Şiyə dınyo yolə alimon-189

Şiiə yolə alimon

Seyd Həsən Mıdərris ço sor be İsfəhonədə be,İromədə Məşrutə inğılob bə səbarzəti rəse. Mıdərris həmonə sıftəku de Məşrutə inğılobi mıvofiğ be.çıro ki,əy bo zolımon dasti kuto kardero qıləy çokə roy zıneydəbe.Məşrutətələb kardə kəson iminə ğələbə bədiqə çı şəhron idorə ko de Əyoləti İttifoğon vositə əncom doey be və Mıdərris çı İsfəhoni şəhri Əyoləti İttifoği uzvonku qıləyni be.həmonə zəmonədə be ki,Bəxtyori Məşrutətələbə ğıvvon komandir Səmsamus-Səltənə İsfəhoni şəhri hukuməti rəyisətiş bəştə dast qəte və çəy məğsəd ım be ki,de Ğacariyyə bıə canqiku bə əməl omə xəsorəton de İsfəhoni şəhri camaatiku moliyyot sıey cubronko və çəy əvəzi beşo.əv de məğsədi milləti çı təzyiği jiyədə ğərol doydəbe və hətto ko de hoziyəti bə oxo rəse.Seyd Həsən Mıdərris ki,çın vəzyətiku aqah be,de milləti mıdofiyə koy məşğul be və koy jıqo vində Səmsamus-Səltənə çəy dərbədər kardey fərmonış bekarde.İsfəhoni şəhri camaat bo Mıdərrısi himoyə kardero vıjoronışon tətil karde və çəy dumo İsfəhoni şəhri tərk kardey məğsədışon hestebe.çı milləti ın hərəkət boyis be ki,Səmsamus-Səltənə ıştə ğoldorətiku dast bıkəşo və Seyd Həsən Mıdərris çı milləti barzə fəryodi miyono ki,əvon”bıjyo Mıdərris” şuori doydəbin,bə İsfəhoni şəhri oqarde......

Hicri-Ğəməri 1326-ə yəni milodi 1909-ə sori ki,Tehron bo dıminə kərə de Məşrutə tələbon vositə fəth be və Dıminə Milli Şurə Məclis ıştə mevcudiyyətış elon karde.Nəcəfi alimon Seyd Həsən Mıdərrisışon bənə ələm və barzə alimonku qıləyni unvoni bə həmonə Məclisi vıjniyeşone.ım alimon ğərol be bə Əsosə Ğanun ya Konstutsiyə əlovə və əvəzon əsos,bə Məclisi tatifikasiyə kardə ğanunon nəzorət kardənin be.Seyd Həsən Mıdərris qıləy holədə bə Məclisi varid be ki, hiçkəs hətto fik kardedə nıbe ki,dastədə əsoş bıə və lodə tan iyən bədəmış bıə ım ruhoni çı Məclisi koon yolyəti bə dast bıqəto.çımi bədiqə Seyd Həsən Mıdərris ço kərə bənə Tehroni milləti nımoyəndə unvoni Məclisədə səçın be və ikərə həm bənə Məclisi rəyisi muavini və əksəriyyəti partiyə rəhbəri unvoni rolış ifo karde….

De Dıminə Milli Şurə Məclisi təşkil doey bə izəmon,rusiyə iyən inqiliston ki,çı İroni mərkəzi devləti zəyfətiku ziyodə bəhrə bardedəbin,de qıləy beədəbə mığovilə çı İroni sərzəminışon ıştə miyono təğsım kardeşone.İroni kəno-kınconədə bə xarici işğalçiyon ələyh ziyodə milli ğıyomon bə formə dəşebe.cənubədə Tənqestani ğəhrəmonon ğıyom,Azərbaycanədə şeyx Muhəmməd Xiyabani ğıyom və İroni şimolədə Mirza Kuçək xani ğıyom bə əməl ome.İroni moliyyə iyən hərbi vəzyəti aşuftə və bəyənde qıniye anədə ziyod be ki,hiç qıləy devlət çı kişfəri daxili koon bə səhmon doeyro qıləy ğudrətış nıbe.Dıminə Milli Şurə Məclisi bə ğərol ome ki,bo İroni moliyyə vəzyəti bə səhmon dənoeyro və bo milləti ixtisodi muşkiloton bərtərəf kardero çı qıləy neytral iyən betərəfə kişfəriku komək tələbkon.əvon bə amerkə səmt dimışon qəte.qıləy amerkə ki,tosə ə zəmoni de İroni hiç qıləy istemor iyən mıstəmləkə siyosəti sabiğə iyən torıxış nıbe və həlbəttə Amerkə İronədə hiç qıləy mənfəətış həm nıbe.de Dıminə Milli Şurə Məclisi bekardə ğanuni  Amerkəvıjə Morqan Şuşter bənə umumi xəzinədor iyən moliyyə vəziri unvoni bə İron daxil be….

Əmmo ziyod dıroz nıdəkəşe ki,rusiyə çı Morqani İronədə bıə iştirok iyən huzurış bəştə nəf və xeyri nızınışe və de qıləy beədəbə hərəkəti İroniku tələbış karde ki,Şuşteri ixracko və təhdidış karde ki,bəçəy tələbon quş nıdoə holədə bə Tehroni həmlə bəkarde.Milli Şurə Məclis ki,çı İroni mıstəğiləti tərəfdor be,çı rusiyə zu tətbığ kardə siyosəti mığobilədə mandin iyən bəçəy təhdidon qıləy dığğətışon nıkarde.Seyd Həsən Mıdərris həm bənə Dıminə Milli Şurə Məclisi uzvonku qıləyni komilə surətədə de rusiyə təhdidon mıxolif be və əvış oşkoə surətədə çı rusəiyə bə İroni daxili koon bıə mıdoxiləş zıne.

Deməkə ki,Dıminə Milli Şurə Məclis çı rusiyə ziyodə tələbəti iyən zu tətbiğ kardə siyosəti mığobilədə mandəbin,əmmo Vusuğud-Devlə devlət ki,de rusiyə ləşkəri dırozə canq kardey zu və ğudrətış nıbe,Məclisiış volo karde və vodoşe iyən çı rusiyə təklifış ğəbuı karde.nəticədə Amerkəvıjə Morqan Şuşter ıştə İronədə bıə isornə iğomət və mandemoni bədiqə bə amerkə oqarde……