Саломатлик журнали (100)
Вабо касаллиги: сабаблари, даволаш ва олдини олиш
Саломатлик журнали дастурида сиз азиз ҳамроҳбларни турли касалликлар ва уларнинг олдини олиш ва даволаш усуллари, шунингдек, овқатланиш, жисмоний машқлар, соғлом турмуш тарзи ва ҳоказолар орқали саломатликка эришиш йўллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Шуни таъкидлаш керакки, ушбу дастурда тақдим этилган маълумотлар сизнинг яқинларингизнинг хабардорлигини яратиш ва оширишдан иборат бўлиб, мутахассис шифокорнинг ташхиси ва даволашини алмаштириш учун мўлжалланмаган.
Ассалому алайкум азиз ҳамроҳлар. Яна бир саломатлик журнали дастури билан хизматингиздамиз.
Дунёнинг айрим мамлакатларида вабо тарқалиши ҳақида хабарлар бор. Вабо - бу одамларга хос бўлган юқумли диарея касаллиги бўлиб, уни Вибрио чолерае деб аталадиган бир турдаги бактериялар келтириб чиқаради. Бу касалликнинг олдини олиш ва ўз вақтида даволанмаса, сувсизланиш ва ҳатто ўлимга олиб келиши мумкин. Ушбу дастурда биз вабонинг белгилари, тарқалиши, олдини олиш ва даволаш усулларини муҳокама қиламиз. Биз билан қолинг.
1800-йилларда Қўшма Штатларда вабо кенг тарқалган бўлиб, замонавий сув ва канализация тозалаш тизимлари унинг ифлосланган сув орқали тарқалишини йўқ қилди. Бугунги кунда ҳам, кўплаб саъй-ҳаракатларга қарамай, вабо ҳали ҳам бутун дунёда аҳоли саломатлигига таҳдид солмоқда. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ҳисоботига кўра, ҳар йили 1,3 миллиондан 4 миллионгача ушбу касаллик билан касалланган ва 210 мингга яқин одам ушбу касаллик туфайли вафот этади. Бу ҳолат, тўғри даволаш билан ушбу касалликнинг ўлим даражаси 1дан камайиши мумкин.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, сўнгги бир неча йил ичида қайд этилган вабо билан касалланганлар сони ҳали ҳам юқори ва 2020 йилда дунёнинг 24 давлатидан 323 минг 369 та ҳолат ва 857 киши вафот этган. Бу касаллик санитария шароити ёмон, аҳоли гавжум, уруш ва очарчилик бўлган жойларда кенг тарқалган. Умумий жойларга Африка, Жанубий Осиё ва Лотин Америкаси қисмлари киради. Агар сиз ушбу ҳудудлардан бирига саёҳат қилсангиз, вабо ҳақида билиш сизни касалликдан ҳимоя қилишга ёрдам беради.
Бу касаллик асосан иссиқ ва нам жойларда ва йилнинг барча ойларида, айниқса майдан ноябргача кузатилади. Вабо бактериясига дучор бўлган кўпчилик одамлар касал бўлмайдилар ва улар юқтирганликларини билишмайди. Аммо улар нажасда 7-14 кун давомида вабо бактерияларини чиқариб юборганлари учун, улар ифлосланган сув орқали бошқаларни касал қилишлари мумкин. Семптомларни келтириб чиқарадиган вабонинг аксарият ҳолатлари енгил ёки ўртача диареяга олиб келади, бу кўпинча бошқа муаммолардан келиб чиққан диареядан ажратиш қийин. Сарғиш сийдик, қаттиқ ташналик ва юрак оғриғи каби вабонинг бошқа, жиддийроқ белгилари ва аломатлари одатда инфекциядан кейин бир неча кун ичида ривожланади.
Оғир ва ўртача даражадаги сувли диарея, сон-саноқсиз ичак ҳаракатлари, юрак оғриғининг йўқлиги ва олдинги кўнгил айнишсиз қусиш бу касалликнинг бошқа кенг тарқалган белгиларидир. Шунингдек, оёқнинг орқа қисмидаги мушакларнинг крамплари, иситмасиз катта ташналик, бу касалликнинг бошқа белгиларидир. Умуман олганда, беморнинг биринчи шикояти тўйинганлик ҳисси ва ошқозон ғичирлаши, кейин эса ҳидли гуруч сувига ўхшаш сувли диарея.
Вабо касаллигининг юқиш йўллари ва бу касалликнинг кенг тарқалган манбалари тўғридан-тўғри ва билвосита алоқанинг икки йўлидан келиб чиқади. Ушбу касалликнинг тўғридан-тўғри юқиш усули контаминацияланган қўллар, беморларнинг нажаслари ва қусишлари билан алоқа қилиш ёки ифлосланган асбоб ва жиҳозлар беморнинг нажасига ўтиши мумкин.
Билвосита алоқа қилиш усули, шунингдек, нажас билан ифлосланган сувни истеъмол қилиш (сувнинг нажас билан иккиламчи ифлосланиши, оқава сувларни нотўғри ташлаш ва ичимлик сувига оқиши), қудуқлар, кўллар, ҳовузлар, сойлар ва бошқалар каби ҳимояланмаган сув манбалари. , яратишга айланади Ошхона идишларини ифлосланган сувда ювиш ёки ювиш, сабзавот ва меваларни ифлосланган сув билан ювиш, ифлосланган сувдан ифлосланган муз, музлатгичдан ташқарида сақланадиган ифлосланган озиқ-овқат ва сут, пиширилган гуруч, тухум ва бошқалар каби озиқ-овқатларни музлатгичдан ташқарида сақлаш, бу касалликни юқтиришнинг билвосита усуллари ҳам ҳисобланади.
