با پایان یافتن سوره‌ قلم در برنامه‌ قبل، تفسیر آسان و روان سوره‌ حاقّه را در این برنامه آغاز می‌کنیم.

                                                    بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

با پایان یافتن سوره‌ی قلم در برنامه‌ی قبل، تفسیر آسان و روان سوره‌ی حاقّه را در این برنامه آغاز می‌کنیم. این سوره 52 آیه دارد و در مکّه نازل شده است. سه نام از نام‌های قیامت در این سوره آمده است. سرنوشت شوم اقوام پیشین در دنیا، برپایی قیامت و وضعیت بهشتیان و دوزخیان از موضوعات مطرح شده در این سوره است.

ابتدا به تلاوت آیات 1 تا 5 از سوره حاقه گوش فرا می‌دهیم:

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِیمِ

«الْحَاقَّةُ»، «مَا الْحَاقَّةُ»، «وَمَا أَدْرَاکَ مَا الْحَاقَّةُ»، «کَذَّبَتْ ثَمُودُ وَعَادٌ بِالْقَارِعَةِ»، «فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهْلِکُوا بِالطَّاغِیَةِ»

ترجمه این آیات چنین است:

به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان 

«آن روز راستین [و واقع شدنی]!»، «چیست آن روز راستین!»، «و چه مى‏دانى آن روز راستین [و واقع شدنی] چیست؟»، «قوم ثَمود و عاد آن حادثه‌ی کوبنده را تکذیب کردند»، «پس قوم ثمود با عذابى سرکش، نابود شدند»

 «حاقّة» یکی از نام‌های قیامت است که بر تحقّق قطعی آن تأکید دارد، مانند «واقعه» که بر وقوع قطعی قیامت تأکید دارد، امّا تکرار کلمه «حاقّة» در آیات بعدی، بیانگر عظمت قیامت است تا جایی که حتّی پیامبر خدا هم نمی‌تواند عظمت آن را درک کند.

از آنجا که بعضی گمان می‌کنند کیفر بدکاران فقط در آخرت است و خداوند در دنیا ظالمان و ستمکاران را به حال خود رها کرده است، آیات بعدی به کیفر دو قوم عاد و ثمود اشاره کرده است. در خصوص قوم ثمود می‌فرماید: «این قوم به وسیله‌ی نزول عذابی کوبنده و سرکش به هلاکت رسیدند؛ عذابی که از زمین و آسمان بر آنان نازل شد و با زلزله سخت زمین و صاعقه و صیحه‌ی آسمانی، خانه‌ها و ساکنانش را در هم کوبید و نابود کرد.

قوم ثمود مردمانی بودند که در یک منطقه‌ی کوهستانی در شمال جزیرة العرب زندگی می‌کردند و حضرت صالح از سوی خدا مأموریت یافت که آنها را هدایت کند، امّا آن‌ها نه فقط ایمان نیاوردند، بلکه به آن حضرت گفتند: اگر راست می‌گویی، عذاب‌هایی را که به ما وعده می‌دهی، نازل کن.

از این آیات می‌آموزیم:

1.  قیامت، روزی عظیم و هولناک است.
2. کیفر الهی، در دنیا و آخرت حق است و تحقّق آن قطعی و حتمی؛ پس به جای تکذیب و سرکشی، از فرامین خدای بزرگ اطاعت کنیم.
3.  از کیفرهای الهی در دنیا غافل نشویم وگمان نکنیم همه‌ی کیفرها در قیامت است.

اکنون به تلاوت آیات 6 تا 8 از سوره حاقه گوش می‌سپاریم:

«وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِکُوا بِرِیحٍ صَرْصَرٍ عَاتِیَةٍ»، «سَخَّرَهَا عَلَیْهِمْ سَبْعَ لَیَالٍ وَثَمَانِیَةَ أَیَّامٍ حُسُومًا فَتَرَى الْقَوْمَ فِیهَا صَرْعَى کَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ خَاوِیَةٍ»، «فَهَلْ تَرَى لَهُمْ مِنْ بَاقِیَةٍ»

ترجمه این آیات چنین است:

«و امّا قوم عاد با بادى سرد و سوزان و بنیان‌کن نابود شدند»، «خدا هفت شب و هشت روزِ پى‌‌درپى، آن را بر آنان مسلّط کرد. پس [اگر آنجا بودى،] مى ‏دیدى که در آن ایام، آن قوم از پا افتاده [و هلاک شده اند]، گویا تنه ‏هاى نخل توخالى [و پوسیده] هستند»، «پس آیا هیچ بازمانده ‏اى براى آنان مى‏ بینى؟»

این آیات به سرنوشت شوم قوم عاد می‌پردازد. قومی که در مناطق خوش آب و هوای جزیرة العرب زندگی می‌کردند، مردمانی بلند قامت و قوی هیکل با مزارع و کشتزارهایی  سرسبز و آباد؛ امّا پیامبرشان حضرت هود را تکذیب کردند و راه دشمنی و مبارزه با او را درپیش گرفتند.

