Pars Today

Në këtë program do të flasim rreth ngjarjes së Ghdiri Khumit dhe Sakifa, si dhe do të analizojmë rolin e Imam Aliut (a.s.) për ruajtjen e unitetit të myslimanëve.

Përshëndetje për ju dëgjues të nderuar! Në edicionin e kaluar kemi folur rreth lëvizjeve takfiriste dhe rrënjëve të tyre në historinë islame. Lëvizja e parë takfiriste në historinë islame është paraqitur me emrin “Havarixh” në kohën e qeverisjes së Imam Aliut (a.s.) në Shtetin Islam e cila u krijuar për shkak të një perceptimi të gabuar ndaj Kur’anit të shenjtë. havarixhet e akuzuan Imam Aliun (a.s.) për dalje nga feja islame në kohën kur Imam Aliu (a.s.) ka qenë personi i parë që ka besuar në fenë e Hazretit Muhamed s.a.v.s. dhe konsiderohet shëmbëlltyrë e përkryer e myslimanëve. Pavarësisht kësaj, Imam Aliu (a.s.) me mësimet dhe mendimet e tij, ka zbuluar për të gjithë shtrembërimin dhe devijimin e kësaj lëvizje. Megjithëkëtë vazhdimisht kanë ekzistuar persona të cilët gjithashtu me perceptime të gabuara ndaj Islamit, kanë vazhduar rrugën e grupit Havarixh. Lëvizjet takfiriste si vehabizmi dhe degët e tij si Al Kaida dhe ISIS e konsiderojnë veten selefist. Këto grupe me perceptimet e tyre të gabuara ndaj mësimeve islame, pretendojnë për ringjalljen e sunetit të Profetit të nderuar të Islamit s.a.v.s. në shoqëri, ndërkohë bazat ideologjike dhe veprimet e egra të takfiristëve janë plotësisht në kundërshtim me ajetet kur’anore dhe me sunetin e Hazretit Muhamed s.a.v.s.. Idetë dhe veprimet e grupeve takfiriste konsiderohen bidat dhe riri në fenë islame e cila është fe e mëshirës, drejtësisë dhe shpëtimit. Në edicionin e kaluar kemi dhënë edhe një përkufizim të shkurt të termit “selefi” si dhe kemi shpjeguar lëvizjet takfiriste që kanë vepruar me emrin selefi në historinë islame në mënyrë që të njohim më mirë këto lëvizje dhe lidhjet e tyre me njëri-tjetrin. Ahmed bin Hanmbel konsiderohet themeluesi i lëvizjes selefiste. Ahmed bin Hanbel është një prej dijetarëve të shquar të myslimanëve sunitë që është themeluar edhe një shkollë e mendimit islam me emrin e tij. Myslimanët sunitë kryesisht ndjekin katër shkolla të mendimit islam me emra Hanefi, Hanbeli, Shafi’i dhe Maleki, ndërsa me kalimin e kohës janë formuar dhjetëra nëndegë nga këto shkolla që secila prej tyre kanë hartuar mendime dhe parime të veçanta në lidhje me bindjet fetare. Para se të hyjmë në çështjen e bindjeve të Ahmed bin Hanbel si një prej katër dijetarëve të dalluar të jurisprudencës islame të myslimanëve sunitë dhe lidhjet e tij me lëvizjet selefiste, do të flasim shkurtimisht rreth mënyrë së krijimit dhe ndarjes së shkollave të mendimit në Islam pas vdekjes së Hazretit Muhamed s.a.v.s.. Në historinë islame në shekullin e parë të civilizimit islam kanë ndodhur dy ngjarje të rëndësishme të cilat kanë ushtruar ndikim të madh në ngjarjet e më vonshme, sidomos në ndarjet e grupeve brenda sistemit islam. Të dyja këto ngjarja kanë ndodhur në muajt e fundit të jetës së Hazretit Muhamed s.a.v.s.. Ngjarja e parë është ngjarja e Ghadiri Khumit e cila ka ndodhur më 18 dhil-hixhe të vitit 10 hixhri, do të thotë në vitin e fundit të jetës së Profetit s.a.v.s.. Ngjarja e dytë është ngjarja e Sakifa beni Saida që ka ndodhur në fillim të vitit 11 hixhri. Këto dy ngjarje kanë edhe ngjashmëri edhe dallime mes vete.
