Soçi Zirvesi ve Suriye işbirliği
İran İslam Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun daveti üzerine üst düzey bir askeri heyet başkanlığında Rusya'da bulunuyor.
İran Genelkurmay Başkanının, Rusya Savunma Bakanı ve bazı askeri yetkilileriyle görüşmelerinin yanısıra, Soçi'de terörizmle mücadele gündemiyle düzenlenecek İran, Rusya ve Türkiye Üçlü Zirvesi'ne de katılıyor.
İran, Rusya ve Türkiye 4. Liderler Zirvesi, Astana Süreci çerçevesinde Suriye gelişmelerini takip etmek için Rusya’nın Soçi kentinde düzenleniyor. Bu çerçevede İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de bugün Rusya'ya gitti.
İran Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhurbaşkanı ve Rusya Devlet Başkanı Soçi Zirvesi'nde Suriye'de siyaset ve sahadaki son gelişmeleri masaya yatırıyorlar.
Bilindiği üzere İran, Türkiye ve Rusya üçlü liderler zirvesinin ilki 22 kasım 2017'de Soçi'de, ikincisi 4 Nisan 2018 tarihinde Ankara'da ve üçüncü zirve de 7 aralık 2018 tarihinde Tahran'da düzenlenmişti.
Üç ülkenin düzenlenen önceki üçlü zirveler, Astana Süreci'ni birkaç adım daha ileri götürmüştür. Astana Süreci olarak bilinen görüşmeler Ocak 2017’de İran, Türkiye ve Rusya'nın inisiyatifi ve işbirliğiyle Suriye'de barışın sağlanması amacıyla başlamıştır. Bu süreç şimdiye kadar kayda değer başarılarla sonuçlanmıştır.
İnsani krizin önlenmesi ve terörizmle mücadelenin kolaylaştırılması için Suriye'de gerilimi azaltma bölgelerinin kurulması ve de Suriye Anayasa Komitesi'nin ilk toplantısının 2019 yılının başlarında düzenlenmesi için varılan anlaşma, Astana Süreci sayesinde elde edilmiştir.
Astana Süreci, ABD'nin doğrudan iradesi dışında olan bir siyasi süreç sayılıyor, bu nedenle İran, Türkiye ve Rusya'nın Suriye konulu işbirliği başarılı olmuştur.
Suriye'de sahadaki gelişmeler, artık teröristlerin işinin bitmek üzere olduğunu gösteriyor. Ayrıca muhtelif Arap ülkelerinin Şam’da büyük elçiliklerini yeniden açmaya ve Suriye'nin Arap Birliği'ne geri dönmesine çalışıyor olmaları da Astana Süreci'nin bir getirisi olarak görülebilir.
İran, Türkiye ve Rusya garantör ülkeler olarak Suriye gelişmelerinde diğer ülkelerden ziyade etkin şekilde rol ifa etmekteler.
Tahran ile Moskova, Beşar Esad yönetimine destek ve Suriye ordusuna askeri ve danışmanlık yardımıyla, bu ülkeden terörizm tehlikesini uzaklaştırmıştır.
Bu bağlamda Rusya Asya ve Kafkasya Araştırma Merkezi Başkanı Stanislav Pritçin, İran ve Rusya'nın Suriye'nin güvenliğini sağlanması ve ülke ordusuna muhtelif noktaların ABD başta olmak üzere bazı ülkelerce destekli teröristlerden temizlemesine yardımda önemli rol ifa ettiğine inanıyor.
İran ve Rusya'nın olumlu işbirliği Suriye'de siyaset ve saha denklemlerinin Beşar Esad yönetiminin lehine değişmesine neden olmuştur. İşte bu olumlu işbirliği neticesinde Arap ülkeleri, birbirinin ardından Şam büyükelçiliklerini yeniden açıyorlar.
Tahran ile Moskova'nın terörizmle mücadeledeki ortak işbirliği ve Batı Asya bölgesinde bu şom olayın zayıflatılması, iki ülkenin işbirliğinin önemini ortaya koymaktadır. Genelde Batı Asya ve özelde Suriye’de terörizmin tamamen kökünün kazınması için, İran ve Rusya'nın işbirliğinin sürmesi şarttır. Şimdiye kadar başarılı işbirliği olan İran ile Rusya, bundan böylede aynı tempo ile bu alandaki işbirliğini sürdürmeleri gerekiyor.
İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Rusya ziyaretleri, iki ülkenin Batı Asya bölgesindeki stratejik işbirliğinin etkinliğini gösteriyor./
