Pars Today

Саломатлик журнали дастурида сиз азиз ҳамкасбларни турли касалликлар ва уларнинг олдини олиш ва даволаш усуллари, шунингдек, овқатланиш, жисмоний машқлар, соғлом турмуш тарзи ва ҳоказолар орқали саломатликка эришиш йўллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Шуни таъкидлаш керакки, ушбу дастурда тақдим этилган маълумотлар сизнинг яқинларингизнинг хабардорлигини яратиш ва оширишдан иборат бўлиб, мутахассис шифокорнинг ташхиси ва даволашини алмаштириш учун мўлжалланмаган.

Мия ва нервлар инсон танасининг энг сезгир қисмларидир. Тананинг бу икки жуда муҳим органи тананинг бошқа органларига ҳам таъсир қиладиган баъзи касалликлардан азият чекади. Нейрология мутахассисларининг фикрича, кўплаб ички мия касалликлари одамларнинг психологик ҳолатига ҳам таъсир қилади. Дастурнинг турли қисмларида ушбу касалликларнинг сони ва хилма-хиллигини ҳисобга олган ҳолда, биз сизни энг муҳим касалликлар ва уларнинг сабаблари ва асоратлари ва уларни даволаш усуллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Охирги дастурда сиз нервларнинг шикастланишларидан бири ҳисобланган миёпатия ҳақида билиб олдингиз. Ушбу дастурда биз асаб пуфаги касалликларини ва орқа ва оёқ асаб оғриғини текширамиз.

"Сиятик оғриғи ёки бел оғриғи" кўпинча пастки орқа, сонлар, орқа ва пастки оёқларда тортишиш оғриғи сифатида сезиладиган пастки бел оғриғига ишора қилади. Одатда, сиятик оғриғи тананинг фақат бир томонига таъсир қилади. Бундай ҳолда, оғриқ тўсатдан пайдо бўлиши ёки вақт ўтиши билан аста-секин ошиши мумкин. Механик бел оғриғи бел оғриғининг энг муҳим сабабларидан биридир. Яъни, бел оғриғи, одатда, бел оғриғи сабабларининг 85% ни ўз ичига олган фаолият билан кучаяди ва дам олиш билан яхшиланади. Кўп ҳолларда сиятик асаб оғриғи бел дискининг чурраси ёки дискнинг тўғри жойидан силжиши натижасида юзага келади ва бундай ҳолларда диск одатда сиятик асаб билан боғланган нервларнинг илдизларига босим ўтказади.

Сиятик асаб оғриғига сабаб бўладиган бошқа шароитлар орасида орқа мия каналининг торайиши, артрит туфайли суяк найзалари ва умуртқа поғонасидаги ўзгаришлар натижасида чимчилган нервлар бўлиши мумкин. Нерв босим остида бўлса, унинг нормал фаолияти бузилади ва бу ҳолат мушакларнинг кучсизлиги, уйқусизлик, оёқларнинг заифлиги ёки оёқ ва орқада ачишиш ҳисси пайдо бўлишига олиб келади. Баъзида бу аломатлар оғриқ, ташвиш ва безовталик билан бирга келади.

Сиятик оғриғи жуда кучли бўлиши мумкин. Бу оғриқ тик турган, ўтирган ёки ётган ҳолда ҳам сезилиши мумкин. Яхшиямки, сиятик оғриғи одатда жарроҳлик бўлмаган даволанишга яхши жавоб беради. Агар бу муаммо ўз вақтида ташхис қўйилса ва даволанса, касаллик белгилари одатда сиятикани даволаш бошланганидан кейин бир неча ой ичида йўқолади. Шунинг учун, сиятик томир оғриғининг кучли бўлиши эҳтимолига қарамасдан, кўп ҳолларда бу муаммо бир неча ҳафта ичида консерватив даво усуллари ёрдамида даволанади.