Ngjarja e Ghadiri Khumit dhe ngjarja e Sakifa bëni Saida që të dyja kanë ndodhur në fund të jetës së Profetit s.a.v.s.. Të dyja këto ngjarje lidhen me çështjen e caktimit të zëvendësit për Hazretin Muhamed s.a.v.s. dhe udhëheqjes së umetit islam pas Profetit s.a.v.s.. Këto dy ngjarje janë lidhur edhe me njerëzit të cilët nëpërmjet aprovimit dhe besëlidhjes kanë deklaruar praninë e tyre. Në të dyja këto ngjarje ishin të pranishëm shokët e ngushtë të Profetit s.a.v.s.. Temë kryesore e ngjarjes së Ghadiri Khumit dhe Sakifa bëni Saida ishte zgjedhja e një prej shokëve të Profetit s.a.v.s. për udhëheqës të umetit islam. Të dy këto ngjarje u bënë shkak për ndarje të më vonshme dhe për lindjen e dy sistemeve politiko-shoqërore-fetare, do të thotë Imametit dhe Kalifatit në historinë islame. Me fjalë të tjera, këto dy ngjarje konsiderohen epiqendra e lindjes së dy drejtime kryesore, shiizmit dhe sunizmit në Shtetin Islam. Mirëpo ngjarja e Ghadiri Khumit dhe ajo e Sakife bëni Sa’ida kanë edhe disa dallime mes tyre. Tubimi i Ghadiri Khumit është bërë në mënyrë publike dhe të gjerë në kohën kur besimtarët myslimanë ishin duke u kthyer nga Mekja ku kishin kryer Haxhin dhe në këtë tubim ishte i pranishëm edhe vet Profeti s.a.v.s., ndërsa në tubimin e Sakifas në fillim ishin të pranishëm vetëm vendasit e Medines dhe pastaj në këtë mbledhje u bashkuan edhe disa personalitete nga emigrantët, prandaj mund të thuhet se tubimi i Sakifas kishte më tepër natyrë fisnore dhe nuk konsiderohej një asamble publike. Koha e ngjarjes së Ghadirit dhe kumtimi i çështjes për besimtarët ka ndodhur në rrugën e një prej ceremonive madhështore fetare të myslimanëve, do të thotë gjatë Haxhit. Kjo është në kohën kur mbledhja e Sakifas ka ndodhur në kushte dhe rrethana më të pikëlluara për myslimanët, do të thotë menjëherë pas vdekjes së Hazretit Muhamed s.a.v.s. dhe myslimanët në përgjithësi dhe familja Beni Hashim në veçanti ishin në zi për vdekjen e Profetit s.a.v.s.. Në ngjarjen e Ghadirit, çështja e Velajetit dhe e zëvendësit të Profetit të nderuar të Islamit s.a.v.s. është kumtuar për besimtarët myslimanë nga ana e Zotit dhe nëpërmjet vet H. Muhamedit s.a.v.s. dhe me këtë është plotësuar shpallja e fesë islame dhe mirësia e Zotit. Ngjarja e Ghadiri Khumit është zhvilluar në mënyrë shumë të qartë me fjalimin e Profetit s.a.v.s. dhe me prezantimin e zëvendësit të tij (Imam Aliut a.s.) për të pranishmit dhe pastaj me kumtimin e testamentit të tij dhe besimtarët e pranishëm në mënyrë të qartë dëgjuan fjalët e Profetit s.a.v.s. dhe uruan këtë emërim, si dhe vendosën që të informojnë edhe të tjerët që nuk ishin të pranishëm. Mirëpo tubimi i Sakifa u organizua me nguti, në mënyrë të fshehtë dhe me iniciativën e vendaseve të Medinës për të caktuar udhëheqësin e Shtetit Islam nga mesi i tyre ndërkohë nuk ishin përcaktuar në mënyrë të qartë as kandidatët për këtë post. Me arritjen e tre personaliteteve nga emigrantët në këtë takim, mosmarrëveshjet u shtuan edhe më shumë dhe vazhdimi i bisedimeve u bë shkak që vendasit krye në vete të zgjedhin udhëheqësin e Shtetit Islam. Ditën tjetër, ata e sollën kalifin në Xhaminë e Profetit s.a.v.s. dhe kërkuan nga myslimanët që të bëjnë besëlidhje me kalifin e zgjedhur nga ata, ndërkohë që një grup i madh i myslimanëve të cilët ishin në Medine nuk ishin të pranishëm në tubimin e Sakifas.
