Таҳлил: Таъкиди Чин бар истиқлол ва амнияти Осиёи Марказӣ

Си Ҷин Пинг раиси Ҷумҳурии Чин дар суханони дар нишасти сарони Осиёи Марказӣ ва Чин дар шаҳри Шиёни Чин гуфт: Дунё ба Осиёи Марказии босубот, шукуфо ва ҳамоҳангӣ, ки ба хуби бо ҳам муртабит аст ниёз дорад.

Раиси Ҷумҳурии Чин, ки мизбони сарони Тоҷикистон, Қазоқистон, Қирғизистон ва Узбакистон аст равобити Чин бо ин кишварҳоро мустаҳкам ва пуё тавсиф кард.

Си Ҷин Пинг ҳамчунин аз кишварҳои марказӣ дархост кард, ки ба ҳамкори дар тарҳи як камарбанд-як ҷода идома дод ва иҷораи ибтикори рушди ҷаҳониро ишоа диҳанд.

Раиси Ҷумҳурии Чин дар айниҳол таъкид кард: Давлати Пекан ва кишварҳои Осиёи Марказӣ бояд бо дахолати хориҷӣ дар умури дохилии худ ва талош барои эҷоди инқилобҳои ранги қотеъона мухолифат кард ва бо се омили терроризм, ҷудоиталаби ва ифротигароӣ муқобила кунанд.

Дар ҳамин иртибот Одил Ковонов коршиноси аршади муассисаи мутолеъоти стратежикии ниҳоди раёсати Ҷумҳурии Қазоқистон дар ҳошияи нишасти Шиёни Чин дар мусоҳибаи бо хабаргузории Шинҳово изҳор дошт: Нишасти Чин ва ҷумҳурии Осиёи Марказӣ ҳамкориҳ, ҳусни ҳамҷавори, дусти ва пайвандоҳи мардумиро тақвият хоҳад кард.

Ин коршинос ва соҳибназари барҷастаи қазоқ дар айниҳол таъкид кард дар нишасти Шион шашкишвар бояд дар бораи идомаи сохти камарбанд ва роҳ гуфтугу кунанд, ки ҳамин амр боиси иртиқои ҳарчи бештари мубошдилоти иқтисодӣ ва тиҷори миёни Чин ва кишварҳои Осиёи Марказӣ хоҳад шуд.

Ин воқеъатро наметавон нодида гирифт, ки Чин ба унвони як шарики иқтисодии калиди барои кишварҳои Осиёи Марказӣ матраҳ аст ба ҳамин далел давлати Чин аз тариқи ибтикори як камарбанд як ҷода заминаҳои лозим барои сармоягузориҳои қобили таваҷуҳ дар рушди зерсохтҳо, итисоли кишварҳои минтақа ва ҷаҳон фароҳам карда аст ва метавонад заминаи барои рушди иқтисодро дар минтақа фароҳам намояд.

Дар муқобил Амрико, Англис ва бисёри аз давлатҳои ғарби натанҳо аз ин мавқеъият кумакрасони бархурдор нестанд балки аз давлатҳои муттаҳиди худ дар Осиёи Марказӣ интизороти назири ворид шудан ба таниш ва даргири ва эҷоди ноамни ва бесуботи дар ин минтақа доранд.

Дар ҳамин росто нишасти сарони Чин ва Осиёи Марказӣ барои кишварҳои ширкаткунанда аз аҳамияти зиёди бархурдор аст бар хилофи нигоҳҳои манфии бархе маҳфилоҳи сиёсии вобаста ба ҷараёни ғарбгароӣ бояд гуфт: Чин бештарин мизони қарз ба кишварҳои ин минтақаро ба худ ихтисос дода аст, аммо расонаҳои вобаста ба ниҳодҳои дипломотики давлатҳои ғарби ба хусус Амрико дар Осиёи Марказӣ бо навиштани мақолоти таҳрик кунанда чунин вонамуд мекунанд, ки Чин душмани миллатҳои Осиёи Марказӣ аст.

Раванди Чин ҳароси дар ростои Эрон ҳароси, русҳароси дар бархе аз расонаҳои Осиёи Марказӣ ҳатто дар шабакаҳои иҷтимоъӣ ҳар руз абъоди густардатар дорад бадеҳи аст ки ин раванд аз афзоиши ҳазинаҳои давлатҳои ғарби ба вижа Амрико дар Осиёи Марказӣ ҳикоят дорад дар муқобили ин раванди таҳоҷуми давлатҳои ғарби мақомоти Осиёи Марказӣ бо баргузории нишастҳои муштарак бо ҳамтоёни чинии худ дар пайи беҳбуди вазъияти иқтисодии кишварҳо ва миллатҳои худ ҳастанд.

Тардиде нест ки Чин монанди Эрон ва Русия аз имконоти беҳтари барои кумак ба миллатҳои Осиёи Марказӣ бархурдор аст ҳаркадом аз ин кишварҳо ба манзури кумак ба бахшҳои аз ҷомеъаи Осиёи Марказӣ нақши муҳим ва арзишманд ифо мекунанд дарҳоле, ки давлатҳои ғарби ки сарони Осиёи Марказиро ба таҳрик зидди давлатҳои мустақил дар минтақа ташвиқ мекунанд ва бо навиштани мақолоти таҳрикомез ҳамаи талоши худро ба кор гирифтанд то нигоҳи миллатҳои ин минтақаро иваз кунанд аз чунин мавқеъияти бархурдор нестанд.

Давлатҳои ғарби ба ҷои кумак ба миллатҳои Осиёи Марказӣ ҳамвора барои баҳракаши аз онҳо ва тороҷи манобеъи миллатҳои Осиёи Марказӣ нақша мекашанд дар ҳоле, ки давлатҳои мустақили минтақа сирфан барои рушди иқтисоди миллатҳои минтақа барномарези мекунанд.