در این برنامه با تفسیر ساده و روان آیات 11 تا 22 سوره معارج همراه شما هستیم.

                                                    بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

 ابتدا به تلاوت آیات 11 تا 14 از سوره معارج گوش فرا می‌دهیم:

«یُبَصَّرُونَهُمْ یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدِی مِنْ عَذَابِ یَوْمِئِذٍ بِبَنِیهِ»، «وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِیهِ»، «وَفَصِیلَتِهِ الَّتِی تُؤْوِیهِ»، «وَمَنْ فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا ثُمَّ یُنْجِیهِ»

ترجمه این آیات چنین است:

«[خویشاوندان و دوستانِ] آنان را نشانشان مى ‏دهند. [ولى از شدّت هراس به آنان توجه نمی‌کنند!] گنهکار آرزو می‌کند که اى کاش مى ‏توانست فرزندانش را در برابر عذاب آن روز تاوان دهد و فدا کند!»، «و نیز همسر و برادرش را!»، «و بستگانش را که [در دنیا] به او پناه مى‏ دادند»، «[بلکه آرزو دارد] تمام مردم روى زمین را [فدا کند]، تا او را [از عذاب‏] برهاند»

در برنامه‌ی قبل به موضوع بی‌پناه بودن دوزخیان در قیامت اشاره شد، تا آنجا که حتّی دوستان صمیمی از یکدیگر سراغی نمی‌گیرند و نمی‌توانند به یکدیگر کمک کنند. این آیات می‌فرماید: نه تنها دوستان، بلکه همسر و فرزند و برادر و دیگر خویشان نیز که در دنیا همواره حامی و پشتیبان انسان هستند، در قیامت به کار انسان نمی‌آیند و نمی‌توانند او را نجات دهند.

عجیب است که در آن روز انسان حاضر است همه‌ی دوستان و آشنایان و خویشاوندان و همه‌ی ساکنان زمین را فدای خود کند تا نجات یابد، امّا چنین چیزی در قیامت امکان پذیر نیست و کسی به جای دیگری کیفر یا پاداش نمی‌بیند.

از این آیات می‌آموزیم:

دوستان و آشنایان در قیامت یکدیگر را می‌بینند و می‌شناسند، امّا نمی‌توانند به هم  کمک کنند و این صحنه‌ سخت و تلخی است. مانند آن‌که پدری ببیند فرزندش در دریا غرق می‌شود و نتواند او را نجات دهد، یا آنکه بخواهد برای نجات خودش، فرزندش را غرق کند.

مراقب باشیم در دنیا برای جلب رضایت همسر و فرزندان یا دوستان و خویشاوندان، کاری برخلاف رضای خدا انجام ندهیم که در قیامت سر و کار ما با خداست و آن‌ها نمی‌توانند به ما کمک کنند.

اکنون به تلاوت آیات 15 تا 18 از سوره معارج گوش می‌سپاریم:

«کَلَّا إِنَّهَا لَظَى»، «نَزَّاعَةً لِلشَّوَى»، «تَدْعُو مَنْ أَدْبَرَ وَتَوَلَّى»، «وَجَمَعَ فَأَوْعَى»

ترجمه این آیات چنین است:

«هرگز! همانا آن آتش شعله‏ ور است»، «که پوست سر و بدن را به شدّت بر مى‏ کند»، «هر کس را [به حقّ] پشت کرده و روى برتافته، فرا مى‏ خواند»، «و [نیز کسى را که مال]  گرد آورده و انباشته است»

قرآن به صراحت می‌فرماید: در قیامت هیچ درخواستی برای نجات فرد از دوزخ پذیرفته نمی‌شود و کسی به جای دیگری به دوزخ نمی‌رود، نه پدر به جای پسر و نه پسر به جای فرزند؛ نه زن به جای شوهر و نه شوهر به جای زن. در آن روز روابط خانوادگی گسسته می‌شود و هرگونه ولایت پدر بر فرزندان و حقوق همسران بر یکدیگر و امثال آن از بین می‌رود.

ملاک کیفر در قیامت، عمل فرد در دنیاست. لذا کسی که خدا را نافرمانی کند و به دستورات او پشت کند، آتش دوزخ او را فرا می‎‌خواند و او در قیامت نمی‌تواند نافرمانی کرده و پشت کند.

کسی که در دنیا عمر خویش را صرف گردآوردن مال و انباشته کردن آن می کند، آن اموال نه در دنیا به کار او می آید که او را از مرگ نجات دهد و نه در قیامت به کار او می‌آید که او را از آتش دوزخ برهاند.

از این آیات می‌آموزیم:

در دنیا انسان می‌تواند از دستورات خداوند سرپیچی کند، امّا در قیامت، آتش دوزخ  افراد سرکش و نافرمان را فرا می خواند و در آنجا فرار از آتش امکان پذیر نیست.

کسب مال و ثروت در اسلام ناپسند نیست، آنچه منفی و ناپسند شمرده شده، جمع مال و ثروت و بهره نگرفتن از آن در جهت خدمت به مردم و رفع نیازهای محرومان و بینوایان است.

اکنون به تلاوت آیات 19 تا 22 از سوره معارج گوش می‌سپاریم:

«إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا»، «إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا»، «وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعًا»، «إِلَّا الْمُصَلِّینَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«به راستى که انسان سخت آزمند [و بى ‏تاب‏] آفریده شده است»، «هرگاه بدى به او برسد، نالان [و بی تاب] است»، «و هرگاه خیرى به او برسد، بخیل است»، «مگر نمازگزاران»

در ادامه‌ی آیات قبل که ذخیره کردن مال و ثروت را ناپسند شمرد، این آیات می‌فرماید: طبیعت مادّی و غریزی انسان این گونه است که حریص باشد و آنچه را دارد از دیگران منع کند. امّا انسان‌های مؤمن که پرورش یافته‌ی مکتب انبیا هستند، از این خصوصیات رهایی می یابند و به جای حرص و بخل، به انفاق و بخشش روی می آورند. البته با این کار، ظرفیت وجودی آن‌ها نیز وسعت می‌یابد.

این گروه از افراد در صورت گرفتار شدن در فقر و تنگدستی یا سایر مشکلات زندگی، صبر و تحمّل کرده و دچار جزع و فزع و ناله و شکایت نمی‌شوند. همه‌ی این کمالات در سایه‌ نماز و یاد خداست که موجب می‌شود نمازگزار به جای تکیه بر دنیا و زرق و برق ظاهری آن، به خدا توکّل کرده و در تنگناها و سختی ها، ایستادگی و مقاومت کند.

از این آیات می‌آموزیم:

 ریشه بسیاری از ناهنجاری ها، حرص و بخل است.

انسانِ دور از خدا، کم‌ظرفیت است؛ به هنگام رفاه و کامیابی، نسبت به دیگران بخل می‌ورزد و در موقع مواجه شدن با سختی ها و مشکلات، آه و ناله‌اش بلند می شود.

فقط انسان‌هایی که با خدا و اهل نماز هستند، از ظرفیت بالایی برخوردارند و با جزر و مدّ مال و ثروت دنیا، بالا و پایین نمی‌شوند.

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار. 

     ----------------