با تفسیر ساده و روان آیات 7 تا 12 سوره تغابن همراه شما هستیم.

      بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه ­ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

 ابتدا به تلاوت آیات 7 و 8 از سوره تغابن گوش فرا می‌دهیم:

«زَعَمَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنْ لَنْ یُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّی لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ»، «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ»

‎ترجمه این آیات چنین است:

«کسانى که کافر شدند، گمان کردند که هرگز برانگیخته نخواهند شد. بگو: آرى، به پروردگارم سوگند که همه شما برانگیخته خواهید شد، سپس شما را به آنچه کرده‏اید، خبر می‌دهند و این بر خداوند آسان است»، «پس، به خدا و پیامبرش و نورى [چون قرآن] که فرو فرستادیم، ایمان آورید و [بدانید که] خداوند به آنچه مى‏کنید، آگاه است»

در برنامه قبل به انکار پیامبران از سوی کافران اشاره شد؛ این آیات درباره انکار قیامت می فرماید: آنان براساس پندار باطل خود، گمان می کنند پس از مرگ، قیامتی وجود ندارد. لذا خود را برای حضور در دادگاه قیامت و پاسخگویی به خاطر کارهایی که انجام داده اند، آماده نمی کنند.

رسول خدا مأمور می شود که با تاکید تمام به آنها یادآوری کند که مطمئن باشید هم در قیامت حاضر می شوید، هم پرونده اعمالی را که در دنیا انجام داده اید، در دادگاه قیامت دربرابر شما گشوده شده و مبنای کیفر و پاداش شما قرار خواهد گرفت.

ادامه آیات، راه خروج از این پندارهای نادرست را، ایمان به خدا و پیامبرش و قرآنی که از جانب خدا نازل شده، می داند؛ می فرماید: خداوند براساس علم و قدرتش جهان را آفریده و بر آنچه مخلوقاتش انجام می دهند، احاطه کامل دارد. لذا هیچ چیز از حیطه علم او  بیرون نیست و او به همه کارهای شما آگاه است.

از این آیات می‌آموزیم:

1. منکران معاد، بدون دلیل و برهان و تنها براساس حدس و گمان، دچار پندار باطل شده و وقوع قیامت را انکار می کنند.
2. دنیا سرای عمل است و آخرت سرای محاسبه.  همه کارهای انسان در دنیا ثبت و ضبط می شود و در قیامت باتوجه به کارنامه عملش به او پاداش یا کیفر داده می شود.
3. زنده شدن مردگان در قیامت و آگاه شدن انسانها از کارهایی که در طول زندگی انجام داده اند، برای خدایی که آفریننده و پروردگار این جهان باعظمت است، امری بسیار سهل و آسان است.
4. کفر و شرکی که براساس عناد و لجاحت با حق باشد، انسان را به سوی ظلمات می کشاند، اما آیات قرآن، انسان را از ظلمات و تاریکیها خارج کرده، به سوی نور حق راهنمایی می کند.

اکنون به تلاوت آیات 9 و 10 از سوره تغابن گوش می‌سپاریم:

«یَوْمَ یَجْمَعُکُمْ لِیَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِکَ یَوْمُ التَّغَابُنِ وَمَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَیَعْمَلْ صَالِحًا یُکَفِّرْ عَنْهُ سَیِّئَاتِهِ وَیُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ»، ‎«وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِینَ فِیهَا وَبِئْسَ الْمَصِیرُ»

ترجمه این آیات چنین است:

«[یاد کن] روزى که خداوند شما را براى روز جمع شدن [در قیامت] گرد مى‏آورد. آن [روز]، روزِ حسرت و پشیمانى است و هر کس به خداوند ایمان آورد و کار شایسته کند، [خدا] بدى‏هایش را مى‏پوشاند و او را به بهشت‏هایى که از زیر [درختان] آنها نهرها جارى است، وارد مى‏کند. در آنجا جاودانه‌ اند. این است کامیابى بزرگ»، «و کسانى که کفر ورزیدند و آیات ما را تکذیب کردند، آنان اهل آتشند. در آنجا جاودانه‌اند و چه بد سرانجامى است!»

این آیات به یکی از ویژگی های روز قیامت اشاره می کند که نام این سوره نیز از آن گرفته شده است و آن احساس حسرت و پشیمانی و زیانکاری انسان در روز قیامت است. انسانهای خوب و نیکوکار حسرت می خورند که چرا بیشتر کار نیک انجام نداده اند و انسانهای بدکار از کارهای زشت و ناپسند خود پشیمانند که چرا چنین جرائمی را مرتکب شده اند.