Në përgjithësi, Ghadiri Khum ka ndodhur në muajin dhil-hixhe, me grumbullimin e besimtarëve myslimanë në fund të një udhëtimi spiritual duke u kthyer nga Shtëpia e Zotit në Meke në rrugë drejt Medinës. Ky tubim u organizua në një hapësirë të gjerë dhe të hapur me iniciativën e vet Profetit s.a.v.s. dhe nuk i përkiste ndonjë fisi ose grupi të veçantë. Me këtë rast Profeti s.a.v.s. sipas shpalljes së ajetit nga ana e Zotit, zgjodhi personin më të mirë nga të gjitha aspektet (në besim dhe veprim, devotshmëri, xhihad, shërbim ndaj islamit, dituri dhe njohuri fetare dhe në virtyte të tjera të larta). Mirëpo tubimi i Sakifas është bërë pa thirrje publike, pa qëllim për të kumtuar shpallje hyjnore, në një hapësirë të kufizuar dhe duke neglizhuar testamentin e Profetit s.a.v.s.. Diskutimi rreth ngjarjes së Ghadiri Khumit dhe ngjarjes në Sakifa bëni Sa’ida si dhe shqyrtimi i argumenteve të myslimanëve shiitë dhe sunitë padyshim se kërkon  një program të veçantë dhe të gjerë. Por këtu qëllimi është të bëjmë një vështrim të shkurtë mbi mënyrën e ndarjes së myslimanëve pas vdekjes së Hazretit Muhamed s.a.v.s.. Imam Aliu (a.s.) pas ngjarjes së Beni Sakifa u largua nga pozita e kalifatit dhe udhëheqjes së umetit mysliman duke shmangur krijimin e përçarjeve dhe të ndarjeve si dhe u përkushtua me të gjitha forcat e tij për të ruajtur unitetin mes myslimanëve. Imam Aliu (a.s.) udhëheqjen e Shtetit Islam e konsideronte të drejtë të tij, mirëpo ai në atë rast preferoi më shumë mbrojtjen e fesë dhe të themeleve të Islamit, mbrojtjen e unitetit dhe bashkimit të myslimanëve sesa insistimin në të drejtën e tij. Nëse Imam Aliu (a.s.) kërkonte të jetë kalif sipas porosisë së Profetit s.a.v.s., ishte vetëm për këtë arsye që ta mbante gjallë sunetin e Profetit s.a.v.s. dhe të zbatojë drejtësinë islame për të mbrojtur të shtypurit. Kjo është për arsye se nga pikëpamja e Islamit, shteti konsiderohet faktor i zbatimit dhe garantimit të drejtësisë. Në të menduarin e shkollës së Ehli Bejtit (a.s.), dinjiteti i fesë dhe uniteti i myslimanëve konsiderohet më i rëndësishëm se çdo gjë tjetër. Imam Aliu (a.s.) në lidhje me këtë ka thënë: “Ju e dini se unë jam më i merituari për pozitën e kalifatit. Betohem në Zotin se do të pranojë atë çfarë keni bërë deri në atë masë që mos të dëmtohen kufijtë e Shtetit Islam dhe mos të dëmtohen myslimanët, përveç meje. Unë, personalisht e pranojë këtë padrejtësi që është bërë ndaj meje dhe do ta presë shpërblimin e kësaj tolerance, ndërsa nuk do të shikojë pasurinë e kësaj bote