Маусым 01, 2024 17:30 Asia/Almaty
  • Америка Жапония мен Оңтүстік Кореяның Қытаймен қарым-қатынасын дамытуға мүмкіндік бере ме?

Соңғы жылдары Америка Солтүстік Кореяны Жапония мен Оңтүстік Кореяны өртеп жіберуді көздеген қауіпті айдаһар ретінде көрсетті және осы әңгімемен осы екі елдің қауіпсіздік және әскери басқаруын бақылауға алды.

Оңтүстік Корея мен Жапонияның көшбасшылары жақында ұзақ жылдар бойы шиеленіскен байланыстардан кейін өздерінің ең ірі сауда серіктесі Қытаймен экономикалық ынтымақтастықты қалпына келтіруге тырысты, бірақ олардың келіссөздері АҚШ-тың Корея мен Жапонияға берген рұқсаттарымен шектелген.

Жақында өткен үшжақты кездесу Оңтүстік Корея президенті, Жапония премьер-министрі және Қытайдағы екінші жоғары лауазымды шенеунік Ли Кэцянның қатысуымен өткен төрт жарым жылдағы бірінші кездесу болды. Келіссөздер негізінен жеткізу тізбегін қорғау, сауданы ілгерілету және халықтың қартаюы мен жаңадан пайда болатын жұқпалы аурулар сын-қатерлері бойынша ынтымақтастық сияқты ортақ тіл табуға болатын мәселелерге арналды. Сондай-ақ Тайвань мен Солтүстік Корея сияқты аймақтық қауіпсіздік мәселелеріне қатысты кейбір мәселелер көтерілді.

Жапония, Қытай және Оңтүстік Корея үш елі өз халқының игілігін сезінуі үшін практикалық ынтымақтастықты кеңейтуге келісті. Осы арада кейбір америкалық ақпарат құралдары Қытай мен Солтүстік Корея қаупі сияқты тақырыптарды алға тартып, жапондық және оңтүстік кореялық шешім қабылдаушыларға психологиялық тосқауыл жасауға тырысты.

Мысалы, «Нью-Йорк Таймс» газеті мақаласында Солтүстік Кореяның қаупі туралы айтып, Қытайдағы демократия мәселесі, Маоның қайта пайда болуы, Қытайдағы капитал қажеттілігі дағдарысы және қытайлық компаниялардың проблемалары тақырыптарды көтеріп, жапондық және корейлік аудиторияға Жапония мен Оңтүстік Кореяның Қытаймен қарым-қатынасының пайдасы Қытайға, ал қиыншылық осы екі елге тиесілі деп жеткізуге тырысты.

Қытай, сайып келгенде, Солтүстік Кореяны Оңтүстік Корея мен Жапония арасындағы қарым-қатынасқа араласушы емес, АҚШ әскерінің қоқан-лоққыларына қарсы әрекет ететін актер деп санайды. Өйткені негізінен Солтүстік Кореяда ондай қабілет жоқ.

Соңғы жылдары АҚШ Солтүстік Кореяны Жапония мен Оңтүстік Кореяны өртеп жіберуді көздеген қауіпті айдаһар ретінде көрсетті және осы әңгімемен осы екі елдің қауіпсіздік және әскери басқаруын бақылауға алды. Екінші жағынан, Қытай бұл мәселені саяси дау және оны саяси тілмен шешу керек деп санайды.

Америка Жапония мен Оңтүстік Кореяның арандатуымен осы уақытқа дейін Солтүстік Корея мен Қытайдың болжамды қауіптеріне қарсы сезімтал жаттығуларды бастады және американдық қару өндіруші компанияларға жоғары табыс әкелді.

Жапония мен Оңтүстік Корея бірге өз аумағында 80 000-нан астам АҚШ әскерін орналастырады, олардың болуының сылтауы Американың Қытай мен Солтүстік Кореяға қауіп төндіреді деген тұрақты мәлімдемесі болып табылады. Америкадан айырмашылығы, кем дегенде соңғы бірнеше ғасырда агрессия тарихы жоқ екі ел. Бірақ жапондық және оңтүстіккореялық саясаткерлердің бір бөлігінің пікірінше, олар Америка мен Батыстың жорамалдарының қателігін түсініп, көршілестік қарым-қатынастарын нығайтуға тырысуда. Дүниежүзілік экономикалық өнімнің бестен бір бөлігін құрайтын Шығыс Азияның бұл көршілері пандемиядан кейінгі экономикалық құлдыраудан құтылу үшін аймақтық тұрақтылық пен ынтымақтастықты, әсіресе қажеттеліктерді қамтамасыз ету тізбегінде қажет.

Қытай аймақтық бейбітшілік пен тұрақтылықты сақтау құралы ретінде кеңірек экономикалық ынтымақтастықты атап өтіп, үш көршісі арасындағы еркін сауда келісімі бойынша келіссөздерді қайта бастауға келісті. Ол Америка Құрама Штаттарын Азия істеріне араласушы ретінде көрсетіп, Жапония мен Оңтүстік Кореяны көршілестік саясатына негізделген аймақтық қарым-қатынастардың дамуын бақылауға шақырды. Қытай көп полярлы әлемнің жақтаушысы.

 

Тегтер