خداوند نیز با فرستادن بادی سرد و ویرانگر به مدّت هفت شب و هشت‌ روز، طومار زندگی آنان را در هم پیچید، به گونه‌ای که هیچکس از آن قوم سرکش باقی نماند و اجساد آن‌ها همچون تنه‌های بلند درخت نخل بر زمین افتاده بود.

از این آیات می‌آموزیم:

1. پدیده‌های طبیعی نظیر باد و باران که در حال عادی، نعمت خدا محسوب می شوند و درخدمت بشر هستند؛ اگر خدا اراده کند، وسیله هلاکت بشر شده و به صورت سیل و طوفان ویرانگر درمی آیند.
2. به نیرو و قدرت جسمی خود مغرور نشویم که اگر قامتی استوار چون نخل هم داشته باشیم، دربرابر قهر الهی به زمین می‌افتیم.

اکنون به تلاوت آیات 9 تا 12 از سوره حاقه گوش می‌سپاریم:

«وَجَاءَ فِرْعَوْنُ وَمَنْ قَبْلَهُ وَالْمُؤْتَفِکَاتُ بِالْخَاطِئَةِ»، «فَعَصَوْا رَسُولَ رَبِّهِمْ فَأَخَذَهُمْ أَخْذَةً رَابِیَةً»، «إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاءُ حَمَلْنَاکُمْ فِی الْجَارِیَةِ»، «لِنَجْعَلَهَا لَکُمْ تَذْکِرَةً وَتَعِیَهَا أُذُنٌ وَاعِیَةٌ»

ترجمه این آیات چنین است:

«و فرعون و کسانى که پیش از او بودند و [مردم] شهرهای زیر و رو شده [قوم لوط]  مرتکب خطا شدند»، «پس فرستاده‌ی پروردگارشان را نافرمانى کردند و خداوند آنان را به عذابى سخت گرفت»، «همانا [در زمان نوح،]  هنگامی که [به اراده ما] آب طغیان کرد، شما را در آن کشتى روان سوار کردیم»، «تا آن را براى شما مایه‌ی تذکرى قرار دهیم و گوشى که شنواست، آن را ضبط کند [و دریابد] »

این آیات به سرنوشت افراد سرکش و طغیانگری چون فرعون و نمرود و اقوامی چون قوم لوط و قوم نوح اشاره می کند و می‌فرماید: برخورد آن افراد یا اقوام با پیامبران الهی چنان بود که خدا آنان را به عذابی شدید گرفتار ساخت.

البته هر گروه از این سرکشان به نوعی از عذاب گرفتار شدند. فرعون و لشکرش در رود نیل غرق شدند، قوم نوح در طوفان و سیل عظیم به هلاکت رسیدند و قوم لوط نیز با زلزله‌ی زمین و سنگ‌های آسمانی نابود شدند.

در این میان، طوفان و سیل زمان حضرت نوح چنان فراگیر بود که فقط کسانی که به او ایمان آوردند، به همراه آن حضرت بر کشتی سوار شدند و نجات یافتند؛ لذا خداوند خطاب به مردم جزیرة العرب می‌فرماید: ما شما را در آن کشتی حمل کردیم آنگاه که آب از زمین و آسمان جوشید و همه چیز و همه کس را در خود غرق کرد.

در پایان به این نکته اشاره شده که بیان انواع کیفرها برای آن است که یادآوری کند شما مومنان اگر قلبی پندآموز و گوشی شنوا داشته باشید و از سرگذشت اقوام پیشین عبرت بگیرید، نجات خواهید یافت.

از این آیات می‌آموزیم:

1. نافرمانی پیامبران خدا به منزله‌ی نافرمانی خداست و کیفر سختی را در پی دارد.
2. خداوند براساس حکمتش پیامبران را می‌فرستد و برپایه عدالتش تا پیامبری را به سوی قومی نفرستد و حقیقت را بر آنها روشن نکند، آنان را عذاب نمی‌کند.
3. مطالعه تاریخ گذشتگان و پند گرفتن از آن برای زندگی امروز، عامل سعادت و نجات انسان خواهد بود.

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.

   ----------------