Америка Халқаро валюта жамғармаси Эронга кредит беришига мухолифат қилди
Америка коронавирус билан қарши курашишда эҳтиёж сезиладиган воситаларни таминлаш учун Халқаро валюта жамғармасининг Эронга берадиган қарзига мухолифат қилиши инсониятга қарши содир этган жиноятнинг тимсолидир.
Халқаро пул жамғармасидан Эроннинг кридит сўрашига Американинг мухолифати оқибатида, Эрон миллий хавфсизлик олий кенгашининг раиси Али Шамхоний дори-дармон воситаларига қарши санкция жорий этиш инсон ҳуқуқларига зид ва ғайриқонуний амалга оширган сай-ҳаракат бўлиб, Трампнинг Эрон халқига нисбатан ошкора душманлигининг яққол намунасидир,-деб айтди.
Американинг Эронга қарши жорий этган санкциялари инсониятга қарши содир этган жиноятнинг намунаси эканига шак-шубҳа йўқ. Энди, бутун дунё коронавирус эпидемиясидан келиб чиққан иқтисодий зарарлар ва инсонларнинг қурбон бўлишлари билан гирифтор бўлган бир пайтда, халқаро ташкилотларнинг молиявий имкониятларидан фойдаланиб бузғинчилик қилиб, банк системаси ва иқтисодий чекловларни кучайтириш Американинг инсонга қарши сайъ-ҳаракатларини ошкор этмоқда.
Бир ой олдин коронавирус билан гирифтор бўлиб қолган мамлакатларнинг иқтисодиётига ушбу эпидемиянинг катта зарар етказиши ошкор бўлганида, Халқаро валюта жамғармасининг раиси Кристалина Георгиева коронавирус билан жиддий гирифтор бўлган мамлакатлар учун 50 миллиард доллар кредит пакети ихтисос берилиши ҳақида хабар берганди.
Бу жамғармага 80-га яқин аъзо мамлакатлар, жумладан Эрон ушбу кредитга эҳтиёжи борлигини маълум қилди. Халқаро валюта фондидан 50 миллиард доллар кредит сўраши олтинчи март куни Эрон марказий банки раиси Абдунносир Ҳимматий имзоси билан халқаро валюта фонди раисига жўнатилди.
Аммо мамлакатларнинг сўровларини кўриб чиқиш жараёнида, Америка ташқи ишлар вазири Майк Пампео ўтган ҳафтада, Вашингтон Эрон Ислом Жумҳуриятининг сўровига мухолифат қилади ва керак бўлган вақтда бу масалага вето қуяди,-деб эълон қилди.
Америка ташқи ишлар вазири инсон ҳуқуқларига зид бўлган бу сайъ-ҳаракатни оқлаш учун Эрон терроризмни қўллаб-қувватлайди деган асоссиз иддаосини такрорлади ва Эронни коронавирус эпидемиясининг кенг тарқалишига гунаҳкор деб билди.
Америка Эронга тўҳмат қилиш ва ҳақиқатни савол остига қуйиб, ҳар қандай баҳона ҳамда ҳар қандай воситалар билан Эронга қарши жорий этган "золимона санкциялари"-га қонунийлик бағишлашга ҳаракат қилмоқда.
Эроннинг Халқаро валюта фондидан 50 миллард доллар қарз сўраши Американинг зўравонлик сиёсати горовига айнган.
Бу душманлик бир томондан Американинг зўравонлик ва гегемоник сиёсатининг моҳиятидан илдиз олади ва бошқа томондан эса халқаро ташкилотлардаги тизим ситемасида камчилик борлигини намоён этади.
Халқаро валюта фонди халқаро пул тишкилоти сифатида, валюта ва пул масаласида халқаро ҳамкорликларни ривожлантириш мақсади билан 1945 йилда ташкил этилди. Ҳозирги кунда бу ташкилотга 189 мамлакат, жумладан Эрон ҳам аъзо бўлган.
Бу ташкилотда Европа ва Американинг овоз бериш ҳаққи 49 фоизни ташкил этади ва бу жамғармада қарор қабул қилиш 89 фоиз овозни жалб этишини эътиборга олган ҳолда, Америка ва Европа вето қилиш ҳаққига эгадир.
Америка иккинчи жаҳон урушидан кейин иқтисодий бўҳрон ва унинг иқтисодий рақиблари уруш мушкулотлари билан гирифтор бўлиб қолган шароитдан сўистеъмол қилиб, ўзининг гегемониясига имконият яратди.
Америка Бреттон-Вудс конфренциясида учта пул марказини, Халқаро валюта жамғармаси, Жаҳон банки ва Гатт-ни ташкил этиш орқали дунё молия тизимини ўз қўлига олишга муваффақ бўлди.
Халқаро валюта фонди амалда Американинг нуфузли пул ташкилоти саналади ва унинг Эроннинг кредит бериш бўйича сўровига мухолифат қилишининг ажабланарли томони йўқ.
Бу халқаро ташкилот бундан олдин коронавирусга қарши курашда Венесуэла республикаси президенти сифатида, Николас Мадурони расмий равишда тан олишда аъзо мамлакатлар ўртасида ихтилофларнинг борлиги сабабли бу мамлакатнинг таклифи рад этилди,-деб эълон қилган эди.
Агарчи, Халқаро фонд кредитларидан фойдаланиш бу ташкилотга юклатадиган сиёсатлар ва ушбу ташкилотнинг сиёсий босимлардан тасирланишини эътиборга олиб, айтиш лоимки, аъзо мамлакатлар учун оқибатлар ҳам олиб келади. Бироқ Американинг амалга оширган бу сайъ-ҳаракати халқаро қонунларга қарши амалга оширган сайъ-ҳаракатдир.
Халқаро бу ташкилот нафақат аъзо мамлакатларга кредит бериш вазифасини ўз зиммасига олган, балки юзага келган бўҳронлардан зарар кўрган иқтисодларга кўмак бериш учун сиёсий баҳс-мунозараларсиз тақдирни белгиловчи тасирига қараб амал қилиши керак.