në të cilën keni humbur ju”. Imam Aliu (a.s.) ishte një njeri i vetëdijshëm dhe e ndjente përgjegjësinë, prandaj mbrojtjen e themeleve të Islamit e konsideronte prioritet ndaj çdo gjëje tjetër. Ai kur e ndjente përgjegjësinë për të luftuar, luftonte, kur ndjente përgjegjësinë për të duruar, duronte dhe heshte. Pikërisht për këtë arsye kur Hazreti Fatima (s.a.) e këshilloi atë që të bënte kryengritje dhe të merrte të drejtën e tij të uzurpuar në një kohë kur dëgjohej ezani, ai ju përgjigj asaj: “A dëshiron që ky zë të shuat dhe mos të dëgjohet më në tokë”. Hazreti Fatima (a.s.) pastaj tha: “Kurrë!”. Imam Aliu (a.s.) tha: “Prandaj rruga e duhur është kjo që unë po e ndjek”. Imam Aliu (a.s.) edhe 25 vite pas vdekjes së Hazretit Muhamed s.a.v.s. dhe pas vrasjes së kalifit të tretë, kur besimtarët myslimanë dhe shokët e Profetit s.a.v.s. erdhën pranë shtëpisë së tij për të bërë besëlidhje me atë si udhëheqës i Shtetit Islam, nuk pranoi që të bëhetë kalif dhe duke prezantuar metodën e qeverisjes së tij, i tha besimtarëve myslimanë se nuk mund të durojnë qeverisjen e tij të drejtë dhe për këtë arsye duhet të shkojnë dhe të gjejnë një tjetër. Megjithëkëtë besimtarët myslimanë insistuan në kërkesën e tyre dhe për këtë arsye Imam Aliu (a.s.) e ndjeu përgjegjësi që të pranojë kërkesën e besimtarëve myslimanë. Ai me këtë rast tha: “Betohem në Zotin se  nëse nuk do të ishte kjo turmë e besimtarëve të më bëjë përgjegjës për këtë punë dhe nëse nuk do të ishte besëlidhja hyjnore që Zoti i madhëruar ka bërë përgjegjës dijetarët që mos të heshtin ndaj padrejtësisë dhe politikës së dhunshme, unë kurrë nuk do ta pranoja përgjegjësinë për udhëheqjen e Shtetit Islam”. Rruga e Imam Aliut (a.s.) është vazhduar nga fëmijët e tij dhe nga dijetarët myslimanë shiitë të cilët gjithmonë prioritet kanë pasur ruajtjen e unitetit islam dhe mbajtjen gjallë të njohurive fetare islame. Ky ishte një përshkrim i shkurtë i mënyrës së ndarjes së myslimanëve në fenë islame, si dhe rreth mënyrës së Imam Aliut (a.s.) dhe të Ehli Bejtit (a.s.) për ta mbajtur gjallë Islamin burimor duke parandaluar çfarëdo veprimi përçarës. Pavarësisht kësaj, kanë ekzistuar edhe dijetarë në mesin e myslimanëve shiitë të cilët kanë provokuar ndjenjat e myslimanëve sunitë, mirëpo shumica e dijetarëve të dalluar shiitë gjatë historisë kanë theksuar mbi unitetin e myslimanëve në një atmosferë të qetë dhe pa tensione. Një gjendje e tillë ka mbretëruar edhe mes dijetarëve të myslimanëve sunitë. Në edicionet e ardhshme do të vazhdojmë temën.