Speciale me rastin e Ditës Botërore të Ujit
(last modified Fri, 23 Mar 2018 09:06:47 GMT )
Mars 23, 2018 10:06 Europe/Tirane

Në një mbishkrim në pasqyrë thuhet: Ashtu si uji, dielli, hëna dhe ari, janë të shndritshëm dhe tërheqin njeriun. Mirëpo në mesin e tyre uji dallohet nga të tjerët pasi drita në ujë reflektohet dhe ujin e ndriçon. Uji është element i pastërtisë dhe berqet. Ujë është për të gjithë dhe njeriut i vjen nga qielli. Sot është Dita Botërore e  Ujit.

Kuptimi i ujit përmblidhet në tre faktorë që janë: Burimi i jetës, mjet pastërtie dhe qendra e jetesës. Këto tre kuptime kanë ekzistuar në të gjitha traditat e njerëzimit. Për lundruesit, ujë është qendra e jetës. Ata detin e cilësojnë mjet jetese që qarkullon jetën dhe që në kohët e lashta kanë kuptuar se nëpërmjet detit lidhen tokat dhe krijohet mundësia për udhëtim për tu njohur me fiset dhe njerëzit e tjerë. Për shumë analistë dhe jurisprudentë, uji nënkupton pafundësinë e mundësive. Uji është përmbledhës I të gjitha fuqive dhe padyshim është burim I formimit të të gjitha novacioneve të progresit. Është për tu theksuar se të gjitha civilizimet detare, si shkak të progresit të tyre konsiderojnë ujin e deteve dhe fuqinë e kontrollimit të tij.

 

Në nocionet e detit, deti i lashtë është kuptimi dhe epistemologjia që është bërë një mit duke iu afruar rezervuarit të madh të potencialit të ujit dhe duke marrë pushtetin nga vetë ai.

Në të gjitha gjeografitë dhe të gjitha periudhat historike, së bashku me linjat e miteve, uji është një mjet pastërtie, transparence, pastërti dhe një shenjë bekimi. Prandaj është e natyrshme që qytetërimi oriental ta shohë ujin si sinonim me bekimin. Uji ka clësinë e jetës virtuale, megjithëse është një dekret i gjallërisë për gjallesat ujore. Uji në vetvete është kultivimin i virtytit dhe konsiderohet një element i shenjtë. Në një kuptim jurisrudent, një mistik i madh, si Rumiu, e bën botën një oqean që uji i këtij oqeani është thelbi hyjnor dhe kjo është thelbi hyjnor që kapërcen çdo krijim. Edhe nga një këndvështrim tjetër, uji është simbol i jetës. Ky simbolizim ka një temë mistike dhe gjithmonë shihet në mendimin mistik nën titullin "zhytja në burimin e pavdekësisë".

Së bashku me aspektin shpirtëror, uji përdoret si një mjet pastrimi. Lutjet e përditshme kryhen me përmbushjen e marrjes së avdesit ku ndiqen rregulla strikte. Gjithashtu, larja e trupit, është shumë e rëndësishme në fenë islame dhe fetë e tjera hyjnore, madje edhe në disa ceremoni rituale.

Rëndësia e ujit në shfaqjen dhe mbijetesën e jetës është e qartë për çdokënd dhe paraardhësit tanë gjithashtu e kanë njohur rëndësinë e tij dhe e konsiderojnë ujin të shenjtë. Për shembull, Anahita është emri i perëndisë së ujit në Persinë e Lashtë dhe ajo simbolizon fenomene të tilla si fertiliteti, shërimi dhe mençuria.

Që nga fillimi i gjysmës së dytë të shekullit të 20-të, ndërsa popullsia e botës u rrit, toka filloi të ngrohej dhe me zhvillimin e industrive të ndotëse nga njëra anë dhe me zgjerimin e studimeve ndërkombëtare, nga ana tjetër, çështja e "ujit" ka qenë fokusi i vëmendjes së botës, ndërsa sot kriza e ujit, e cila gjithashtu shkakton krizën bujqësore dhe ushqimore, është bërë një sfidë e madhe globale. Edhe pse më shumë se shtatëdhjetë për qind e sipërfaqes së Tokës është ujë, vetëm dy për qind e saj është ujë i freskët dhe i pijshëm dhe kjo sasi nuk është ndarë në formë të barabartë. Statistikat tregojnë se më shumë se gjashtëdhjetë për qind e ujit të botës është në dispozicion vetëm për nëntë vende, Brazili, Kanadaja, Kina, Kolumbia, Peruja, Rusia, Shtetet e Bashkuara, Indonezia dhe India. Në të kundërt, disa vende të tjera, duke përfshirë Kuvajtin, Bahrejnin, Emiratet e Bashkuara Arabe, Jordaninë dhe Libinë, kanë qasje më të vogël në ujërat e ëmbla.

22 mars, nga OKB-ja është quajtur Dita Botërore e Ujit. Dita Botërore e Ujit u prezantua për herë të parë në vitin 1992 në Konferencën e Kombeve të Bashkuara për Mjedisin dhe Zhvillimin në Rio de Janeiro të Brazilit. Në këtë konferencë, të gjitha vendeve iu kërkua të kushtojnë këtë ditë për promovimin e ndërgjegjes së njerëzve për ujin si pjesë e zbatimit të Deklaratës së Kombeve të Bashkuara nr. 21.

