Американинг Афғонистондан чиқиб кетиш кунида ҳаракатларига таҳлилай назар
Амермканинг Афғонистондан чиқиб кетиш куни ушбу давлатдаги оқ уйнинг йигирма йиллик муваффияатсиз ҳарбий фаолиятиини таҳлил қилиш учун моносиб кун ҳисобланади.
2001 йилда терроризмга қарши курашиш баҳонасида Афгонистонга бостириб кирган Америка йигирма йиллик ўзининг муваффиққиятсиз фаолиятлари давомида афғон халқи учун кейинги ўн йилликларда хам салбий тасир кўрсатувчи машьум мерос қолдирди.
Америка ва НАТО мттифоқчилари алқоида ва толибонни йўқ қилиш билан келиб, Афғонистонда йигирма йиллик фаолиятлари давомида нафақат экстерамизм билан курашмадилар, балки ИШИД каби терраристлар учун бу давлвтда шароит яратиб бердилар. Америка ва НАТО мттифоқчилари нафақат хавфсизлик ва терроризмни кучайтириш билан бирга, Афғонистондаги йигирма йиллик уруш давридв бу давлвтдаги инфратузилма обьектларини йўқ қилиб, минглаб тинч ва бегуноҳ одамларни ўлдириб, наркотик моддалар ишлаб чиқариш ва уни бошқа давларга транзит қилишни кучайтирдилар.
Ҳатто Америка ва Толибон гуруҳи ўртасида 2021 йилда тузилган шартнома моддаларга кўра шундай фикр мавжудки, айнан шу шартнома Афғанистон собиқ президенти ҳукумати қулашига ва толибон гуруҳи қайта ҳокимятга келиши учун замин яратди.
Американинг охири ҳарбийси Афғонистондан чиқиб кетганига бир йил тўлган бўлсада, американинг Афғон халқига қарши жазоловчи сиёсатлари ҳануз давом этмоқда. Афғонистон активларини музлатиб қўйиш бу сиёсатларнинг энг асосийси ҳисобланади.
Афғонистон марказий банкининг 9 милард активлври Америка томонидан музлатиб қўйилиши ваЕвропа иттифоқининг Оқ уй сисатларини қўллаб қуввтлаши афғон халқи ҳаётига жиддий таҳдид солиб, уларнинг овқат ва бошқа бирламчи эҳтиёжларга эришишиниқийинлаштирди.
Афғонистонда валюта қадрсизланиши ва инфлатсиянинг бир неча баробар ошиши ва Америка Толибонни Афғонистоннинг хориждаги активларидан чеклаб қўйиши халқаро ташкилотларнинг Афғонистонда милюнлаб инсонларнинг қаҳатчилик ва очлик каби инсоний фоживлвр хақида огоҳлантиришига сабаб бўлди.
Америка ва ғарб давлвтларининг толибон ҳукумати туфайли афғон халқига босимлари шундай вазиятда давом этмоқдаки, уларнинг ўзлари турли хил йўллар орқали, масалан АФғон армиясинини заифлаштириш орқали Толибонни қайта ҳокимятга келишида катта рол ўйнашган.
Ҳозирги вазиятда ваАмерика ва Европанинг афғон халқига босимларини ҳисобга лолган ҳолда, Толибон инклюзив ҳукумат ташкил этиш ва давлат ва миллат қуриш жараёнида хақиқий маьнода халқ иштирокига замин хозирлаш талаб этилади. бБу ўз навбатида Афғонистонни хозирги бўҳронли вазиятдан олиб чиқиш учун йўл хозирлайди.
Эрон толибон ўтган йил августга ҳокимятга келганидан буюн бу гуруҳ билан ўтказилган икки томонлама ва кўп томонлама саммитларда бир неча бор инклюзив хукумат тузишни такилаган ва буни Афгонистондаги бўҳрондан чиқишни ягона йўли деб блган.
Бу борада Эроннинг БМТ даги элчиси ва доимий вакили Заҳро Иршодий хавфсизлик кенгашининг афғонистон бўйича душанба куни ўтквзилган йиғилишидаги нутқида Афғонистондаги кўп миллатлм халқни ифодаловчи инклюзив ҳукумат тузиш талабига толибон жавоб беришикерак такидлади.
Эроннинг Афғонистонда инклюзив ҳукумат тузиш пазитсияси стратегик бўлиб, Афгонистонда бўҳрон тугуши ва осойишталтк қайтиши учун ёрдам беради
