Pars Today

Имом Али ибн ал-Ҳусайн (алайҳиссалом)нинг шаҳодати муносабати билан сизга таьзия бўлсин.

12 Муҳаррам - "Имом Сажжод" ва "Имом Зайнулобидин" номи билан машҳур Али ибн Ал-Ҳусайн (алайҳиссалом) шаҳодатининг йиллиги кунидир. У Имом Ҳусайн (а.с.)нинг ўғли ва шиаларнинг тўртинчи имомидир. У ҳижрий 61-йилнинг Муҳаррам ойида Имом Ҳусайн (алайҳиссалом) Карбало заминида турганларида ҳозир бўлган, аммо касаллик туфайли душман билан жангда қатнаша олмади. Ўша аламли фожиадан сўнг имомлик унга кўчирилди ва у 34 йил давомида шиаларга раҳбарлик қилди. Ҳижрий 95-йил Муҳаррам ойида Валид ибн Абдулмалик қўлида шаҳид бўлди.

Имом Ҳусайн (а.с.) Ошуро жараёнида шаҳид бўлиши билан имомнинг оиласи ва унинг суюкли ўғли Ҳазрати Сажжод (а.с.) асирга олинди. Бу босқичда имом золим Умавий ҳукмдорлари қўлида асир бўлса ҳам, лекин Язид ва Ибн Зиёд шундай бир кишига дуч келишган эдики, ҳам дин, ҳам сиёсат бо эди ва жасорат ва золимларга нисбатан муросасизлик руҳи, бутун умри давомида бошқа мавқеларидан фарқли тарзда унинг очиқ ва ошкора ёндашишига сабаб бўлди. Бу вақтда Имом Зайнулобидин Язид жиноятларини фош қилиш учун кескин, фош қилувчи ва хавотирли усулни қўллади. У Куфада шундай хутба ўқиганки, Ибн Зиёд уни ўлдиришни буюрган, лекин атрофидагилар буни мақсадга мувофиқ деб билмай, тўсқинлик қилганлар. У Аҳли Байт ҳақиқатини қарор топтириш, ғафлатларни оғир уйқудан уйғотиш учун Суриядаги кўплаб ҳақиқатларни Язид мажлисида ва оломон олдида очиқ-ойдин баён қилган ва тарих гувоҳлигига кўра, бу рисолатга вафо қилган.

Эрон Ислом инқилоби етакчиси Оятуллоҳ Хоманаийнинг айтишича, Имомиятнинг асл оқимини ҳар бир босқичда ва ўз даврининг сиёсий ва маданий шароитига кўра, шароитга қараб зоҳирий фарқлар топган ягона ёндашувга эга бўлган 250 ёшли одам сифатида талқин қилиш мумкин; Бир босқичда сабр, намоз ва тоқат билан бўлса, бошқа босқичда Аллоҳ йўлида жиҳод ва шаҳидлик билан, бошқа босқичда эса илмий ҳаракат ва мафкуравий чегараларни кенгайтириш билан бўлган.

Ҳазрати Сажжод (алайҳиссалом)нинг имомлик даврлари мана шу 250 йил ичида энг оғир даврлардан бири бўлди. Ўша пайтдаги бўғилиш ва ноқулай вазият Имом Сажжод (а.с.)га халқ билан очиқ ва очиқ гаплашишга имкон бермади. Чунки у жамият лаёқатсиз ва вайронага айланган жамият эди, уни қайта қуриш керак эди.

Бу вақт ичида ҳазрат барча таҳдидларга дуч келдилар. Имомга очиқ бўлган ягона йўл ибодат ва Аллоҳ билан гаплашиш эди ва у жамиятни шу йўлдан тиклай бошлади. Имом (а.с.) дуо шаклида бутун инсоният жамияти баҳраманд бўладиган маьнавият ва илмга тўла майдонларни яратди.

