په اروپا کې ولې اسلاموفوبیا زیاته شوی ده؟

پارس ټوډې - په 2025 کې د اروپایی اتحادیې د بنسټیزو حقونو ادارې (FRA) لخوا یو نوی راپور په ټوله اروپایی وچه کې د اسلاموفوبیا د خپریدو یو بې ساري انځوروړاندی کوي .

د اروپایی اتحادیې د بنسټیزو حقونو ادارې (FRA) لخوا یو نوی راپور ښیې چې د مسلمانانو ضد نژادپرستي نوره  استثنا یا حاشیه ای  غبرګون نه دی، بلکې د اروپا د اداري، سیاسي او رسنیو جوړښتونو برخه ګرځیدلې ده. د اروپایی اتحادیې د بنسټیزو حقونو ادارې د راپور له مخې، په 2025 کې د مسلمانانو په وړاندې د کرکې وینا او تبعیض اسناد په یوه لسیزه کې خپلې لوړې کچې ته رسیدلي. دا ښکارنده  له واټ  او مجازی فضا تر کارځای او روزنې پورې غځیدلی ده .

د FRA سروې پایلې ښیې چې په اروپایی اتحادیه کې نږدې په هرو دوو مسلمانانو کې یو یې له توپیر یا نژادي سپکاوي مستقیم تجربه کړې ده. دا شمېره چې په ۲۰۱۶ کال کې له ۳۹ سلنې په ۲۰۲۵ کال کې له ۴۷ سلنې ته زیاته شوې ده. مسلمانې ښځې په ځانګړي ډول د خپلو اسلامي جامو له امله د دندې له لاسه ورکولو، سپکاوي او ګواښونو سره مخ دي. په ورته وخت کې، د عدلي سیسټم او دولتي ادارو پراخه بې باوري د دې لامل شوې چې ډیر قربانیان له راپور ورکولو ډډه وکړي، دا هغه مسله ده چې د رسمي معلوماتو او په ځمکه د موجود  واقعیت ترمنځ واټن رامینځته کړی دی.

په انګلستان کې، د څارنې سازمان ټیل ماما( Tell MAMA )معلومات ښیې چې ۲۰۲۵ کال په یوه لسیزه کې د مسلمانانو ضد پیښو ترټولو لوی شمیر لخوا نښه شوی و. د سړکونو بریدونو او آنلاین سپکاوي د جوماتونو ویجاړولو او مسلمان فعالانو ته ګواښونو پورې، د کرکې وینا ساحه دومره لوړه شوې چې د برتانیا پارلمان یې اړ کړی چې د "اسلاموفوبیا" رسمي تعریف بیا مطرح کړي.

له بلې خوا، منتقدینو د سیاسي او قانوني اندیښنو په راپورته کولو سره د تصویب پروسه ودروله، اصلي ستونزه یې پریښوده، د مسلمانانو په وړاندې د تبعیض د تعقیب لپاره د روښانه قانوني میکانیزم نشتوالی، په خپل حال پاتې دی.

په فرانسه کې، د هویت او کډوالۍ شخړو زیاتوالی، د مسلمانانو په وړاندې د تاوتریخوالي پیښو سره یوځای، په جوماتونو بریدونه او د عبادت کونکي وژنه، یو ځل بیا د سختو سیکولر پالیسیو، د  دین د امنیتي  کولو او د ټولنیز نفرت د زیاتوالي ترمنځ اړیکه په پام کې نیولې ده.

په دې هیواد کې پوهنتوني  څیړنې ښیي چې سیاسي او رسنۍ د مسلمانانو د اخراج په مشروعیت کې مستقیم رول لوبوي. هغه  پروسه چې پکې د امنیت په نوم اداري او تنظیمي اقدامات په غیر متناسب ډول مسلمانې کورنۍ اودیني  ادارې په نښه کوي.

جرمني له  دې بهیرڅخه استثنا نه دی  که څه هم د کورنیو چارو وزارت اعلان وکړ چې په 2025 کې به په سلګونو اسلاموفوبیک جرمونه ثبت شي، د مدني ټولنې سازمانونه او څیړونکي ټینګار کوي چې ډیرو دوسیو  یا راپور نه ورکول کیږي یا په رسمي شمیرنو  کې د نورو سرلیکونو لاندې ثبت شوي دي. په ورته وخت کې، د غزې له  جګړې وروسته فضا او د اسراییلي رژیم لپاره غیر مشروط سیاسي ملاتړ سره د سختو کډوالۍ پالیسیو ترکیب یو داسې چاپیریال رامینځته کړی چې پکې د فلسطین پلوه لاریونونه، په ځانګړي توګه کله چې دوی د مسلمانانو لخوا ترسره کیږي، نو له امنیتي شکونو او محدودیتونو سره مخ دي.

په ډنمارک او اتریش کې، د اسلام ضد څرګندونې هم رسمي پالیسیو ته نږدې شوې دي ځکه چې ښي اړخي ګوندونو واک ترلاسه کړی دی.هغه بهیر چې د اروپا د اسلاموفوبیا راپور 2024 د "توکم پالنې عادي کول" په نوم یاد کړی دی.

په ټوله اروپا کې، د غزې جګړې او د فلسطین پلوه لاریونونو د جرمي کولو راهیسې اسلاموفوبیا نوي اړخونه نیولي دي. ډیر مسلمان فعالین د څارنې او امنیتي فشارونو سره مخ شوي دي، او د دوی مدني لاریونونه د افراطیت په لیبل سره ځپل شوي دي.

په اتریش کې، یوازې په 2023 کې د مسلمانانو په وړاندې له 1,500 ډیر د کرکې جرمونه ثبت شوي، چې په 2015 کې د کډوالو بحران راهیسې ترټولو لوړه شمیره ده. په فنلینډ کې، 63 سلنه مسلمانانو د کار بازار کې د تبعیض سره مخ کیدو راپور ورکړی، او فرانسې او جرمني هم په ښوونځیو او پوهنتونونو کې د اسلامي حجابونو په اړه نوي بندیزونه پلي کړي دي. دا فشارونه یوازې په کورني سیاست پورې محدود نه دي، بلکې د ټاکنیزو کمپاینونو او د ښي اړخو ګوندونو لخوا د کلتوري ویرې څخه د ګټې اخیستنې مستقیم انعکاس دی.

نن  په اروپا کې اسلاموفوبیا یوازې یو کلتوري بحران نه دی، بلکې د لویدیځ د اخلاقي او قانوني اعتبار د تخریب نښه هم ده. اروپا، چې ځان د آزادۍ او بشري حقونو د نمونې په توګه ګوري، د اروپا د دوهمې لویې دیني  ډلې، له ۲۶ میلیون څخه زیاتو مسلمانانو په وړاندې د جوړښتي تبعیض په وړاندې د اصلاح کولو توان نلري.

که چیرې د مسلمانانو ضد نژادپرستي بې ځوابه پاتې شي، لکه څنګه چې FRA خبرداری ورکوي، نه یوازې د اروپا ټولنیز یووالي به نور هم له منځه لاړ شي، بلکې د بشري حقونو د دفاع ادعا به یې هم نوره تشه ښکاره شي.