurë, për t'ua shpërndarë të varfërve dhe nevojtarëve me rastin e festës së Fiter Bajramit.

Në disa zona rurale dhe urbane, në ditën e fundit të Ramazanit, pas kryerjes së detyrave të Meghribit dhe Jacisë, mbahet rituali i lamtumirës së Ramazanit, i cili përfshin lutje dhe falje të rekomanduara. Pjesëmarrja në lutjen e Fiter Bajramit, e cila kryhet nga një numër i madh i agjëruesve në xhami dhe mauzole në qytete të ndryshme të Azerbajxhanit, njofton fundin e Ramazanit dhe fillimin e Shavalit. Pas mbajtjes së namazit të Fiter Bajramit në xhami, njerëzit vizitojnë dhe përgëzojnë njëri-tjetrin për një muaj agjërim dhe afrimin e tyre me Zotin e Madhërishëm.

Ne veshim rrobat tona më të mira, ndërsa qytetet dhe fshatrat marrin pamje dekorative. Takojmë miq, të afërm dhe fqinjë në xhami dhe rrugë dhe urojmë njëri-tjetrin për Fiter Bajramin. Fiter Bajrami është po aq i rëndësishëm për ne sa edhe Viti i Ri. Fiter Bajrami në Azerbajxhan është një festë zyrtare dy-ditore. Në këtë ditë, ne myslimanët falim namazin e Fiter Bajramit me xhemat dhe paguajmë zeqatën e festës së Fiter Bajramit. Ne e quajmë Ramazanin "muajin e ngritjes". Në këtë muaj, durimi, shmangia e veseve dhe harrimi i mospërputhjeve, janë tiparet e spikatura për ne myslimanët e Republikës së Azerbajxhanit.