 

Çdo vit në këtë ditë, përzgjidhet një slogan i veçantë nga Kombet e Bashkuara. Uji dhe zhvillimi i qëndrueshëm, uji dhe punësimi dhe nevoja për vëmendje ndaj mbeturinave dhe kanalizimeve, janë slogane që janë zgjedhur vitet e fundit për këtë ditë.

 

Këshilli Botëror i Ujit u themelua në vitin 1996. Selia e Sekretariatit Qendror ndodhet në qytetin Marsejë të Francës dhe aktualisht ka më shumë se 500 persona juridikë nga nën/sekretariatet e Kombeve të Bashkuara, përfaqësues të organizatave ndërkombëtare, departamente qeveritare, ministri, institucione shkencore, etj. Samiti mbahet një herë në çdo tre vjet dhe që nga viti 1997 konsiderohet si ngjarja më e madhe ndërkombëtare në botë, me qëllim të mobilizimit të njerëzimit për kreativitetit, inovacion, iniciativave të reja, njohuri dhe informacione të reja në sektorin e ujit. Takimi i tetë i Këshillit të Ujërave Botërore u zhvillua me moton "Uji për të gjithë", në qytetin e Brazilisë me pjesëmarrjen e rreth 20,000 njerëzve nga 150 vende të botës.

Këshilli Botëror i Ujit, me një mendje të hapur dhe unitet, përpiqet të zgjerojë gamën e tij tek të gjithë aktorët e komuniteteve, konsumatorët e ujit, arenën politike dhe shoqërinë civile. Këshilli Botëror i Ujit, vendet dhe qytetet pritëse të samitit në vite të ndryshme, inkurajojnë angazhimin dhe marrjen pjesë në të gjitha shkallët gjeografike dhe në mesin e të gjithë aktivistëve në këtë fushë.

Këshilli kërkon të promovojë dhe shkëmbejë informacione mbi një sërë nivelesh gjeografike midis të gjithë aktivistëve, sidomos vendeve në zhvillim. Në fakt, ky samit është një ngjarje e gjerë, e pasur dhe me shumë aspekte, që nuk është një takim, një ekspozitë, një ngjarje kulturore, por në të njëjtën kohë i përfshin të gjitha këto. Në fakt, një nga detyrat më të rëndësishme të këtij këshilli është sigurimi i informacionit të saktë dhe të përpiktë për gjendjen aktuale të rezervave të ujit në planet.

 

Raportet ndërkombëtare tregojnë se rreth 663 milionë njerëz në botë nuk kanë qasje në burime të sigurta të ujit të pijshëm dhe 486,000 prej tyre vdesin çdo vit për shkak të sëmundjeve të shkaktuara nga pirja e ujit të papastër. Gjithashtu, rreth 1.8 miliard njerëz në botë përdorin burime ujore të kontaminuar që i ekspozojnë ato me sëmundje të tilla si kolera, diarreja e përgjakshme, tifo dhe poliomieliti.

Është fakt se miliarda njerëz në të gjithë botën kanë fituar qasje në ujë të pijshëm që nga vitet 1990, por të dhënat tregojnë se ende ekziston një pabarazi e madhe në botë. Në atë kohë, statusi i qasjes në ujë të pijshëm u përmirësua në 2.6 miliardë njerëz. Një nga çështjet e rëndësishme ka qenë programimi për tu mbrojtur nga ndotja e ujit. Sidoqoftë, në vitin 2015, rreth 700 milionë njerëz, d.m.th. një në 10 vetë, ende nuk kanë pasur ujin e pijshëm e kanë marrë nga burimet e pambrojtura të ujit. Si rezultat pabarazia kaq e madhe mbetet akoma midis vendeve dhe madje brenda vendeve. Pothuajse gjysma e njerëzve që përdorin ujë jo të pijshëm jetojnë në vendet afrikane nën shkretëtirën e Saharasë. Tetë nga çdo 10 vetë që jetojnë në zonat rurale, ndërkohë që ka një hendek të madh midis të pasurve dhe të varfërve. Në 41 shtete të botës, një e pesta e njerëzve e siguron ujin e tyre të pijshëm nga një burim uji që nuk është i mbrojtur nga ndotja.

Një nga objektivat e zhvillimit është qasja e garantuar  të gjithë njerëzve në ujë të pijshëm dhe vendimet, strategjitë dhe politikat ujore duhet të jenë në përputhje me këtë qëllim. Përveç kësaj, ne duhet të rrisim nivelin e ndërgjegjësimit dhe llogaridhënies në sferën e ujit midis njerëzve të zakonshëm të çdo shoqërie dhe të gjitha qeniet njerëzore duhet të jenë ndjeshëm ndaj përdorimit dhe qasjes në ujë të sigurt dhe të pijshëm.

 

Nuk duhet harruar se ruajtja e mjedisit, mbrojtja e mjedisit detar dhe vlerësimi i kësaj jete, përveç ngritjes së kulturës, nuk mund të arrihet. Duket se, si në vitet e fundit, ku qeniet njerëzore nga mungesa e vëmendjes ndaj vlerës së ujit dhe respektit për mjedisin, kanë ndjekur një veprimtari shkatërrimtare, tani është  domosdoshme që ata të punojnë dhe të japin një kontribut më të përgjegjshëm ndaj veprimeve të tyre. Meqenëse qeveritë veprojnë si përfaqësues të kombeve në të gjitha fushat, qytetarët përgjegjës duhet të kërkojnë nga qeveritë e tyre edhe më shumë përgjegjësi për ruajtjen e burimeve ujore dhe miratimin e politikave të reja ujore.

 

Tags