در ادامه با تفسیر ساده و روان آیات 7 تا 11 سوره منافقون همراه شما هستیم.

                                                  بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

ابتدا به تلاوت آیات 7 و 8 از سوره منافقون گوش فرا می‌دهیم:

«هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنْفِقُوا عَلَى مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى یَنْفَضُّوا وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَفْقَهُونَ»، «یَقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنَا إِلَى الْمَدِینَةِ لَیُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَعْلَمُونَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«آنان همان کسانى هستند که مى‏گویند: به کسانى که نزد رسول خدا هستند، انفاق نکنید تا [از دور او] پراکنده شوند. در حالى‌‌که خزانه ‏هاى آسمان‏ها و زمین براى خداوند است؛ ولى منافقان نمى‏فهمند»، «مى‏گویند: اگر به مدینه بازگردیم، بی‌تردید عزیزترینِ افراد، خوارترینِ مردم را از آنجا بیرون خواهد کرد. در حالى که عزّت و اقتدار مخصوص خدا و پیامبرش و مؤمنان است؛ ولى منافقان نمى‏دانند»

در برنامه قبل به برخی ویژگیهای منافقان از لحاظ گفتار و رفتار اشاره شد. این آیات به نکات دیگری درمورد آنها می پردازد و می فرماید:

منافقان نه فقط خودشان از کمک به اهداف رسول خدا سر باز می زنند، بلکه دیگران را نیز به بهانه های مختلف، از هرگونه کمک به یاران پیامبر باز می دارند تا آنها از اطراف رسول خدا پراکنده شوند.

مسلمانانی که از مکه به مدینه هجرت کرده بودند، از نظر مسکن و پوشاک و غذا در تنگنای بسیار بودند، لذا هر یک از مسلمانان مدینه به نحوی به آنها کمک می کردند. اما منافقان مدینه که خود را برتر از مهاجران می دیدند، به دیگر مسلمانان مدینه می گفتند به آنها کمک نکنید تا به شهر و دیار خودشان باز گردند.

منافقان بر این گمان بودند که داشتن مال و ثروت، نشانه عزت و اقتدار/ و فقر و نداری، دلیل ذلت و خواری است، درحالی که مال و دارایی، امانت خدا در نزد ثروتمندان است تا روشن شود که آیا آنها به نیازمندان و درماندگان رسیدگی می کنند یا نه؟ درحقیقت، عزت و ذلت واقعی انسان، به میزان ایمان او به خداوند و اطاعت از دستورات او بستگی دارد، نه دارا بودن یا ندار بودن.

از این آیات می‌آموزیم:

    تنگناهای مادی و فشارهای اقتصادی نباید سبب پراکنده شدن مسلمانان از اطراف رهبران دینی شود، که این خواسته دشمنان بیرونی و منافقان داخلی است.

    آنان که همه چیز را بر محور قدرت و ثروت و امکانات مادی تحلیل می کنند، از درک حقایق فرا مادی و متعالی عاجزند.

    هر کس خود را عزیز و دیگران را ذلیل بپندارد، درواقع رگه هایی از نفاق در وجود او رسوخ کرده است.

    اگر مؤمنان در ایمان خود راسخ و پایدار باشند، عزت و سربلندی آنان از سوی خداوند تضمین شده است.

اکنون به تلاوت آیات 9 تا 11 از سوره منافقون گوش می‌سپاریم:

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ»، «وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ فَیَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِی إِلَى أَجَلٍ قَرِیبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَکُنْ مِنَ الصَّالِحِینَ»، ‎«وَلَنْ یُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْسًا إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«اى کسانى‏که ایمان آورده‏اید! دارایی‌ها و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل نسازد و کسانى که چنین کنند، آنان همان زیانکارانند»، «و از آنچه روزى شما کرده‏ایم، انفاق کنید، پیش از آن که مرگ یکی از شما فرا برسد، پس [در آستانه‌ی رفتن] بگوید: پروردگارا! چرا [مرگ] مرا تا مدّتى اندک به تأخیر نینداختى، تا صدقه [و زکات] دهم و از شایستگان باشم؟!»، «و هرگز خداوند مرگ کسى را که اجلش فرا رسیده، به تأخیر نمى‏اندازد و خداوند به آنچه مى‏کنید، آگاه است»

این آیات به ریشه های نفاق در وجود افراد اشاره کرده و می فرماید: دلبستگی به همسر و فرزند از یک سو و وابستگی زیاد به مال و ثروت از سوی دیگر، باعث غفلت از یاد خدا و فراموش کردن فرامین او می شود، به گونه ای که فرد در ظاهر مؤمن به نظر می رسد، اما در باطن گرفتار کفر و شرک است.

لذا خداوند به مؤمنان توصیه می کند که مراقب باشند در دام دلبستگی و وابستگی به دنیا گرفتار نشوند که از مسیر حق منحرف شده، در دنیا و آخرت دچار خسران می شوند. هیچ چیز و هیچ کس نباید مانع اطاعت انسان از فرامین خدا و پیامبرش شود، حتی همسر و فرزندان او و یا تمایل او برای رسیدن به مقام و قدرت و ثروت.

پس راه چاره از این دام شیطانی چیست؟ خداوند راه نجات را، انفاق و بخشیدن بخشی از اموال و دارائیها در زمان حیات می داند تا انسان پس از مرگ، دچار حسرت نشود و آرزوی بازگشت به دنیا برای صدقه دادن و انجام کار نیک را نداشته باشد. زیرا چنین خواسته ای برآورده شدنی نیست؛ چنانکه زمان مرگ هم هرگز به تاخیر نمی افتد.

از این آیات می‌آموزیم:

    انسان مؤمن خدا را برتر و بالاتر از همه چیز می داند و اگر لازم باشد از همه چیز خود در راه خدا می گذرد، چه مال و ثروت و یا همسر و فرزند.

    بزرگترین خسارت انسان در زندگی که منشاء همه زیان ها می شود، فراموش کردن خدا و غفلت از یاد اوست.

    در برابر منافقان که مؤمنان را از کمک به دیگران باز می دارند، خداوند مؤمنان را به انفاق و صدقه توصیه می کند تا روحیه دنیاپرستی را که منشاء اصلی نفاق است، از دل مؤمنان بزداید.

با پایان یافتن این سوره، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.

-----------------