ولې بریطانیا یو متوسط قدرت ته ټیټه شوې ده؟
-
د بریطانیا د بهرنیو چارو پخوانی وزیر ډیویډ میلیبنډ
پارس ټوډی – د بریطانیا د بهرنیو چارو پخوانی وزیر ډیویډ میلیبنډ په دې وروستیو کښې ویلي دي چې دغه هیواد له برګزیټ وروسته خپل نفوذ له لاسه ورکړی دی او یوازې د نړۍ د لس هاؤ متوسطو قدرتونو په قطار کښې راغلې ده.
ملیبنډ، چې اوس د ژغورنې نړیوالې کمیټې مشر او اجرایوي رییس دی، وویل چې د زوال د بیرته راګرځولو لپاره، بریتانیا اړتیا لري چې د اروپایي اتحادیې سره د بهرنۍ پالیسۍ نوي جوړښتونه او ژمنې رامینځته کړي.
ده وويل: په ناټو کې زمونږ اړيکې ټينګې دي، خو له اروپايي ټولنې سره مو اړيکې تقریباً ختمې شوې دي. ملیبنډ دا هم وویل چې که ډونالډ ټرمپ د دې کال په وروستیو کې بیا ولسمشر وټاکل شي نو د بریتانیا زوال به لاګړندی کیدې شي.
هغه په دې باور دی چې حتی که جو بایډن دوهم ځل وګټي، بیا هم د فعالې او دوامداره نړیوالې ستراتیژیکې مشرۍ د وړاندې کولو لپاره د امریکا د لیوالتیا، صبر او وړتیا په اړه خبردارونکې نښې نښانې شتون لري.
لکه څنګه چې ګارډین ربورټ ورکړی، هغه زیاته کړې ده، په داسې یوه نړۍ کې چې اروپايي اتحادیه اوکراین ته وسلې لیږي، د شپږ میلیونو اوکرایني کډوالو کوربه توب کوي او د پرمختګ په برخه کې یو مهم لوبغاړی دی، په عین حال کې په G20 کښې موجود دی او د سوداګرۍ، اوبو او هوا په برخه کې یو څارونکی زبر ځواک دی، مونږ د خپل طرزِ تفکر بدلولو ته اړتیا لرو. باید پوه شو چې له اروپايي اتحادیې جلا د روسیې په هکله د بریطانیا سیاست کمزوری شوی او اغیزه به یې کمه وي. د چین په هکله هم، همدغسې ده.
له همدې امله، په 2019 کې د بریتانیا پریکړه چې له اروپايي اتحادیې سره د سیاسي او بهرنۍ پالیسۍ اړیکې ردوي باید بیرته واخیستل شي. د بهرنۍ پالیسۍ، دفاع، امنیت او پراختیایي پالیسۍ د ګټو په ډیری ګډو برخو کې د همکارۍ او همغږۍ د پراختیا لپاره باید جوړښتونه او ژمنې رامینځته شي.
ملیبنډ، چې د ټوني بلیر او ګورډن براون په مشرۍ له 2007 څخه تر 2010 پورې د بهرنیو چارو وزیر و، وايي چې د بریکسټ یوه بدمرغي دا وه چې د بریتانیا برخلیک د نورو هیوادونو سره د ښکیلتیا او معاملې کولو د وړتیا پرځای په خپلو پریکړو کې پاتې راغلی.
هغه وویل: د جانسن حکومت هغه خطر ښودلی بریطانوي سیاست جوړونې ته پیښ دی: په هغه نړۍ کښې د انګلستان د قدتر او موقعیت په هکله دروغ تفکر چې د نړیوالې سلطې او د پياوړو، ځیرکو، ماهرو او کله کله لوټوونکو هیوادونو او غیرحکومتي لوبغاړو او هیوادونو تر زیاتیدونکو خطرونو لاندې دی، چې ټول مخ په ودې دي. مونږ باید د خپل قدرت په حقیقتونو باندې ځان، له حقیقت سره سم، پوه کړو.
موږ د سعودي عربستان بودیجه، په فرانسه کې د اروپایي اتحادیې لنگر، د ترکیې سیمه ایز فعالیت او ریسک یا د هند یا اندونیزیا نفوسي ځواک نه لرو. مونږ په نړیوال نظام کښې «له مینځنیو قدرتونو» څخه دی.
زمونږ پانګه، پوځي شتمنۍ او شهرت، په تیره لسیزه کښې د نورو په پرتله کم شوی دی. زمونږ دریځ له اقتصاده واخلې تر آب و هوايي کړکیچ، ملي امنیت او نړیوالې پراختیا پورې په ټولو مهمو ګټو کښې بد شوی دی مګر دا چې لاس په کار شو. وجه یې ساده ده: نړۍ د یو ناسالم انډول په لور روانه ده او بریطانیا د ځینو مهمو بهیرونو د تیروتنې په لور.
