1001-ə hissə-Hədidi surə 21-24 şərifə ayəon

1001-ə hissə

سَابِقُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا کَعَرْضِ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ ذَلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ(21)

Bo bəştə pərvərdıqori məğfırəti iyən bənə osmonon iyən zəmini hevuj bıə iyən bo bə Xıdo iyən bəçəy pəyğombəri imon vardə kəson hozzı kardey bıə qıləy vəhışti rəseyro,iyandeyku bənav dəşənən.ın Xıdo fəzle iyən bə hakəsi ki,bıpyişe bədoe və Xıdovənd yolə fəzli soybe.

Vəynə proqramədə bə dınyo iyən bəy ayid bıə çiyonku sehbət be ki,inson hırdənəti iyən nevcıvonəti zəmonədə çı hənək və sətasboney iyən cıvonətiyətədə de ziynət iyən reçinəti koy məşğule.çəy bədiqə ıştə mol iyən məğamədə bə fəxr iyən ziyodəti tələbi giriftor beydə.

In ayə hamyedə:əmmo imoni əhl dınyoədə çı İlahi nemətonku axırətədə bo bə əbədiyə vəhışti rəseyro oko doydən.çoko ki,umum millət bə dınyo mol iyən məğami rəseyro de iyande mısobiğə bardedən, muminon çokə koon əncom doeyədə iyandeysə bənav dəşeydən və de bə Xıdovəndi əmron tabe bıey iyən de salehə əməlon bə vırə rosney,İlahi lutf iyən rəhməti boştə cəlb kardedən.əvon həm mıkofot seydən və həm çəvon qınon baxşey beydə.zira,bə Ğıroni ayəon əsos,çokə koon bə qınon baxşey boyis beydə və çanədə çokə koon əncom doey bıbu,ziyodə qınon həm çı baxşeşi mə`rəzədə ğərol bəqəte.

Xıdovəndi əməş bəçəy səmt dəvət kardə qıləy vəhışti dırozi iyən hevujəti boəmə mıəyyən ni və çəy hevujəti çəmə dərkiku xaricədəy.liza Xıdovənd çı vəhışti vusətış bə zəmin iyən osmonon vusəti təşbihış kardə.qıləy osmon ki,holı-hozıədə,çəy ibtido iyən intəho və cəhəton bo bəşəri məlum ni.

Ayə dəvomədə bə qıləy muhimmə nuktə işorə kardedə ki,çəmə dınyoədə əncom doə çokə koon,vəhışti oxoş nıbə neməton mığobilədə vey kam və noçize.liza Xıdovənd bə deştə lutf iyən fəzli bə vəhışti varid kardə kəson ımi əto bəkarde.çoko ki,Ğıroni coqlə ayəonədə həm omə ki,Xıdovənd bə şımə çokə koon çandə bərobər və de qıləy təbiri haft sa əcr bədoe.boçi ki,dınyo umr məhdud iyən şımə çokə koon həm məhdude.çın ayəku omutedəmon:

1-həmonə dınyo ki,bə dınyopərəston du iyən məğrurəti səbəb beydə,bo imoni əhli de çokə koon vositə bə İlahi rəhmət iyən məğfırəti ğəbul kardey boyis beydə.

2-çı dınyopərəston mığobilədə ki,bə dınyo sərvət iyən ğudrəti rəseyro de iyande mısobiğə bardedən, əmmo imoni əhl ləyoğətin iyən çokə koon əncom doeyədə iyandeyku bənav dəşedən.

3-vəhışt dıqlə çi miyono vağe bıə:qıləyni İlahi məğfırəte ki,bə qınon baxşeşi səbəb beydə ta inson bə vəhışt varid bıey bızıno və coqləyni İlahi fəzle ki,Xıdovənd bə vəhışti əhli çokə koon çandə həzo bərobər səvob doydə.

مَا أَصَابَ مِنْ مُصِیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا فِی کِتَابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَهَا إِنَّ ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ(22)

Hiç qıləy ziyon(bənə təbiyi bəlon)zəminədə və şımə conədə(bənə noxəşətiyon) bəşmə rəseydəni illah ki, əmə əy bə vucud vardey bənav qıləy kitobədə ğeyd bıə.həyğətən,ım bo Xıdovəndi hostone

لِکَیْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَکُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ(23)

ta boştə dastiku doə çiyon təəssıf məhənən və bəşmə doə çiyon şoyvonəti məkənən və Xıdovənd hiç qıləy təkəbbırin,fəxrəkəş piyedəni.

Bə insoni rəsə bəlo iyən mısibəton dıcurnəy.i dastə ə mısibətonin ki,insoni bəvədə hiç qıləy rolış ni.bənə ovəyz,buməlarzə,hışkəsorəti iyən ğəhəti və ya ofoton bıə bəlon və epidemikə noxəşətiyon ki,ın ayə bəy işorə kardedə və hamyedə:zəmində bə əməl omə hodisəon və ya bəşmə cism iyən coni rəsə bənə mısibət və noxəşətiyon bıə zərəlon,ımon həmmə İlahi elmi kitobədə ğeyd və nıvıştə bıə.

