Pars Today

Имом Ҳумайний (р.а.)нинг моҳир раҳнамолигида ғалаба қозонган Эрон Ислом инқилоби нурлари нафақат минтақа мамлакатларида, балки жаҳон миқёсида ҳам акс этган нурга ўхшарди. Бу соҳада биз Ислом инқилобининг Покистонга таъсирини кўриб чиқамиз.

Эрон Ислом инқилобининг Покистонга таъсирини турли жиҳатлардан кўриб чиқиш мумкин. Мухтасар қилиб айтганда, бу ички жиҳатларда, жумладан, исломий гуруҳлар ва жамоат руҳиятини мустаҳкамлашда, ҳатто ҳукумат даражасида ҳам муҳим аҳамиятга эга. Ислом инқилобининг Покистонда энг катта таъсир кўрсатганлиги Эрондаги воқеаларнинг Покистонда дарҳол таъсир қилишига сабаб бўлган умумий диний, мазҳабий, тил ва маданий жиҳатлар билан боғлиқ. Бошқача қилиб айтганда, Покистон халқининг Эрон халқига бўлган қизиқиши чуқур интеллектуал ва маданий асосга эга бўлиб, бу 1947 йил 15 августда Покистон мустақиллигининг бошидан буён икки давлат - Эрон ва Покистоннинг режалари ва сиёсатларида маданий алоқаларни ривожлантириш устувор йўналиш бўлишига сабаб бўлди. Шунинг учун Эрон Ислом инқилоби Покистонда энг чуқур таъсир кўрсатди.

Маданий ва диний масалалар бўйича эксперт мавлавий Мофлеҳ бу ҳақда шундай дейди:“Эрон Ислом инқилобининг буюк неъматларидан бири исломий уйғониш эди. Покистон халқи инглиз мустамлакачилигига қарши курашда исломий уйғониш билан таниш бўлмаса ҳам, аммо бир мунча кечикишдан сўнг Эрон Ислом инқилоби Покистондаги исломий уйғонишга катта суръат бағишлади ва бу мамлакат халқи исломий фаолият учун катта руҳга эга бўлди.

Мисрлик мутафаккир доктор Муҳаммад Ғаззолий ҳам “Исломий уйғониш – Ислом инқилоби ғалабаси билан Эронда тарқалиб, кенг тарқалган янги сўз”, деб ҳисоблайди. Покистондаги суннийлар ва шиалар ислом инқилоби нуридан таъсирланган, Покистондаги исломий ҳаракатларнинг кейинги ҳаракатлари Ислом инқилоби модели ва Эрон Ислом Республикаси асосчиси Имом Ҳумайний таълимотларидан илҳомланган.

Покистоннинг диний тузилмалари диний фаолиятдан ташқари ҳокимиятни қўлга киритишга интилаётган турли гуруҳлардан иборат. Бу партиялар асосан суннийлар бўлиб, Эрондаги ислом инқилобидан кейин уларга шиа диний гуруҳлари ҳам қўшилди. Теҳрик Жафарий Покистоннинг сиёсий ва ижтимоий майдонига обрў билан кириб келган ва Покистондаги аксарият шиаларни ўз сиёсатлари йўналиши атрофида тўплашга муваффақ бўлган шиа гуруҳлардан бири эди.

Айни пайтда Покистон мусулмон халқи ўша пайтда Эрон Ислом Республикаси Президенти бўлган Ислом инқилоби муаззам раҳбарини қутлаб, Покистонга ташриф буюрганларида Ислом инқилобини кенг қўллаб-қувватлашларини кўрсатдилар. Саудия Арабистони бошчилигидаги ваҳҳобийлик “Сипоҳ Саҳоба” ва “Лашкар Жангавий” каби террорчи гуруҳларни яратиш орқали исломий гуруҳлар билан тўла тўқнаш келди. Террор ҳужумлари ва портлашлар ваҳҳобий гуруҳларнинг Покистондаги Эрон Ислом инқилоби таъсирига қарши жиноятларининг бир қисми бўлган. Бироқ Покистон мусулмон халқи ислом инқилобини қўллаб-қувватлаб, Имом Ҳумайний (р.а.)нинг исломий ва инқилобий таълимотлари таъсирида собитқадамлик ва Муҳаммад (с.а.в.) ва соф ислом йўлини тутганликларини ва  ваҳҳобийликни рад этиш орқали амалда зўравонликдан сақланаётганликларини кўрсатдилар. Бундан ташқари, Эронда Ислом инқилобининг ғалабаси билан Покистон халқи ҳам шиа, ҳам сунний бирдамлик ва ҳамжиҳатликни мустаҳкамлаб, Ислом инқилоби таълимотлари таъсирида мусулмонларга қарши кенг қамровли кураш бошлади. терроризмга қарши қаршилик кўрсатиш ҳаракати ва аксилтеррорчилик соҳасида қаршилик кўрсатиш ҳаракатининг кетма-кет ғалабалари мусулмонларнинг, жумладан, Покистон халқининг ҳар томонлама қўллаб-қувватлаши туфайлидир. Ислом инқилоби ислом оламининг бирлик ва ҳамжиҳатлигини исташини, бу борадаги ҳар бир режа ва ғояни қўллаб-қувватлашини амалда кўрсатди. Покистон халқи, ҳам шиа, ҳам сунний ўртасидаги ҳамжиҳатлик ва биродарлик мусулмонлар бирлигининг қудратли рамзи бўлиб, Ислом инқилоби мусулмонлар бирлигини қўллаб-қувватлаш орқали буни ислом жамияти душманларининг ҳаракатларига ҳал қилувчи жавоб деб билади.