Пиширилмаган ва хом денгиз маҳсулотлари, масалан, истириде, балиқ ва бошқалар, болалар ва чақалоқларни она сути ўрнига ифлосланган шишалар билан озиқлантириш ҳам касалликнинг юқишига сабаб бўлиши мумкин. Кўп тез-тез учрайдиган кучли сувли диарея билан оғриганида, соғлиқни сақлаш марказига ёки шифокорга тезда бориш тавсия этилади. Чунки офис ёки клиникада сувсизланишни тезкор даволашдан ташқари, вабони тезда аниқлаш учун нажас намунаси олинади.
Вабо касаллигини даволашнинг асосий усули - бу баданни намлаш. Ич кетишнинг оғирлигига қараб, шифокор касалликни даволаш ва йўқолган тана суюқликларини алмаштириш учун оғиз эритмаларини (ОСР) ёки томир ичига зардобни буюради. Бактерияларни ўлдирадиган антибиотиклар енгил ҳолатларда шошилинч даволанишнинг бир қисми эмас. Аммо улар диарея давомийлигини ярмига қисқартириши ва бактерияларнинг чиқарилишини камайтириши мумкин, шу билан касалликнинг тарқалишини олдини олишга ёрдам беради. Агар сиз вабо кенг тарқалган мамлакатда диарея ва қусишни бошдан кечирсангиз, даволаниш учун зарур чораларни кўриш ва бирон бир дорини ўз-ўзидан қабул қилишдан қочиш учун тезда шифокорга мурожаат қилинг. Эътибор беринг, вабо тез ҳалокатли касаллик ҳисобланади; Шунинг учун керакли даволаш ва профилактика чораларини жиддий қабул қилинг.
Қуйида биз диарея касалликлари, шу жумладан вабонинг олдини олиш йўлларини кўриб чиқамиз.
Хавфсиз ичимлик сувидан фойдаланинг. Тозаланган сув ва санитария-тесисатдан фойдаланиш имкони бўлмаган жойларда ва қудуқлар, танкерлар, булоқлар ва бошқалар сувларидан фойдаланилади, масалан, зилзилалар, сув тошқини, урушлар ва бошқалар каби кутилмаган ҳодисалар, сувни истеъмол қилишдан олдин қайнатиш ёки хлорлаш керак. Ювилган ва дезинфекцияланган сабзавотлар ва мевалардан фойдаланиш керак. Овқат тайёрлаш ва тарқатишдан олдин, овқат ейишдан олдин, болага сут ёки овқат беришдан олдин қўлларни совун ва сув билан ювиш керак. Дефекациядан сўнг, болани ювиш ва тозалашдан кейин, сабзавот, гўшт, балиқ ва товуқ каби хом овқатлар билан ишлагандан кейин қўлларни совун ва сув билан яхшилаб ювиш керак.
Шунингдек, мева шарбати, иксирлар, музқаймоқ, сендвичлар ва банан сути каби тайёр ва гигиеник талабларга жавоб бермайдиган овқатлардан воз кечиш керак. Сотувчилардан харид қилманг. Ифлосланган дарё ва сойларда ёки ҳовузларда сузманг. Озиқ-овқатларни чивинлар ва бошқа ифлослантирувчи моддалар ета олмайдиган жойда сақланг ва гигиеник бўлмаган муздан сақланинг.
Вабо билан курашиш учун ваксиналар ишлаб чиқилган ва CДC* ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ушбу ваксинани инъекция қилиш учун махсус кўрсатмаларга эга. Шунингдек, ўтган йили Мичиган университети тадқиқотчилари янги тадқиқотда натижалари "Интернатионал Жоурнал оф АCС Инфеcтиоус Дисеасес" да чоп этилган бўлиб, вирусга жойлаштирилган полисахаридлардан ташкил топган янги турдаги вабо вакцинасини ишлаб чиқариш ҳақида гапирдилар. зарралар каби ва сичқонларга намуна ҳайвонлар сифатида киритилиши Вибрио вабо бактерияларига қарши узоқ муддатли антикор реакцияларини келтириб чиқарди.
Ушбу тадқиқот тадқиқотчиларининг фикрига кўра, ҳозирги вабога қарши вакциналар ўлдирилган ёки заифлашган Вибрио чолерае бактерияларини ўз ичига олади ва оғиз орқали юборилади. Энди вабога қарши антикорларни ишлаб чиқариш учун тананинг иммун тизимини рағбатлантиришнинг янги усулини қўллайдиган ушбу янги инновацион вакцина, айниқса, кам таъминланган ҳудудларда ушбу касалликни яхшироқ назорат қилиш учун кўплаб умидларни келтириб чиқариши мумкин.
Ҳамкорлигингиз учун раҳмат. Саломатлик журналининг навбатдаги дастуригача сизни буюк Худога ҳавола қиламиз.
................................................ .. ................
* CДC, Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш марказлари Қўшма Штатларнинг Соғлиқни сақлаш ва аҳолига хизмат кўрсатиш департаменти қошидаги агентлигидир.