Əmmo mısibətonku coqlə dastə,çı insoni ıştən koon nəticəy.bənə əkəsi ki,bə siqaret kəşey və ya narkotik maddəonku oko doey xoto,bə tanqənəfəsəti iyən çandə nev noxəşətiyon dıço beydə və ya qıləy şəxs ki, maşini de surəti və ğeyri-ğanuni romey ıştə coni bə xətər eğandedə və ya bəştə zəxmin bıey və ya bəfoti həm boyis beydə.Şura mıborəkə surə 30-ə şərifə ayə bə ın dıminə dastə işorə kardedə və hamyedə ki,har qıləy mısibət ki,bəşmə rəseydə,deşmə ıştən kardə koon vositə bə əməl omeydə.

Ruşine ki,əmə çı iminə dastə bəlo iyən mısibəton mığobilədə qıləy rolımon ni.liza qıləy məsuliyyətımon həm ni.əmmo dıminə dastə mığobilədə ki,çəmə ıştən ixtiyori koon nəticəy,əmə məsulimon.

İnson bəpe bəpe bızıno ki,aləmi koon bə İlahi elm iyən hikməti əsos əncom beydə.ın nəzə boyis beydə ki, bəçəy jimonədə bə əməl omə və çəy bəvonədə qıləy rolış nıbə hodisəon xoto,bə noumu iyən məyusəti dıço nıbu.ehanə çəy fərzənd bə qıləy noxəşəti xoto dınyoku şe,kufr nıvoto və əqər çəy kə bə ovəyzi xoto çı miyoniku bışo,çı jimoniku məyus nıbu.çımi əks həm ehyanə şərayit jıqo bənav bışo ki,qıləy asudə və  rifohinə jimonış bıbu,bə məğrurəti və məstəti dıço nıbu və de fəxri ıştəni barz nıqəto.çın ayəonku omutedəmon:

1-insoni zəmini jimonədə bıə hodisəon,bə İlahi elmədə mıəyyən bıə nozomi əsose və təsodufi koon çı Xıdovəndi elm iyən ğudrəti sahəku xaric ni.

2-Xıdoku bə diyəro bıə inson saxti iyən kaxtiyonədə məyus bəbe və rohətiyonədə bə təkəbbırəti dıço bəbe.çımi əks muminə inson saxtiyonədə səbr və rohətiyonədə şukr kardedə.

3-təbiyi ğəm iyən şoyvonəti ıştən-boştə bevəc ni.əmmo bə qızəştəyon ğəmqinəti və ya deştə sərvəti məğrurəti,qıləy mızəmmət bıənin iyən nopəsəndə koye.

الَّذِینَ یَبْخَلُونَ وَیَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَمَنْ یَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ(24)

Əvon ki,pəxıləti kardedən iyən bə milləti pəxıləti fərmoni doydən və hakəs(infoğ iyən ğarziku)dim bıqordıno,çən(bızıno ki) Xıdovənd ıştən be ehtiyoc iyən bə tarifi loyığe.

Navnə ayə oxoyədə hamyeşe ki,Xıdovənd çı rifoh iyən asayişi ovcədə jiyə və bə yoləşəxəti dıço bıə inosnonış piyedəni,ın ayə bə çın fərdon coqlə xısləton işorə kardedə və hamyedə:deməkə ki,Xıdovənd bəvon mol iyən sərvətonış doə,əmmo hozzı nin çəvonku i baxşi bə ehtiyocinə şəxson infoğkon və ya bəvon vom bıdon.əvon xudxah iyən xudpəsəndin və həmmə mol-və sərvəton fəğət boştəşon piyedə.

Pəxılə inson jıqo fik kardedə ki,çəy dastədə bıə çiyon,çəy şərofət iyən yolyəti moyəy.liza meylış ni ıştə bəsə cokəonsə bıə barzəti amilon çı dasto bıdon.əcibə çi ıme ki,bə dınyo dıl dəvastə ın qrup insonon  qımon kardedən ki,çı jimoni dırıstə ro hejo həmonə roye və bə cokəson həm tevsiyə kardedən ki,ıştə mol-əmvolonku bə ehtiyocin və fəğırə şəxson infoğ nıkon və pəxılətikon.çın ayəku omutedəmon:

1-pəxılətisə vey yavə çi,bə cokəson həm pəxıləti kardey tevsiyə kardeye.əve dini rəhbəron təkid kardedən ki,de pəxılə insonon həmnişin nıbon və deəvon məşvərət nıkon.

2-mol iyən sərvətiku bəhrə bardey xısusədə muhimmə məsələ,çı baxşeşi mığdore.vey mumkine sərvətinə soybon pəxılin iyən beçizə şəxson əbaxşin.