Нейроген ёки нейроген сийдик пуфаги асаб шикастланиши билан боғлиқ бошқа касаллик бўлиб, у функцияси бузилган қовоқ деб аталади ва бу сийдик тизимини бошқарадиган нервларнинг шикастланишидан келиб чиқади. Қовоқ ҳудудида турли нервлар тўпланган, улар сийдик йўлларининг мушакларини назорат қилиш учун жавобгардир; Бу мускуллар сфинктер мушакларини ўз ичига олади, улар табиий равишда сийдикни ўз ихтиёри билан чиқаргунга қадар сийдикни ушлаб туриш учун уретра атрофида қаттиқ ҳалқа ҳосил қилади. Нерв пуфаги буйракнинг жиддий ва тузатиб бўлмайдиган шикастланишига ва сийдик пуфаги деворининг бузилишига олиб келиши мумкин; Шунинг учун, тегишли аломатлар пайдо бўлиши биланоқ, неврологга мурожаат қилиш керак.

Неврологик мезонларга, урологияга ёки сийдик пуфаги ва сийдик пуфаги функциясига асосланган асаб пуфагининг бир неча турлари мавжуд. Ушбу касалликнинг сабаблари жуда кўп. Ушбу сабаблар орасида сийиш функциясини бошқарадиган нерв ҳужайраларининг йўқ қилинишидан келиб чиққан Алтсгеймер касаллиги, Паркинсон касаллиги ва Чаи-Драегер * синдроми каби нейродегенератив касалликлар мавжуд. Шунингдек, миелинни йўқ қиладиган касалликлар; Мия ва орқа мия нерв ҳужайраларининг изоляцион қопламалари шикастланган ва улар алоқа қилиш қобилиятини йўқотадиган МС каби, бу касалликнинг яна бир сабабидир. Шунингдек, мия яллиғланиши натижасида келиб чиққан энсефалит, асаб ҳужайраларининг ўлимига олиб келадиган заиф қон оқими туфайли инсулт, мия фалажлари, диққат етишмаслиги гиперактивлиги бузилиши (ДЕҲБ), мия ёки орқа мия шиши каби ўрганишдаги нуқсонлар ҳам бунга сабаб бўлиши мумкин. Орқа миянинг туғма нуқсони, орқа мия шикастланиши, сон жарроҳлик амалиёти туфайли асаб шикастланиши, диск чурраси ёки орқа мия каналининг стенози, асабларни таъминловчи қон томирларининг шикастланиши туфайли диабетик нейропатия, Б12 витамини етишмовчилиги, сифилис ва шингиллалар ҳам бошқа сабаблардир.

Нерв пуфаги кўплаб аломатларга эга. Асаб пуфагининг энг кўп учрайдиган аломати сийишни назорат қила олмасликдир. Бошқа белгилар ва аломатлар асосий сабабга боғлиқ бўлиб, улар орасида сийдик тез-тезлиги, сийдик пуфагини тўлиқ бўшатиш ҳисси ёки сийдик пуфагини тўлиқ бўшата олмаслик, одамда сийиш истагини ҳис қилиш сонининг кўпайиши ёки сийиш билан бирга сийиш оғриқ ва ачишиш, сийдикни ушлаб туришга қийналиш, сийдик пуфаги тўлганлигини ҳис қила олмаслик.

Ушбу касалликни аниқлаш учун сийдик тизими жараёнининг мураккаблиги туфайли шифокорлар батафсил текширувдан ўтишлари керак бўлади. Жисмоний текширувдан сўнг ва касаллик тарихи ҳақида сўрагандан сўнг, шифокор тестларни буюради. Сийдик тести, ултратовуш, систометрия ёки сийдик пуфаги лентаси, сийдик пуфаги ичидаги систоскопия ёки эндоскопия, аеродинамика, кўриш, ЭЕГ ёки нерв лентаси ва ЭМГ каби неврологик тестлар ёки асаб ва мушак лентаси тести, буйраклар, сийдик пуфаги, умуртқа поғонаси ва рентген, компютер томографияси ва МРИ ёрдамида тизим неврологияси бу тестлар қаторига киради.

