تفسیر؛ بیستمین سالگرد حادثه ۱۱ سپتامبر و پیام بایدن+ نظر کارشناس

«جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا یک روز مانده به برگزاری سالگرد حملات تروریستی 11 سپتامبر که در آن حدود 3000 نفر کشته شدند، در پیامی خواستار وحدت و اتحاد ملی در ایالات متحده شد. وی، وحدت ملی را بزرگترین درس حملات 11 سپتامبر برای جامعه متنوع آمریکا خواند و تاکید کرد، وحدت به این معنی نیست که همه ما باید یک چیز را باور کنیم بلکه باید به عنوان یک ملت به یکدیگر احترام بگذاریم و به هم ایمان داشته باشیم.

کاخ سفید این پیام ویدئویی را در آستانه برگزاری مراسم سالگرد 11 سپتامبر منتشر کرده است. بیستمین سالگرد حادثه 11 سپتامبر در حالی برگزار می شود که ایالات متحده هنوز درگیر تبعات این رویداد است. حادثه ای که منجر به آغاز عصر جدیدی درروابط بین الملل شد. درعین حال حادثه 11 سپتامبر 2001 نقطه عطفی در سیاست خارجی آمریکا محسوب می شود.جورج دبلیو بوش رئیس جمهوری وقت آمریکا پس  از حملات 11 سپتامبر به بهانه مبارزه جهانی با تروریسم، رویکردی تهاجمی در پیش گرفته و اقدام به حمله به افغانستان و عراق نمود. دراین به اصطلاح جنگ جهانی علیه تروریسم، بیش از یک میلیون انسان درعراق، افغانستان ، سوریه ، لیبی و یمن جان باختند. «چارلز استروزیر» ((1)تاریخدان و تحلیلگر بین المللی می گوید: حملات 11 سپتامبر یک بحران وجودی عمیق در ایالات متحده ایجاد کرد که در پی آن واشنگتن مانند یک "حیوان زخمی" واکنش نشان داد و به جنگی باتلاقی علیه تروریسم دست زد و سرانجام به افول خود به عنوان یک ابرقدرت جهانی سرعت بخشید.

در عین حال بیستمین سالگرد حادثه 11 سپتامبر به نحو جالبی با خروج مفتضحانه آمریکا و ناتو از افغانستان مقارن شده است. آمریکا پس از 20 سال جنگ و اشغال افغانستان برای شکست القاعده و طالبان بدون هیچ دستاوردی با رسوایی سیاسی و نظامی از این کشورخارج شد. خروج آمریکا و تسلط طالبان بر افغانستان انتقادات زیادی را علیه دولت بایدن در آمریکا و سایر کشورهای جهان به راه انداخته است.

مساله دیگری که در این زمینه شایان توجه است ، نقش حادثه 11 سپتامبر در افزایش اسلام هراسی و خشونت علیه مسلمانان در آمریکا است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در بیست سال گذشته و در پی وقایع یازده سپتامبر در آمریکا، اسلام هراسی در این کشور افزایش یافته است. نظرسنجی جدید موسسه پیو(2) نشان می‌دهد: 82 درصد آمریکایی‌ها می‌گویند مسلمانان مورد تبعیض قرار می‌گیرند. بسیاری از مسلمانان آمریکا احساس می‌کنند به علت جرمی که نه مرتکب شده اند و نه از آن حمایت کرده اند، محکوم شده اند. اسلام هراسی و حملات ناشی از نفرت علیه مسلمانان به ویژه در دوره زمامداری دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا که آشکارا مواضع راست گرایانه افراطی داشت، افزایش یافت. ترامپ به بهانه مبارزه با تروریسم لبه تیز حملات و اقدامات خود را متوجه مسلمانان کرد. به ویژه صدور فرمان اجرایی ترامپ در زمینه ممنوعیت ورود اتباع 6 کشور اسلامی به آمریکا و تروریست خواندن مسلمانان از سوی ترامپ نشان دهنده رویکرد یکجانبه وی در این زمینه بود. بدین تریب باید گفت که دولت آمریکا خود از عوامل تشدید بدبینی و خشونت علیه مسلمانان آمریکایی به ویژه در دوره ترامپ بوده است. بدین ترتیب ادعای بایدن در پیام ویدئویی خود به مناسبت حادثه 11 سپتامبر درباره وحدت ملی آمریکا با اما واگرهای زیادی همراه است.

مساله مهمی که در چارچوب بحث 11 سپتامبر مطرح است تلاش دولتهای آمریکا از دولت جورج دبلیو بوش تا دولت ترامپ برای سرپوش نهادن بر نقش عربستان سعودی در حمایت از عوامل حملات 11 سپتامبر به بهانه  تاثیر منفی اجرای این قانون بر روابط دوجانبه ریاض و واشنگتن است. دلیل این امر منافع اقتصادی و استراتژیک امریکا و نیز نقش مهم رژیم سعودی در منطقه غرب آسیا است. دولت بایدن نیز هر چند در ابتدا ژست سختگیرانه ای در قبال رژیم سعودی اتخاذ کرده وادعای بازتعریف روابط با ریاض داشت، اما در نهایت با توجه به منافع و ملاحظات راهبردی آمریکا در قبال ریاض، همان روابط گسترده را با سعودی ها برقرار کرده است.با این حال اکنون فشار خانواده های قربانیان حملات 11 سپتامبر برای افشای ابعاد پنهان نقش مقامات سعودی در حادثه 11 سپتامبر موجب شده تا بایدن در اقدامی از سر ناچاری دستور باز بینی پرونده‌های مربوط به این حملات را صادر کند.