İroni səyahət-133

Xosə Tolışon səlom, şıməro səadət iyən hərəbaxtəti urzu kardəm. əzizə duston tojədən “İroni səyahət” nom bıə bərnomə şımə xıdmət təğdim bəkamon, ım bərnomə həm çı dəvardə bərnoməon idomədə bə Ğərbi Azərbaycani mərkəz yəni Urumiyə şəhri ixtisos doəmone. Dəvət kardəm dəmə bə ico bımandən.

Bəle əzizon, jəqo ki dəvardə bərnomədə votımone Urumiyə şəhr bə iğlim iyən muxtəlifə ekosistemon xoto, vey təbii cozibəon soybe, ki har qlə çəvoku de çəşəçiyə ğəşənqion vositə, turizmon cəzb kardedə və bo əvon muxtəlif ləzzətinə ləzzəon icod kardedə.

Urumiyə şəhri ım məntəğəonku qıləyni “Şeyx təpə vişə park”e  ki bə Şəhri bum məşhure. Çəy hevujəti, 44 hiktore və Urumiyə cənub şərğədə iyən Şeyx təpə kanə təpə nezədəy ki bə maadon dvrə məxsuse, ğəror qətəşe və Urumiyə şəhriku vey ğəşənqə şikili nışo doydə.

Urumiyə şəhri kənoədə, havzə təbiət, iyən bə yolkə və co doon vıcudi xoto, ləzəoon sə bey iyən dəvardoneyro, bə xoşə ov-həvo əvəz bıə.

Əlovə bə vindemoni təbiət, Urumiyə ım parki vey ğəşənqə şikil, səyohətəkəyonro vey xoşə ləzəoon iyən ğəşənqə vindemon icodış kardə.

Həminə vişə parkədə, Rifoh iyən sətas bey imkanatonku xususi bənə hırdənonro hənəkə muhit, hənəki park, qədə zoopark, iyən sininə odəmonro restoran və varzışiyə imkanaton, bə ım parki cozibəon əlovəş kardə.

Bəpe işorə kəmon ki (Şeyx Təpə) kanə təpə, bə haft təpə nom həm məşhure. Im nom bə ım illət noə bıə ki kandemonon əncom bey mıddətədə, bekardə bıə ğabon peydo bıə ki çəvonku har qılə, bə 7 qılə muxtəlifə torixiyə dıvrəon obəqarde.

Həlbətə de təəssufi, halihazırədə ım təpəon bə şəhri binaon soxte və bə inkişof rəsey xoto, təğribən məhv bıən.

Əmmo mehribonon, çı Urumiyə şəhri şimoli 15 kilometrə fasilədə, qıləy di de“Təmtəman” nomi heste. Həmçınin Urumiyə torixi və təbii cozibəonku qıləyni “Təmtəman” nomo bıə mağarə bə hisob omeydə ki İronədə insoni vey kanə sakin bıə vırəonku bə hisob omeydə iyən çəy kanəti təğribən bə 40 sor çimi bənav rəsedə. Bə Arxeoloqon iyən torix ənıvışton votəyon əsos, əvvəliku bandon dılədə, insonon jimon əkin. Təmtəman mağarə varid bey bənə qıləy 3 kınc vindey bıdə. Çəy dırazi təğribən 35 metr və çəy daxıl bə qıləy dasti şikil şəbihe ki çəy vindemon iyən diyə kardey vey ləzzətine. Tovıstonədə zəmonədə, Təmtəman mağarə həvo, sardin iyən zımıstonədə qam heste.

Həmçınin ım mağarə kənoədə, qıləy  çəşmə heste ki ım di məhəlliyə millət çəy oviku istifodə kardedən. İjən həminə mağarə nezədə, binaon və ğəbon ki bə Orarto ğovmon məxsuse, çı Təmtəman co qılə cozibəonin. Təmtəman mağarə, səyohətəkəyon iyən turizmon nəzədə, əcumlə Urumiyə dılpiyə vırəonku bə hisob omeydə.

Əzizon, Ğərbi Azərbaycanədə vey turistik cozibəonku,  karde bəznemon bə Urumiyə qolə işorə kəmon. Im qolə İronədə vey yolə qoləonku qıləyni bə hisob omeydə, ki dəvardə soronədə çəy ov kam bıə iyən hışk bey holədəy.

Həlbətə Urumiyə qolə har çəxtə həm hışk bıbu, həni bənə Ğərbi Azərbaycani vey yolə istili, ğəşənqə vindemoni iyən təbiəti soybe ki vey turizmon bəştə tərəf cəlb kardedə. De xuşbəxtiyəti, de rəsmi şəxson koməkon vositə, ım qolə vəziyət çok bey holədəy və dəvardə soron muğaisədə vey çokə vəziyətədə ğəror qətəşe. İyən halihazırədə, məntəğədə təbii, iğtisodi və turizmi cəhəto vey muhimmə amil bə hisob omeydə.

Im qolə, dıyo səthiku 1 həzo 267 metr barzətiədə ğərorış qətə, çəy dırozi təğribən 130 tosə 140 kilometr iyən çəy hevujəti 15 tosə 50 kilometr əvəz bey holədəy. Çəy miyonə nığıl, 50 tosə 60 metr proqonoz bıə.

Urumiyə qolə ov, vey nımıkine, bə kamə ov iyən hışkə sorəti xoto, çəy nımık təbii həddiku həm vey bəpe bıə, həminə ko bois bıə ım qolədə dəbiye icod nıbu. ım qolə cozibəonku co qıləyni karde bəznemon bə qolə daxılədə lehməon mıolicə xusiyəton işorə kəmon. Colib ıme ki Urumiyə qolə, yoləti cəhətiku, dınyo nımekinə qoləon miyonədə, 6 minnə vırə soybe. Im qolədə 226 cur iyən muxtəlifə pərəndəon, 27 curə luzəfırson iyən amfibiyaon, həmçınin 24 cur şıtəhon jimon kardedən.

Bə çəy xoto, İronədə ım qolə həyvonon jimoni vırəonku qıləyni bə hisob omeydə. har sor, Urumiyə qolə muxtəlifə pərəndəon əcumlə flaminqo, əlenq, vəğ, pelikan iyən bili mizbon heste. Urumiyə qolə İroni vey erjinə mənbəonku qıləyni bə hisob omeydə. iyən umidımon heste de veyə səyo cəhdon vositə, çəy məhv bey vəy qətə bıbu və har ruj vey çokə vəziyətış bıbu. lozime ki bıvotəmon ım qolə, 102 qılə ləpəki soybe. İyən ım məsələ bə çəy cozibəon əlovəş karde.

Kəbodan, Əşk, Espir, Arezo iyən İslami əcumlə ım ləpəkoin ki cur bə curə beməyon iyən jimoni vırə soybe.

Səmimi həmzıvonon ımrujnə bərnomə ki Urumiyə ğəşənqə şəhri torixi və turistik cozibəon barədə be, bə oxo rəsə, inşallah vəoməy haftədə ijən ım şəhri barədə sıhbət bəkamon. Bə ım bərnomə quş doe xoto şıməku təşəkkur kardəm.