Ду улгуи империализм: оё пирузии Ҳарис воқеан ба нафъ "ҷануби ҷаҳонӣ" хоҳад буд?
(last modified 2024-09-19T06:06:25+00:00 )
Сентябр 19, 2024 11:06 Asia/Dushanbe
  • Ду улгуи империализм: оё пирузии Ҳарис воқеан ба нафъ
    Ду улгуи империализм: оё пирузии Ҳарис воқеан ба нафъ "ҷануби ҷаҳонӣ" хоҳад буд?

Порс тудей-ҳам ҳизби демакрат ва ҳам ҷумҳурихоҳ ба тавсеаи империализми амрикои алоқаманд будаанд ва аз қудрати низомӣ барои ҳифзи ҳежмунии иқтисодии Амрико истифода кардаанд.

Бо наздик шудани интихоботи иёлоти муттаҳида, бисёре аз пешравҳои ҷануби ҷаҳонии таҳти фишор қарор гирифтаанд то садои худро барои ҳимоят аз Комола Ҳарис ба гуш бирасонанд .

Ба гузориши Порс тудей, ҷараёнии азим низ дар ҳавзаи расона аз чанди қабл ин баҳсро матраҳ карда аст ки интихоб Ҳарис метавонад ба нафъи демакрасй дар иёлоти муттаҳида ва манофе "ҷануби ҷаҳонӣ" бошад .

Барои далели ин ҳимоят гуфта мешавад: Трамп як таҳдид барои демокраси Амрико ва манофеи ҷануб ҷаҳонӣ аст . Дар ҳоле ки ин истидлол шояд дар мавриди манофеи дохилии Амрикои мантиқӣ ба назар бирасад , бояд ба ин пурсиш пардохт ки оё пирузии Ҳариси воқеан ба нафъи ҷануб ҷаҳонӣ хоҳад буд ?

Ду ҳизби эмператури ҳам ҳизби демакрот ва ҳам ҷумҳурихоҳ ба тавсеаи империализми Амрикои алоқа манд будаанд ва аз қудрати низомӣ барои ҳифзи ҳижмении иқтисодии Амрико истифода кардаанд . Ҳар ду ҳизб аз идеология «демокрасии рисолатӣ» барои тавҷеҳи ин густариши империалисти баҳра бурдаанд, ҳамонтавр ки дар таҷовуз ба Афғонистон ва Ироқ дида шуд .

Ба унвони намуна , дар соли 2002 аксари сенаторҳои демукрот низ ба ҳамла ба Ироқ рой доданд . Демукротҳо , дар муқобили ҷумҳурии хоҳон , бештар ба дунболи руйкард «чандҷонибагароӣ» будаанд ва ба ҷои иқдомҳои як ҷониба, саъй кардаанд ҳимояти ниҳодҳои байналмилалӣ монанди Созмони Милал ва наторо ба даст оваранд. Аммо ин тафовутҳо бештар дар сабк буда ва таъсироти онҳо барои ҷануби ҷаҳонии тафовут чандоне надошта аст .

Хуруҷи бузурги ҷумҳурии хоҳон дар моҳҳои ахир, падедаи ҷолибӣ рух додааст : бисёре аз сиёсатмадорони ҷумҳурии хоҳи собиқ ба ҳимоят аз демукротҳо руй овардаанд. 

Далели ин хуруҷи бузург ин аст ки ҷумҳурии хоҳони дигар ба Трамп эътимод надоранд , зеро у иттиҳодҳои ғарбиро тазъиф карда ва ба усули суннатии сиёсати хориҷии Амрико пойбанд нест. Дар муқобил , давлати Байден ва акнӯн Ҳарис , сиёсатҳои таҳоҷумитару низомитариро иттихоз кардаанд .

Байден ҳимояти комили худ аз Исроилро идома дода ва наторо пас аз тазъифи Трамп тақвият кардааст . Ҳамчунин Байден иқдомоте барои муҳосираи Чин анҷом дода ки то пеш аз ин собиқа надошта аст . Ин сиёсатҳо шабоҳати зиёдӣ ба сиёсатҳои Ҷорҷ Буш дорад ки ҳадафаши инзивои Русия ва маҳори Чин буд. Ду улгуи императорӣ дар воқеъ , дар интихоботи ноябр, ду улгӯии императорӣ дар тақобул ҳастанд: яке улгуи суннатии демукротҳо ва ҷумҳурии хоҳон ки ба дунболи ҳифзи ҳежмўнии Амрико аз тариқи сармояи дории ҷаҳонӣ ва иттиҳодҳои Низомӣ чандҷониба аст .

"Ҷануби ҷаҳонӣ (ба англисӣ : global south ) истилоҳи аст ба кори рафта дар мутолиъоти фаромилиятӣ ва пасо истъморӣ , барои ишора ба ончи ки мумкинаст «ҷаҳони сеюм » номида мешавад (яъне Африқо ва Амрикои Лотин ва кишварҳои дарҳоли тавсеа дар Осиё) : « кишварҳои дарҳоли тавсеа » ва «кишварҳои камтар тавсеа ёфта».