Şiiə yolə alimon-32

Nəcmuddin Cəfər bin Həsən bin Yəhya de Muhəğğiğ,Muhəğğiğe Əvvəl və Muhəğğiğe Hilli Hicri-Ğəməri 602-ə sori torıxi Hillə şəhrədə,bə dınyo ərsə ğədəmış noe.Hillə şəhr şiyə dınyo yolə şəhronku qıləyniye və qıləy zəmon elmi mərkəz və həmməysə muhimmə baxşonku be və çı şiyə qıləy yolə ədəbi və fiğh mərkəzonku bə hisob omeydəbe.çın şəhriku bənə İbn İdris Hilli, muhəğğiğ Hilli,əllamə Hilli,İbn Nəma Hilli və İbn Fəhd Hilli bıə yolə alimon bə səhnə oməyn ki, əvon həm çı şiyə elmon ozavziye iyən pevolo bıeyədə yolə rolışon ifo kardə və islomi elmonədə qıləy dıjdə təhəvvul və əvəzonışon kardə.Əmirəl-Muminin(ə) çı Hillə şəhr iyən çəy dıjdə şəxsiyyəton həxədə çı navikuş xəbə doə və hamyəşe:iyo qıləy şəhr bə vucud bome ki, bəy ”Hillətu-Səfiyyə” votedən və əyo pok iyən muttəhhərə merdon bə əməl bome ki,Xıdovəndi mığobilədə muğərrəb və mustəcabud-də`və bəbeyn…..

Muhəğğiğ Hilli çı şiyə fəğihon yol iyən məşhurə fəğihonku qıləyniye və çəy çı muctəhidon miyono bıə məxsusə etıbor iyən əzəmətinə çəxsiyyət anədə yole ki,çoko ki,Muhəğğiği kəlmə çı fəğihon miyono bardey beyədə,fəğət əv nəzədə qətey bedə.Muhəğğiğ Hilli hejo ıştə hırdənəti zəmoniku ıştə əsrədə dəb bıə elmon mığəddimə təhsilış omute.əv ərəbi ədəbiyyot ki,çəy inə zıvon be,çok-çoki omutışe.heyət,riyaziyyat,məntığ və kəlami elmonış lozım bıə mığdorədə omuteşe və əv deştə huş və zırənqəti komilə surətədə ın elmonış bə dast varde.həmçinin usul iyən fiğhış ıştə əzizə pı Həsən bin Yəhya palu omuteşe və və Hillə şəhri məşhurə fəğihon palu kəsbış karde…

Muhəğğiğ Hilli ıştə de fiki ləpə pur bıə zovği və malik bıə hevujə nəzə,de şiyə fiğhi və iştihodi məktəbi əsoson ğoym kardey koy məşğul be.çəy məğam jəqoye ki,fiğhədə kali yolon çəysə bənav zıneydənin.fiğh,islomi elmon bə dast vardero elmi hukmon ya dini təklifone.Fiğhi hukmon çoqlə mənbəonədə de istidlal və tğhğıği roy vositə bə dast vardedə ki,ımon həm iborətin çımıku: Kərimə-Ğıron,Peyğombər(s)-I sınnət,ağl iyən icmo.(de qıləy məno çı dinin fəğih iyən alimon qıləy şəri hukmi həxədə bıə nəzə ittifoğ).Muhəğğiğ Hilli fiğhış bəştə elmi təhğiğaton iyən istidloli əsos bıə dığğətisə əlovə,bə cokəson ray və nəzə həm dığğət kardedəbe və çəy cəhətonədə səy və cəhd kardedəbe.çəy fiğhi kitobon çı dini elmon tələbəon dərsi kitobe və ziyodə fəğihon çı Muhəğğiğ Hilli kitobon şərh kardedən və ya bəy haşiyə nıvıştedən….