Яманликларнинг ўзига тўлиқ ишончи билан урушнинг саккизинчи йили бошланди
-
Яманликларнинг ўзига тўлиқ ишончи билан урушнинг саккизинчи йилининг бошланди
Саудия Арабистони коалициясининг Яманга қарши уруши кеча, 26-март куни Жиддага кучли ҳужум ва Арамконинг ёқиб юборилиши билан саккизинчи йилга кирди.
2015-йил 26-март куни Саудия Арабистони коалицияси Абдураҳмон Мансур Ҳодини пойтахт Санога қайтариш баҳонасида Яманга қарши уруш бошлади. Бугун урушнинг саккизинчи йили. Мансур Ҳоди нафақат Яман пойтахти Санога қайтиб кела олмади, балки Санода Миллий Нажот Ҳукумати тузилди ва Яман сиёсий саҳнасининг энг уюшқоқ ва жипслашган сиёсий қудрати шаклланди.
Бу урушнинг яна бир жиҳати яманликларга етказилган инсоний ва ғайриинсоний йўқотишлардир. Халқаро ташкилотлар маълумотларига кўра, тўғридан-тўғри урушда 17 мингдан ортиқ одам ҳалок бўлган, ўн минглаб одамлар яраланган, 4,5 миллиондан ортиқ киши бошпанасиз қолган. Бошқа томондан, Саудия коалициясининг уруши натижасида Яман инфратузилмасининг 85% дан ортиғи вайрон бўлган ёки зарар кўрган. Бундан ташқари, Яманнинг кенг қамровли қамал қилиниши катта инсоний йўқотишларга сабаб бўлди. 100 000 дан ортиқ одам касаллик ва очликдан ҳалок бўлди, ўн минглаб яманликлар эса оғир касалликлардан азият чекмоқда, қамал туфайли Яманга дори юборишнинг имкони йўқ.
Урушнинг учинчи жиҳати жаҳон кучлари ва халқаро институтларнинг фаолиятидир. Халқаро ташкилотлар Ямандаги гуманитар фалокат ҳақида кўплаб ҳисоботларни эълон қилди. Бироқ БМТ Хавфсизлик Кенгаши Яман инқирози масаласида кучлар манфаатларига ўралашиб қолди ва шу пайтгача бу урушни тугатиш учун ҳеч қандай чора кўрмади. Айни пайтда Украина инқирозида инсон ҳуқуқлари билан боғлиқ хавотирларини кўтарган Ғарб давлатлари Яман инқирозида инсон ҳуқуқларига деярли бефарқ ва ҳатто Саудия жиноятларини қўллаб-қувватламоқда. Охирги ҳаракатда Британия Бош вазири Борис Жонсон Саудия Арабистонининг Яманга қарши жиноятларини қурол сотиш эвазига қўллаб-қувватлаш учун Ар-Риёдга борди. Жаҳон қурол савдосининг норасмий маълумотларига кўра, Лондон ҳукумати сўнгги ойларда Саудия Арабистонига 18 миллиард доллардан ортиқ қурол сотган.
Урушнинг тўртинчи жиҳати - яманликларнинг ёндашуви. Яман сиёсий саҳнасида ҳозирда уч тоифадаги ўйинчилар бор: ҳокимиятдан ағдарилган Мансур Ҳодий ҳукумати, Жанубий ўтиш кенгаши ва Санода жойлашган Миллий нажот ҳукумати. Мансур Ҳодийнинг ағдарилган ҳукумати амалда куйган ўйинчи бўлиб, ҳатто Саудия коалициясида ҳам уни қўллаб-қувватлаш учун консенсус йўқ. БАА томонидан қўллаб-қувватланган Жанубнинг ўтиш даври кенгаши истеъфога чиққан ҳукуматнинг асосий рақибига айланди ва табиийки, баъзи бошқа Яман гуруҳлари томонидан қабул қилинмади. Санода жойлашган Миллий Нажот Ҳукумати эса Саудия коалицияси билан қарама-қаршилик йўлини тутди, айниқса, жиловлашни кучайтириш ва Саудия Арабистони ва БААдаги муҳим нуқталарни уриш орқали.
Худди шу тарзда Яман армияси ва халқ қўмиталари Саудия Арабистонининг Жидда шаҳридаги Арамcо иншоотини урушнинг саккизинчи йили бошида нишонга олди. Тасвирларда Жиддадаги Арамcо иншоотининг тўлиқ ёниб кетгани ва мисли кўрилмаган ёнғин кўриш мумкин. Саудия электр стансияси ҳам Яман армияси ва халқ қўмиталари томонидан олиб борилган операциялар туфайли тўхтатилгани айтилади. Яман армияси ва халқ қўмиталари Саудия Арабистонига қарши ҳужумлар Яман қамалини олиб ташламагунча давом этишини билдирди. Бу ҳужум яманликларнинг ҳарбий ўзига бўлган ишончи ва тўлиқ қамални ёриб чиқишга бўлган қатъиятини, шунингдек, Саудия коалициясига бу инқирознинг ягона ечими сифатида қаршилик кўрсатишга ишонишларини кўрсатади. Шундай қилиб, Жиддадаги Арамcо объектига қилинган ҳужум ҳақидаги хабар, урушнинг саккизинчи йили саудияликлар учун ўтган етти йилга қараганда анча қийин бўлади, гарчи саудияликлар бунга жавобан Яман тинч фуқароларига қарши жиноятларни ҳам оширадилар.
