971-ə hissə-Zariyati surə -47-53 şərifə ayəon

971-ə hissə

وَ السَّماءَ بَنَیْناها بِأَیْدٍ وَ إِنَّا لَمُوسِعُونَ(47)

Və osmoni de qıləy vəsf nıbə ğudrəti bina kardemone və əmə (hejo) bəy vusət(hevujəti)baxş kardedəmon.

وَ الْأَرْضَ فَرَشْناها فَنِعْمَ الْماهِدُونَ(48)

və zəmin hevuj kardemone iyən (əmə) çı çok hevujəkəmon.

وَ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ خَلَقْنا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ(49)

və harçiku dı qit xəlğ kardemone ğasbu ki,mutəzəkkir bıbon(və pand bıqəton).

In ayəon ijən bə Xıdovəndi osmon,zəmin iyən mevcudoti xılğətədə bıə ğudrəti işorə kardedə ta çı miadi munkiron şək-şubhəon çı miyoniku bışon. Liza ibtido bə osmoni əzəməti işorə kardedə və hamyedə:şımə ıştə sə piyo mışohidə kardə astovəon və qalaktikəon hevuj bıə holədən və şımə boçəvon sıftə iyən oxo mışohidə kardero ğadir niyon,bə pərvərdıqore-aləmi oxoş nıbə ğudrəti qıləy oşkoə şoyde.

In ayəon de vazehə şikili işorə kardedə ki,Xıdovəndi osmonış ofəyə iyən dayima bəy vusət və hevujəti baxş kardedə.Xıdovəndi osmonış ofəyə iyən hejo əy hevuj kardedə.çı alimon kəşf kardə çiyon həm ruşinış kardə ki,dınyo iqlə vırədə mandedəni iyən de surəti hevuj bıə holədəy.bə ım nəzə əsos iqlə qalaktikədə ğərol qətə astovəon,de surəti çı mərkəziku bə diyəro beydən.

Həlbəttə,alimon bın bovədən ki,çı aləmi hevujəti şərt ıme ki,çı aləmi qıləy bino bıə zəmonış bıə ki,bəvədə inğiboz iyən qətə bıə holədə bıə iyən çə həmonə sıftəku inbisot iyən hevujətiş bino kardə ta bə ısətnə vəzyəti omə rəsə.

Isət nəyinki,şımə sə piyo bıə osmon,bəlkəm şımə po jiyədə bıə zəmin həm Xıdovəndi jıqoş ofəye və daştonış jıqo hevujış karde ki,zəmin boşmə sukunət iyən jimoniro,həmçinin bo kaşt-devi iyən boşmə sayir ehtiyocon hozzı bıbu.de qıləy co iborəti jimoni qırd şərayiton çı Xıdovəndi tərəfiku bın zəmini kurədə Xıdo mehmon bıə insonon ğəbul kardeyro,hozzıe.bo ın mətləbi ruşin bıeyro çı bəsə zəmini dimisə bıə məxloğati həyoti baği mandeyədə bıə çı cəvv ya atmosferi roli həxədə bə qıləy misoli işorə karde dəmon.zəmini atmosfer ki,qırd əvış dəqətə,çı həşi hərorəti ıştədə oqəteydə.liza bə zəmin bəşəvnəy fevğaladə iyən heyrətamizə formədə sərd bıey və ya rujon odəmi lır kardə qam bıey mane beydə.çımisə əlovə çı zəmini cəvv ya atmosfer çı osmoni sığon hucumi mığobilədə zəmini iyən çəy sakinon muhafizə kardedə.de ın surəti ki,həmonə sığon çoko ki,bə atmosferi pekkuyon,əvoni sutuneydə və məf kardedən.

Osmon iyən zəmini xılğəti barədə sıxani bəpeştə,mıxtəlifə məxloğati bəhsi bə miyon vardedə.Xıdovənd həmmə çiyədə zevciyyəti iyən qit bıey nizomış ğərol doə ta çı har qıləy mevcudoti dəvom iyən baği mandey təzmin bıbu və təbiiyi surətədə çı inson iyən sayir məxloğati nəsl dəvom pəyduko.həlbəttə ım zevciyyəti sistem bə həmmə coninə məxloği şomil beydə.bə zikr bıə vıron dığğət kardeyədə kifoyət kardedə ki,inson bə Xıdovəndi ğıyoməti ruji bərpo kardey ğudrəti imon biyo iyən ıştə inodkorətiku dast bıkəşo.çın ayəonku omutedəmon:

1-dınyo sabit və sakin ni,bəlkəm dayimi surətədə hərəkət kardə iyən hevuj bıə holədəy.

