Эрон Ислом Жумҳурияти Президентининг Россияга ташрифи

Эрон Ислом Жумҳурияти Президенти Иброҳим Раисий россиялик ҳамкасбининг расмий таклифига биноан иқтисодий, сиёсий ва маданий алоқаларни кенгайтириш мақсадида бугун Россияга сафар қилди.

Раисийнинг Москвага ташрифи сиёсий, иқтисодий, минтақавий ва халқаро аҳамиятга эга бўлиб, Эроннинг 13-ҳукуматининг минтақавий дипломатияни фаоллаштириш ва шарққа қараш борасидаги ёндашувини амалга оширишни кўрсатади.

Эрон президенти 13-ҳукуматнинг қўшнилар ва минтақа давлатлари билан алоқаларни максимал даражада оширишга қаратилган ёндашувига мувофиқ Тожикистон ва Туркманистонга аллақачон сафар қилган.

Эрон-Россия муносабатлари тарих давомида кўп юксалиш ва пасайишларни бошидан кечирган. Бироқ сўнгги йилларда икки давлат бир-бири билан турли соҳаларда яқин муносабатлар ва ҳамкорликни ривожлантириш йўлида қадам ташлади. Эрон ва Россия икки томонлама соҳаларда, хусусан, иқтисодий, ҳарбий ва хавфсизлик муносабатларида, шунингдек, АҚШнинг бир томонлама сиёсатига қарши туриш каби минтақавий ва халқаро масалаларда стратегик манфаатларга эга. Бу сўнгги йилларда икки томон ўртасидаги яқин ҳамкорликнинг асосий омилларидан бири бўлди.

Эрон ва Россиянинг Афғонистон, Ироқ ва Сурия бўйича қўшма ёндашувлари, терроризмга қарши кураш, бир томонламаликка қаршилик, Бушер АЕС қурилишидаги ҳамкорлик, Россиянинг ядровий келишувни қўллаб-қувватлаши, Москванинг АҚШнинг ядровий келишувдан ноқонуний чиқиб кетишига қаршилиги, шунингдек бу давлатнинг Эронга нисбатан золимона санкцияларга қарши эканлиги, минтақавий ва халқаро ўзгаришлар қаршисида Теҳрон ва Москванинг уйғунлигига мисолдир.

Иқтисодий алоқаларни кенгайтириш учун катта имкониятлар

Эрон ҳам, Россия ҳам АҚШ санкцияларига дучор. Шунга кўра, икки давлат ўртасидаги иқтисодий алоқаларни чуқурлаштириш АҚШнинг бир томонлама санкцияларини бартараф этишнинг самарали усули ҳисобланади. Аммо илм-фан ва техника, саноат, машинасозлик, электр стансиялари, темир йўллар, шунингдек, энергетика ва конлар каби ер ости бойликларини ўрганиш соҳасида катта салоҳиятга эга бўлишига қарамай, Эрон ва Россия ўртасидаги иқтисодий алоқалар даражаси ҳали ҳам муносиб эмас. Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров шундай деб ҳисоблайди:Эрон ва Россия ўртасидаги икки томонлама ҳамкорлик ривожланишига қарамай, санкциялар икки давлат ўртасидаги иқтисодий муносабатлар тузилишига зарба берди.

Эрон ва Россия 2001-йил март “Эрон Ислом Жумҳурияти ва Россия Федерацияси ўртасидаги ўзаро муносабатлар ва ҳамкорлик тамойиллари асосидаги шартнома қонуни” номли 20 йиллик шартнома имзоланди. Ҳозирда икки давлат, айниқса, иқтисодий соҳада янги келишувга эришмоқчи.

“Эрон ташқи ишлар вазири Ҳусайн Амир-Абдуллоҳиён шундай деди:Тез орада Эрон-Россия ҳамкорлигининг стратегик ҳужжати тайёрланади. Лойиҳа келишув асосида Эрон ичидаги барча тегишли муассасаларнинг изоҳларидан кейин Россия расмийларига етказилади. Икки давлат ўртасидаги икки томонлама музокаралар Россия расмийларининг розилигидан кейин якунланади.

Шубҳасиз, Эрон ва Россия расмийларининг иродаси барча соҳаларда алоқаларни ривожлантиришдир. Иқтисодий ҳамкорликни ривожлантириш икки давлат ҳукуматлари кун тартибидаги ечимлардан бири; Шунингдек, Эрон-Россия муносабатларининг яқинлашиши халқаро майдонда яқинлашувни ошириш ва кўп томонлама муносабатларни барқарорлаштиришга ваъда беради. Эрон Ислом Жумҳурияти Президентининг Россияга ташрифини ҳам худди шу мазмунда баҳолаш мумкин; Бу сафар иқтисодий муносабатларни ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш ечимларини топиш имконияти ҳам бўлиши мумкин.

“Россия давлат университети профессори Александр Палишук шундай дейди:Эрон президенти Иброҳим Раисийнинг Россияга сафари Москва ва Теҳрон муносабатларининг ривожланишини тезлаштирмоқда. Икки давлат раҳбарлари ўз мамлакатлари манфаатларини ўзаро ҳамкорликни ривожлантиришда деб билишади.Шунинг учун бу сиёсий ирода икки давлат ўртасидаги муносабатларни ривожлантириш жараёнига муносиб замин яратади.