Г20 саммитининг самарали муваффақиятга эришмасдан якунланиши

Г20 етакчилари якшанба куни Рим саммити якунида якуний баёнотга келишиб олдилар. Баёнотда глобал исишни Селсий бўйича бир ярим даражагача чеклаш бўйича самарали ва мазмунли чора-тадбирларга урғу берилган, бироқ бу келишувга қарамай, уни амалга ошириш бўйича деярли ҳеч қандай жиддий мажбурият назарда тутилмаган.

Г20 саммитининг якуний баёнотида айтилишича, агар керак бўлса, иссиқхона газлари чиқиндиларини қандай чеклаш бўйича жорий миллий режалар кучайтирилиши керак. Шу билан бирга, баёнотда углерод эмиссияси мақсадига эришишнинг аниқ санаси сифатида 2050 йилга аниқ ҳавола йўқ.

АҚШ, Хитой, Россия, Бразилия, Ҳиндистон ва Германияни ўз ичига олган Г20 гуруҳи давлатлари глобал иссиқхона газлари чиқиндиларининг тахминан 80% учун жавобгардирлар. Хитой мақсадли сана сифатида 2060 йилни белгилаб қўйди ва Ҳиндистон ва Россия каби бошқа масъул давлатлар 2050 йилга мажбуриятни тан олишмади. Шундай қилиб, глобал исишга қарши самарали чоралар кўришга умидлар сусайди. Эътибор Глазгода бўлиб ўтадиган (26-кубок) БМТнинг иқлим бўйича саммитига қаратилди.  У ерга Г20 гуруҳи етакчиларининг аксарияти тўғридан-тўғри Римдан жўнаб, балки глобал исишни ҳал қилиш учун аниқ ва самарали қарорлар қабул қилишар.

Ажабланарлиси шундаки, АҚШ президенти Жо Байден Глазгодаги БМТнинг иқлим саммити бошланишидан олдин, якшанба куни Г20 саммитининг иқлим инқирози бўйича музокалар ёмон ўтгани боис норозилик билдирган расмийлардан бири бўлди. АҚШнинг иқлим ўзгариши бўйича мажбуриятларига келсак, Байден унинг маъмурияти қайта тикланадиган энергия учун 900 миллиард доллар ажратишини ва Конгресс бу борада келаси ҳафтада овоз беришини айтди. Қўшма Штатлар эса иссиқхона газлари эмиссияси ва глобал исиш, шунингдек, сайёрамизга ҳалокатли таъсир кўрсатган иқлим ўзгаришига энг катта ҳисса қўшувчи давлатлардан биридир. АҚШнинг собиқ президенти Доналд Трамп  иқлим ўзгариши феноменини мутлақо рад этди ва 2020-йил ноябр ойида Қўшма Штатларни иқлим бўйича Париж келишувидан расман чиқариб юборди. Унинг таъкидлашича, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти бу борада иқлим ўзгариши ва моделлаштириш усулларининг таъсирини бўрттириб кўрсатган. Трамп, шунингдек, атроф-муҳит бўйича келишувни Америка компаниялари ва солиқ тўловчиларига янги иқтисодий мажбуриятларни юклаш деб ҳисоблар эди.

Сиёсатшунос Абулфазл Зоҳраванд Трампнинг Париждаги иқлим келишуви ҳақидаги позициясига ишора қилиб, “Америкаликлар тинчлик, хавфсизлик ва атроф-муҳитга таҳдиддир” дейди.

Трампнинг даъволаридан фарқли ўлароқ, ҳатто Қўшма Штатлар ҳам иқлим ўзгаришининг даҳшатли оқибатларига дуч келмоқда. Масалан, Калифорния ва бошқа ғарбий штатларнинг ўрмонлари ва табиий ҳудудларида тез-тез ва кенг тарқалган ўрмон ёнғинлари, катта сув тошқинлари ва мисли кўрилмаган қурғоқчилик юз бермоқда. Жо Байден 2021-йил январ ойида лавозимга киришгач,  яна бир бор Қўшма Штатларни иқлим бўйича Париж келишувига қўшилишини эълон қилди . Бироқ, бу мамлакатда ҳаво ифлосланишини камайтиришда фундаментал ва жиддий ўзгаришларга олиб келмади.

Олимлар глобал исишнинг аломатлари ва оқибатлари кучайиб бораётгани ҳақида огоҳлантирмоқда. Бу Ердаги ҳаёт учун жиддий таҳдиддир. Глобал исиш яқин келажакда музликларнинг эриши, сув тошқинлари ва жиддий иқлим ўзгаришига олиб келиши мумкин. Шу сабабли глобал исишнинг кучайиши муаммоси Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг асосий ташвишларидан бирига айланган.

• 4 ғарб давлати раҳбарларининг ядровий битим ҳақидаги экстравагант баёноти