Хўш, қулоқ тутсак, Имом Сажжод сўзларидаги Ҳусайний Тосуо ва Ошуронинг адолат, иззат ва озодлик, иймон ва жасорат излаш хабарини эшитамиз. “Саҳифа сажжодия” китоби Имом Сажжод (алайҳиссалом)нинг буюк ёдгорлиги бўлиб, илоҳий илмга қизиқувчи ва ташна барча кишилар учун фақат йўл кўрсатувчи нур бўлиб қолмай, балки у бутун дунё учун инсон яратилишининг энг гўзал манзараларини намойиш этади. Имом Сажжод (а.с.) ислом жамиятида ибодат орқали илоҳий ишқ тоифасини нашр этди ва оммалаштирди. Худди муҳтарам оталари Имом Ҳусайн (а.с.) сингари улар ҳам Карбало саҳнасида илоҳий ишқнинг энг юксак кўринишларини ва Аллоҳ билан ишқий муносабатни ўзида мужассам этган расмни намойиш этдилар.

Имом Содиқ (а.с.) таькидлашича, бу таьлимотлар билан одамлар аста-секин маьрифатга эришиб, қайтадилар, фаҳмли ва маьрифатли кишилар кўпайди. Марҳум Муҳаммад Жавад Муғния; (Муҳаммад Жавод Мағния) Ливанлик шиа шарҳловчиси ва уламоси бу ҳақда шундай ёзади:“Саҳифа сажжодия фақат дуо китоби эмас, балки тавҳид, эьтиқод, сабр, фидоийлик, мағфират ва меҳр-мурувватни ўргатувчи, ҳар қандай шакл ва рангда бўлишидан қатьи назар, инсонни ёвузлик ва фасодга қарши инқилобга ундайдиган мактабдир. Имом Сажжоднинг китобда Аллоҳга ибодат қилишлари эса, мушрик ва золим жамиятга унинг муҳаббатини кўрсатиш, бузғунчиликларни ислоҳ қилиш манбаи бўлган, уларнинг бошида эса бузғунчилар ва золим ва исломга зидларга Аллоҳ таолонинг сифатлари ва гўзал исмлари билан ошно қилиш бўлган

У қўшимча қилади:“Агар инсонлар қалби зулматига Аллоҳнинг нури ёғилиб, иймон-еьтиқоди зийнатланса, фасод, фоҳш, зулм, зулм, бузуқлик зулматлари барҳам топиб, жамият эзгулик ва камолот  сари қадам ташлаши табиийдир; Аллоҳ таоло Қуръони каримда:

وَ لَـکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الاْءِیمَـانَ وَ زَیَّنَهُو فِی قُلُوبِکُمْ وَکَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیَانَ أُوْلَـآلـءِکَ هُمُ الرَّ شِدُونَ (حجرات: 7)

Лекин Аллоҳ сизларга иймонни севиб, қалбларингизга келтирди ва куфрни, нопокликни ва исённи кўзингизга ёқимсиз қилди, ана ўшалар йўл топгувчилардир.

Христиан мутафаккири Мишел Каади шундай дейди:Имом Али ибн Ал-Ҳусайн (а.с.) имомат юлдузлари ичида бир юлдуздирки, мен учун энг муҳими у зотнинг бутун умрини Аллоҳ ва пок дин учун сарфлаган авлиёларининг буюклигидир. Унинг самовий динларга нисбатан очиқлиги ва диний бағрикенглиги таҳсинга сазовор. Имом Сажжод (а.с.)нинг эьтиқоди чегараси бўлмаган эьтиқод эди, мени у зот ҳақида гапиришга энг кўп ундаган нарса унинг ҳаёт, ҳуқуқ ва ахлоқ ҳақида сўзлаган “Қонунлар рисоласи”дир; Фақат тўғри ва ҳақ сўз айтадиган авлиё ҳақида бир ҳикоят борлигини кўп марта тилга олдим ва ҳатто қасам ичдим...”.