قرآن در این آیات راه دریافت لطف و بخشش الهی را، دوری از هرگونه کفر و شرک و نفاق دانسته و می فرماید: کسانی که به پروردگار یگانه  باور دارند و اهل کارهای نیک هستند، خداوند بدی هایشان را نادیده گرفته، آنان را می بخشد و آنها را به بهشت جاودان وارد می کند.

اما کسانی که کفر آنها براساس تکذیب و انکار حق بوده است، یعنی حق را شناخته و فهمیده اند، با این حال، حاضر به پذیرش آن و اقرار و اقدام براساس آن نبوده اند، در آتش دوزخ گرفتارند و راهی برای رهایی آنها از عذاب نیست.

از این آیات می‌آموزیم:

1. پیش از آنکه فرصت از دست برود و گرفتار حسرت و پشیمانی روز قیامت شویم، با انگیزه های درست، کارهای نیک و پسندیده انجام دهیم تا در قیامت از برکات آن بهره مند شویم.
2. در نزد خداوند، کار نیک، هم پاداش دارد و هم سبب بخشش کارهای بد انسان می شود.
3. پیش از ورود به بهشت، انسان باید از آلودگی ها و گناهان پاک شود. انسان ممکن است براثر لطف و بخشش خداوند و یا گذراندن دوران مجازات در دوزخ، از آلودگی گناهان پاک شود.
4. همه انسانها در پی آن هستند که به سعادت و خوشبختی برسند؛ اما سعادت واقعی با انجام کارهای نیک و شایسته در دنیا و ورود به بهشت الهی حاصل می شود.

اکنون به تلاوت آیات 11 و 12 از سوره تغابن گوش می‌سپاریم:

«مَا أَصَابَ مِنْ مُصِیبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ یَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ»، «وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ»

ترجمه این آیات چنین است:

«هیچ مصیبتى به کسى نمی‌رسد، جز به اذن خدا و هر کس به خداوند ایمان آورد، او دلش را هدایت می‌کند و خداوند به همه چیز داناست»، «و خدا را اطاعت کنید و پیامبر را پیروى نمایید. پس اگر روى بگردانید، [بدانید که] بر رسول ما جز پیام‌رسانىِ آشکار [وظیفه‌ی دیگرى] نیست»

در زندگی همه انسانها، خواسته یا ناخواسته مشکلات و مصیبت هایی بروز می کند که در عموم انسانها موجب یاس و ناامیدی و جزع و فزع می شود، اما کسی که به خدا ایمان دارد، می داند که هیچ امری در این عالم بدون اذن و علم الهی رخ نمی دهد. لذا در هنگام مصیبت ها صبر پیشه می کند و می داند خداوند از حال او آگاه است و صبر و شکیبایی او پاداش دارد.

انسان مؤمن به خاطر بروز بلایا و مصیبت ها دست از اطاعت خدا و رسول برنمی دارد، درحالی که برخی افراد اینگونه نیستند. آنها در هنگام رفاه و راحتی خدا را می پرستند و به هنگام سختی ها، خدا را عامل بدبختی خود فرض کرده و نماز و روزه و دیگر فرایض دینی را ترک می کنند.

البته خدا و رسول هم نخواسته اند که مردم به اجبار از آنها اطاعت کنند. لذا وظیفه پیامبران ابلاغ پیام الهی است تا مردم حق را بفهمند و با اختیار و اراده خود عمل کنند.                                     

از این آیات می‌آموزیم:                                                                   

1. آنچه قلب انسان را در برابر حوادث و بلایا، محکم و مطمئن نگه می دارد، ایمان به خداست. کسی که به خداوند ایمان دارد، می داند که خدا از حال او کاملا  آگاه است، لذا در برابر مشکلات و مصیبت ها، صبر و توکل و امید را از دست نمی دهد.        
2. مفاهیم بلندی چون صبر و توکل و رضا و تسلیم، از اموری است که قلب مؤمن به آنها هدایت می شود و در برابر مصیبت ها مقاوم و استوار می ایستد و نمی شکند.
3. وظیفه پیامبران ابلاغ دعوت الهی است. آنها حق اجبار مردم را ندارند. چراکه انسان آزاد آفریده شده است؛ لذا هم می تواند اطاعت کند و هم می تواند از فرمان خدا و رسول سرپیچی کند.

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.   

     --------------