МАГАТЭ Бошқарувчилар кенгашининг сиёсий масалалар остида Эронга қарши қабул қилган қарори
МАГАТЭ-нинг бошқарувчилар кенгаши Хитой ва Россиянинг мухолифат қилишига қарамай Эронга қарши Европа учлигининг сиёсий қарорига овоз берди.
МАГАТЭ-нинг бошқарувчилар кенгаши жума куни Англия, Германия ва Франциянинг Эронга қарши қарорини тасдиқлаш билан Эрондан ушбу халқаро ташкилот билан ҳамкорлик қилиш ва ўз зиммасига олган мажбуриятларини бажаришини сўради.
2015 йилда Эрон ва 5+1 гуруҳи мамлакатлари ўртасида Баржом ядровий келишув имзоланишидан сўнг, МАГАТЭ Баржом яжровий келишувда таъкидланган мажбуриятларни ижро этишни текширувчи масъул ташкилот унвонида турлича ҳисобот нашр этди.
МАГАТЭ Баржом ядровий келишувидаги мажбуриятларни текшириш ҳақида 15 турлича ҳисоботда ушбу ташкилот билан Эроннинг ҳамкорлик қилишини тан олиб, Эроннинг ядровий фаолиятлари тинчлик йўлида эканлигини таъкидлади. Бу ҳисоботлардан ташқари агентликнинг инспекторлари ҳар йили 33-тадан ортиқ қўшимча Эронга киришни ижро этишди.
Бундай бир шароитда МАГАТЭ -нинг Исроил режими разведка ва жосуслик марказининг иддаоли маълумотларига асосланиб, Эрон ядровий обьектларини текшириш ҳақидаги талаби қонуний асосга эга эмас ва ушбу халқаро ташкилотнинг позициясини шубҳа остига қуяди.
Талаб қилинган маълумотлардан ташқари талаблар учун асос сифатида фойдаланиш МАГАТЭ тўғрисидаги низомда мос келмайди ва тахмиг қилинаётган маълумотлар агентликнинг ҳақиқатини қидириш ва суд жараёнида ўз ўрнини топмайди. Натижада Эрон учун мажбуриятни ижод этмайди.
Бундай шароитда Эроннинг МАГАТЭ билан яхши ва юқори даражадаги ҳамкорлиги МАГАТЭ-нинг саволлари ва сўровлари учун асос бўлиши керак, аммо МАГАТЭ Американинг сипёсий босимлари ва Баржом келишувидаги европалик мамлакатларнинг ҳамжиҳат бўлиши остида Эроннинг техник воқеийлиги билан алоқаси йўқ.
Эроннинг МАГАТЭ ташкилотидаги намояндаси Козим Ғарибободий агентликнинг бошқарувчилар кенгашининг Эронга қарши қабул қилган қарорига аксиламал кўрсатиб, бу резолюция ҳаддан ташқари талаб қуйишдан бошқа нарса эмас, Эрон ортиқча талаб қуйишни рад этади ҳамда бунга жавобан тегишли чораларини кўради,-деб пцтди.
Ҳар қандай текширув ўтказиш фаолиятини ижро этиш Эрон ва МАГАТЭ ўртасида ҳусни ният ва ҳамкорликка эҳтиёж сезади ва Эрон МАГАТЭ-га текшириш учун яратган имкониятларини эътиборга олган ҳолда, европалик учлик мамлакатларнинг қабул қилган қарори доирасида яна иккита текширув ўтказишни талаб этиши сиёсий иш ва касбий бўлмаган дастур саналади.
Ғарибободийнинг айтишича, Эрон фақат 2019 йилда МАГАТЭ учун 432 марта текшируга имконият берди ва фақат ўзи дунё миқёсида МАГАТЭ ташкилотининг 20 фоиз текширувларига мизбонлик қилган.
Эроннинг МАГАТЭ ташкилоти билан ьбарчатомонлама ҳамкорлик қилиши Теҳроннинг ҳусни ниятидир ва бундай шароитда агентликнинг бошқарувчилар кенгашининг қабул қилган резолюцияси иддаоли маълумотлар асосида МАГАТЭ билан келгусида ҳамкорлик қилиш мақсади билан Эронга ҳуқуқий мажбурият тўғдирмайди.