Ушбу касалликни даволаш дори терапияси, асаб стимуляцияси ва хулқ-атвор терапиясини ўз ичига олади. Невролог сийдик пуфагига сабаб бўлган асаб шикастланишини тузатиш учун асаб стимуляциясини таклиф қилиши мумкин. Нерв стимуляциясининг икки тури мавжуд. Сакрал нервларни стимуляция қилишда (СНС) сийдик частотасини муваффақиятли камайтириш учун нейротрансмиттер қурилмаси - сийдик пуфаги назоратини яхшилашга ёрдам берадиган енгил электр импулсларини юборадиган қурилма - думба устидаги тери остига жойлаштирилади. Постериор тибиал нерв стимуляциясида (ПТНС) оёқ териси остига жуда кичик электрод қўйилади. Электрод танадан ташқарида жойлашган электр стимулятори (пулс генератори) га уланган. Стимулятор оёқнинг тибиал нервини рағбатлантириш учун электродга импулслар юборади. Кейин бу электр токи қовуқ функциясини ва тос бўшлиғи мушакларини бошқарадиган пастки орқа нервларга таъсир қилади.

Шифокор томонидан тавсия этилган хулқ-атвор терапияси ушбу касалликда энг самарали даволаш усулларидан биридир. Кегел машқлари мунтазам кундалик машқларни ўз ичига олади ва тос ва сийдик йўллари мушакларини кучайтиради ва сийдик пуфагини назорат қилишга ёрдам беради. Қувиқни тайёрлаш бошқа усул бўлиб, унинг мақсади сийдикни узоқ вақт ушлаб туриш ва шу билан сийиш частотасини камайтиришдир. Ушбу машғулот сийдик пуфагини бўшатиш учун ҳожатхонага бориш ўртасидаги вақтни кўпайтиришни ўз ичига олади ва аста-секин икки-уч ой давомида амалга оширилади.

Ушбу касалликни даволаш учун сиз диетангизни ўзгартиришингиз керак. Кофеин, спиртли ичимликлар, шоколад, аччиқ овқатлар ва сунъий татландıрıcıлар каби сийдик пуфагини безовта қиладиган ёки диуретик сифатида ҳаракат қиладиган овқатлардан сақланинг. Юқори толали овқатлар истеъмол қилиш ич қотишини камайтиришга ёрдам беради; Шуни таъкидлаш керакки, ич қотиши ортиқча фаол сийдик пуфагини ёмонлаштиради. Оғирликни йўқотиш ҳам симптомларингизни энгиллаштириши мумкин. Икки марта бўшатиш усулида, сийдик пуфагини тўлиқ бўшатишга ёрдам бериш учун, сийдик чиқарганингиздан кейин бир неча дақиқа кутиб туринг ва кейин яна сийдик пуфагини бўшатишга ҳаракат қилинг. Қовоқни тўлиқ бўшатишга ёрдам берадиган интервалгача катетеризация, вақти-вақти билан катетер ёки сийдик катетеридан фойдаланинг ва фойдаланишдан олдин бу ҳақда докторингизга мурожаат қилинг.

Ҳамроҳлигингиз туфайли, азиз тингловчилар, нервларнинг шикастланиши билан боғлиқ касалликлар мавзуси тугади. Соғлиқни сақлаш журнали дастурининг кейинги қисмларида биз орқа мия ва умуртқа поғонаси билан боғлиқ касалликларни муҳокама қиламиз. Навбатдаги дастургача сизни буюк Оллоҳга топширамиз.

..............................................................................................

* Илгари МСА Шй-Драгер синдроми ва стриатониграл атрофия деб ҳам аталган. МСА юқумли эмас; Аксинча, бу прогрессив ва кам учрайдиган нейродегенератив касаллик бўлиб, мия ва ўмуртқа нерв ҳужайраларининг ҳар хил турларининг функциясининг пасайиши ва ўлими туфайли юзага келади. Миянинг бир қисмини (серебеллум, базал ганглионлар ва мия сопи) таҳлил қилиб, бу касаллик автоном нерв тизимига (қон босими ва овқат ҳазм қилиш каби беихтиёр фаолиятни бошқарадиган асаб тизимининг бир қисми) ва восита тизимига таъсир қилади.

Mия ва асаб касалликлари (асаб шикастланишлари, учинчи қисм: Белл фалаж)