2-zevciyyəti ğanun fəğət bə inson,heyvon iyən rəsəyon məxsus ni.bəlkəm bə cəmodət iyən beconə cismon həm şomil beydə.

3-Ğıron bo təbiiyi təzahuron oşno bıeyro bıə qıləy kitob ni.əmmo çı insoni çəşonku bo nodonəti iyən ğəfləti pardəon bə kəno noeyro,bə dınyo Xalıği ğudrəti nışon doə təbyəti hakim bıə ğanunon i hissə işorə kardedə.

فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّی لَکُمْ مِنْهُ نَذِیرٌ مُبِینٌ(50)

Çən,bə Xıdo səmt bıviton ki,mı çəy tərəfiku bo şımə oşkoə çəşnavi doə kəsim.

وَ لا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ إِنِّی لَکُمْ مِنْهُ نَذِیرٌ مُبِینٌ(51)

və de Xıdovəndi coqlə məbud ğərol doydən ki,az çəy tərəfiku bo şımə oşkoə çəşnavi doə kəsim.

Navnə ayəon dəvomədə bın ayəonədə Xıdo-Rəsul(s) məmur beydə ki,bə mışrik iyən kofiron jıqo xəbədoəti bıdo:xılğəti nizomədə ya çı dınyo koon tədbirədə bo Xıdo şərik ğərol doey əvəzi,şımə çı xəyoli iyən sığə bıtonku fərolkənən və bə Xıdo pənoh bobənən ta çı jimoni səhihə roy pəyduko iyən suyi-ağıbət və şırk iyən kufri dıço nıbon.çın ayəonku omutedəmon:

1-sərvət iyən ğudrət və həmçinin duston iyən oşnoon,hiç qıləyni bo insoni qıləy xotırcəmə təkyəco nin. fəğət Xıdo bo bəşəri xotırcəmə təkyəcoye.əve bəpe əmə fəğət bəy təvəkkulkəmon.

2-peyğombəron milləti bə tohidi dəvəti iyən bə çokə koon irşodi kəno,həmən vəzifəşon heste bəvon pand bıdon və çəvon nodırıstə fik iyən bovəon iyən yavə koon ağıbəti həxədə çəşnavi bıdo.

کَذلِکَ ما أَتَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ قالُوا ساحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ(52)

(Ha pəyğombər ha!) jıləvoni (ki,tıni təkzib kardeşone) boçəvon bənav bıə kəson hiç qıləy peyğombər nıome illa ki,voteşone:(əv) coduqər ya səfiye.

أَ تَواصَوْا بِهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طاغُونَ(53)

aya(kofiron torıxi dırozi) iyande bımi sıfarış kardəşone (ki, de peyğombəron jıqo rəftorkon?ne)bəlkəm əvon tuğyonqərə millətin.

Vəynə bərnomədə vindemone ki,fironi çokonə həzrəte Mosəş(ə) de coduqərəti iyən cındoətiş ittihom kardeşe ta milləti çəy kənoku pərokəndə və bə diyəroko.ın ayəon hamyedə:fəğət həzrəte Mosə (ə) nıbe ki,bəy behton ğandeşone.bəlkəm,İlahi həmmə peyğombəron torıxi dırozi bə jıqo behtonon mə`ruz mandən.

Im ko jıqo çı mıxtəlifə ğovmon miyono rəvocış pəydu kardəş be ki,jıqo bızın har qıləy ğovm bə coqlə ğovmi tevsiyəş kardə ki,jıqo behtonon bığandon və bın koyədə ıştə dasto omə har koşon əncom doə. qıləy holədə ki,həyğətədə jıqo bıəni.bəlkəm çı həxı mığobilədə tuğyonqərəti ruhiyyə boyis bıə ki,əvon bo həxə merdon çı səhnəku xaric kardero,bə jıqo koon dastışon je.ehanə həm ıştən peyğombəron çı miyoniku bardeşon həm nızıneşone,çəvon camiyədə bıə xarakter iyən şəxiyyəti terror kardedəbin.çın ayəonku omutedəmon:

1-çı mıxolifon zıvoni tə`nəku mətarsəmon iyən bə dumo peməkırəmon.zira İlahi peyğombəron həm dayima çandə nev behton iyən iftiroon mə`rəzədə mandən.

2-insoniyyət iyən həyğəti nəvemoni həddonku tuğyon iyən təcavuz,insoni çı İlahi peyğombəron mığobilədə ğərol doydə.tosə ə vırə ki,hozzı beydə əvoni coduqər iyən səfi hisob kardedən.