У қўшимча қилади:“Имом Сажжод (а.с.)нинг инсонпарварлик мактаби бўлган ва 50 дан ортиқ инсон ҳуқуқларини ўз ичига олган ҳуқуқлар ҳақидаги рисоласидан ҳамма баҳраманд бўлди. Саводли ва саводсиз, юксак ва билимдон билан турли ҳуқуқлар ўша рисолада тилга олинган. Аллоҳнинг бандалари устидаги ҳаққи, тил ҳаққи, эшитиш, кўз, дўст, устоз, инсониятга хизмат қилиш фалсафаси амал қилиши лозим бўлган ҳуқуқлар каби. Ушбу тўплам дунёнинг ҳуқуқ университетларида, жумладан Италия ва айниқса араб дунёси университетларида жуда муҳим ва у аслида инсон ҳаёти қадриятларининг манбаи ҳисобланади.

“Фарзанд ҳуқуқи” Имом Сажжоднинг шариат рисолаларида кўриб чиқилган ҳуқуқлардан биридир. Одамларнинг шахсиятини бошқалар томонидан ҳурмат қилиш ва қадрлаш табиий ва инстинктив эҳтиёждир. Албатта, бу болалар, ўсмирлар, ёшлар учун муҳимроқ, оилада таьминланса, ўқувчи ўзини бўш ҳис қилади, ўзгаларга ҳурматни оиладан ўрганади. Имом Сажжод (а.с.) нуқтаи назаридан, фарзанднинг ҳаққи, ўзини қадрли ҳис қилиш учун ота-онаси томонидан ҳурмат қилинишидир. Диний ва исломий таьлимотларни ўз ҳаётига татбиқ этган оилалар фарзанд тарбиясида муваффақият қозонади. Имом (а.с.) айтадилар:“Фарзандингизнинг ҳаққи, у сизники эканлигини ва унинг дунёдаги яхши-ёмонлиги сизга боғлиқ эканини билиши, унинг тарбияси ва Аллоҳга бўлган ҳидояти ҳамда унга итоат қилиши учун сиз уни асраб-авайлашингиз. Шундай экан, унга бу дунёда ўз ишини гўзаллиги билан безаб турган одамдек муомала қилинг.

Ҳазрати Сажжод ислом тарихининг энг нозик даврларидан бирида муборак умр кечиргач, халқ орасида муҳим хусусиятларга эга бўлди; Чунки имомнинг фазилатлари ва ахлоқий устунликлари ҳар бир мажлис ва йиғилишда ўз ифодасини топиб, имом одамларнинг қалби ва ҳис-туйғуларига сингиб кетган. Имом (а.с.) замондошларидан Зуҳорий айтади:“Совуқ ва ёмғирли кечада Али ибн Ал-Ҳусайнни белларида ун ва ўтин кўтариб, камбағалларга олиб кетаётганларини кўрдим. Мен: Эй Расулуллоҳнинг ўғли, бу нима? Ҳазрат: Олдинда сафар бор, юкларимни хавфсиз жойга қўйиш учун тайёрлаб қўйдим. Имомга айтдим:Менга бу юкни кўтаришга рухсат беринг; Сизнинг қадрингиз бундан баланд. Ҳазрат қабул қилмай:Мен ўз қадр-қимматимни сафарда ҳалок бўлишдан қутқарадиган ва манзилимга етиб боришимни хайрли қиладиган юк кўтаришдан устун деб билмайман”.

Имом Сажжод (а.с.)нинг халқ наздидаги юксак ва қимматли мавқеи Умавийлар учун оғир бўлиб, уларга зарар етказди. Ҳаммадан кўра Валид ибн Абдулмалик имомнинг ғазабини кўнглида ушлаб турарди. У тез-тез айтди:Али ибн Ал-Ҳусайн дунёда экан, менга роҳат йўқ”. У салтанатни ўз қўлига олгач, имомни заҳарлашга қарор қилган эди. Шунинг учун Мадинадаги малайига ҳалокатли заҳар юбориб, бу заҳарни Имомга беришни буюрди. Заҳар имомнинг гўзал танасини заҳарлади ва шу тариқа у 57 ёшида Мадинада шаҳид бўлди. У Боқи қабристонида амакилари Имом Ҳасан Мужтабо (алайҳиссалом)нинг муқаддас қабри ёнига дафн этилган.