در ادامه با تفسیر ساده و روان آیات 34 تا 41 سوره قلم همراه شما هستیم.

             بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه ­ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

ابتدا به تلاوت آیات 34 تا 36 از سوره قلم گوش فرا می‌دهیم:

«إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِیمِ»، «أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِینَ کَالْمُجْرِمِینَ»، «مَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«همانا برای پرهیزکاران نزد پروردگارشان باغ‏هاى پر نعمت است»، «پس آیا ما تسلیم‌شدگان را همچون گناهکاران قرار مى‏دهیم؟»، «شما را چه شده؟ چگونه داورى مى‏کنید؟»

در برنامه‌ی قبل، به عاقبت شوم صاحبان باغ، که نیازمندان را از محصول باغ خود محروم کردند، اشاره شد. این آیات در مقام مقایسه‌ی خوبان و بدان می‌فرماید: کسانی که در زندگی دنیا پاک و درستکار باشند، خداوند در قیامت به آنها باغ‌های وسیعی عطا می‌کند که از بهترین و برترین نعمت‌ها و محصولات برخوردار است.

کسی که در دنیا صاحب باغ و بستان بود، به خاطر آنکه نیازمندان را از میوه های باغ خود محروم کرد، باغش سوخت و به خاکستر تبدیل شد، ولی آنکه در دنیا باغی ندارد، به خاطر کارهای نیکو و شایسته اش، در آخرت صاحب باغهایی زیبا و سرشار از نعمت می شود که نظیر ندارد. جالب آنکه برخلاف باغهای دنیا که گاه محصولاتش آفت زده می شود، باغهای زیبای بهشتی پر از نعمتهایی است که هیچگاه دچار آسیب یا آفت نمی شود.

ادامه‌ی آیات به خیال باطل برخی ثروتمندان مجرم و بدکار اشاره کرده، می‌فرماید: آن‌ها گمان می‌کنند قیامت نیز مانند دنیاست؛ در آنجا همانند دنیا از انواع و اقسام نعمت‌ها برخوردار می شوند و همانند مؤمنانی که به بهشت راه می‌یابند، آنها نیز در بهشت جای خواهند داشت.

خداوند در پاسخ به این گمان نادرست می‌فرماید: چگونه می‌شود که بندگان درستکار همانند افراد سرکش و بدکار باشند؟! چگونه چنین قضاوت نادرستی می‌کنند و چنین انتظار نابجایی دارند؟

از این آیات می‌آموزیم:

چه انسان دارای باغ و بستان و زندگی مرفه باشد یا بینوا و نادار و درمانده، درهرحال، مسئله مهم این است که او پاک، درستکار و پروا پیشه باشد تا در دنیا و آخرت عاقبت به خیر شود.

کیفر و پاداش الهی براساس عدالت است و هرگز خوبان و بدکاران نزد خداوند یکسان نیستند.

اکنون به تلاوت آیات 37 تا 41 از سوره قلم گوش می‌سپاریم:

«أَمْ لَکُمْ کِتَابٌ فِیهِ تَدْرُسُونَ»، «إِنَّ لَکُمْ فِیهِ لَمَا تَخَیَّرُونَ»، «أَمْ لَکُمْ أَیْمَانٌ عَلَیْنَا بَالِغَةٌ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ إِنَّ لَکُمْ لَمَا تَحْکُمُونَ»، «سَلْهُمْ أَیُّهُمْ بِذَلِکَ زَعِیمٌ»، «أَمْ لَهُمْ شُرَکَاءُ فَلْیَأْتُوا بِشُرَکَائِهِمْ إِنْ کَانُوا صَادِقِینَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«آیا شما کتابى دارید که در آن مى ‏خوانید»، «که در آن [جهان]، هر چه را شما بخواهید و برگزینید، براى شما خواهد بود؟»، «یا مگر براى شما پیمان‏هایى رسا به عهده‌ی ماست که تا روز قیامت، هر چه را حکم کنید، براى شما باشد؟»، «از آنان بپرس که کدام یک از آنان ضامن این [ادّعا] است؟»، «یا براى آنان شریکانى است [که در قیامت به دادشان برسند]؟ پس اگر راستگو هستند، شریکانشان را بیاورند»

در ادامه آیات قبل که قضاوت نادرست گروهی از مردم را درباره خودشان بیان می‌کرد، این آیات می‌فرماید: آنها که خود را بهشتی می‌دانند و معتقدند در نزد خداوند جایگاه و پاداشی دارند، آیا دلیل و برهانی بر آن دارند؟ یا از کتاب‌های آسمانی، شاهد و دلیلی بر این گمان خود دارند که در قیامت، هم‌طراز اهل ایمان و پاکان و نیکان خواهند بود؟         یا عهد و پیمانی با خدا دارند که براساس آن، هرچه را بخواهند و تمنّا کنند، خداوند دراختیارشان قرار می‌دهد؟ چه کسی چنین تضمینی را به آنها داده است؟

نکته آخر اینکه آن چیزهایی را که به عنوان شریک خدا در نظام هستی می‌پرستند و در زندگی به آنها پناه می‌برند، آیا در قیامت واسطه می‌شوند و آنها را به خواسته‌هایشان می‌رسانند؟

درواقع، این آیات با لحن پرسشگری، کسانی را که به واسطه‌ی مال و مقام دنیوی دچار  تکبر و غرور و خودبرتر بینی شده‌اند، مورد توبیخ قرار می دهد و از چند جهت آنها را زیر سوال می برد:

بر چه مبنای عقلانی حکم می‌کنید که در قیامت شما در کنار پاکان و نیکان جای خواهید گرفت؟

براساس کدامیک از کتا‌ب‌های آسمانی خود را مستحقّ دریافت پاداش الهی می‌دانید؟

با اعتماد به کدام عهد و پیمان، خود را لایق بهشت الهی می‌دانید؟

و چه کسی به شما اطمینان داده است که در قیامت شما را شفاعت می‌کند تا در کنار اولیای خدا قرار گیرید؟

از این آیات می‌آموزیم:

مراقب باشیم درباره‌ خود دچار پندار و توهّم باطل نشویم و بدون دلیل عقلی یا نقلی، خود را اهل بهشت و بهره مند از نعمت‌های الهی ندانیم.

اراده و خواست خداوند، تابع تمایلات و خواسته‌های بشر نیست که گمان کنیم هرچه ما بخواهیم، خواهد شد.

قضاوت واقعی درباره‌ی عاقبت کار انسان‌ها در دنیا و آخرت به عهده‌ی خداست و کسی حق ندارد درباره‌ی خود یا دیگران قضاوت کند.

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.  

          ---------------