در ادامه با تفسیر ساده و روان آیات 23 تا 35 سوره معارج همراه شما هستیم.

                                                    بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

ابتدا به تلاوت آیات 23 تا 25 از سوره معارج گوش فرا می‌دهیم:

«الَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ»، «وَالَّذِینَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ»، «لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ»

ترجمه این آیات چنین است:

«آنان که بر نمازشان پیوسته و پایدارند»، «و آنان که در اموالشان حقّى است معین»، «براى نیازمندِ درخواست کننده و بینواى درمانده»

در برنامه‌ی قبل بیان شد که بخل و حرص در مسائل مالی/ و جزع و فزع در مشکلات زندگی، از ویژگی‌های عمومی انسان‌هاست و فقط انسان‌های مؤمن و نمازگزار از این ویژگی‌های بد اخلاقی به دور هستند.

آیات می‌فرماید: البتّه همه‌ی نمازگزاران چنین نیستند، بلکه نمازگزاران واقعی کسانی هستند که نماز را مداوم و پیوسته به جا می آورند و آن را  با رعایت آداب و شرایط آن در اوّل وقت و به صورت جماعت در مساجد برگزار می‌کنند. آنها افزون بر ارتباط دائمی با خالق، به فکر خلق خدا هستند و در اموال خود سهمی برای نیازمندان در نظر می گیرند و در رسیدگی به امور محرومان کوتاهی نمی‌کنند.

آنها هم حقوق واجب مالی مثل خمس و زکات را می پردازند و هم با احسان و انفاق از اموال شخصی خود به نیازمندان می‌بخشند. بدین ترتیب، خود را از حرص و بخل که از صفات انسان‌های دنیاپرست است، برحذر می‌دارند.

از این آیات می‌آموزیم:

از آثار مهم نماز، دوری و پاک شدن از رذایل اخلاقی و کارهای زشت است. البته این آثار در صورتی حاصل می شود که انسان بر نماز با رعایت شرایط آن مداومت داشته باشد. 

انسان مؤمن، هم با خداوندِ خالق ارتباط دائمی دارد، هم با خلق خدا پیوند ناگسستنی دارد و نماز و عبادت، او را از توجّه به امور جامعه و مشکلات مردم باز نمی‌دارد.

خداوند در اموال ما، سهمی برای نیازمندان قرار داده است، پس آنچه به آن‌ها می‌دهیم، حقّ خودشان است و نباید بر آن‌ها منّت بگذاریم.

اکنون به تلاوت آیات 26 تا 28 از سوره معارج گوش می‌سپاریم:

«وَالَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ»، «وَالَّذِینَ هُمْ مِنْ عَذَابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ»، «إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَأْمُونٍ»

ترجمه این آیات چنین است:

«و آنان که روز جزا را باور دارند»، «و آنان که از عذاب پروردگارشان بیمناکند»، «زیرا از عذاب پروردگارشان ایمنى نیست»

در ادامه‌ آیات قبل که ویژگی‌های نمازگزاران واقعی را بیان می‌کرد، این آیات می‌فرماید: آن‌ها قیامت را باور دارند؛ لذا در هر کاری که می‌خواهند انجام دهند، مراقبند که خدا را نافرمانی نکنند، زیرا می‌دانند سرکشی از فرمان خدا، مجازاتی دارد که نه راه فراری از آن هست و نه کسی از آن در امان است.

همان‌گونه که در زندگی دنیوی عموم مردم از آتش می‌ترسند و خود را از آن دور می‌کنند، اهل ایمان از آتش دوزخ هراس دارند و از انجام هر کاری که عاقبت و سرانجامش آتش دوزخ باشد، بیمناک‌اند.

بر این اساس، نمازگزار واقعی دچار این پندار باطل نمی‌شود که من بهشتی هستم و از ورود به دوزخ درامانم، بلکه او همواره خود را در معرض خطا و وسوسه‌های نفسانی و شیطانی می‌داند و سعی می کند با سپر تقوا خود را از لغزش و انحراف باز دارد.

از این آیات می‌آموزیم:

ایمان به خداوند باید چنان در وجود انسان رسوخ کند که همواره خود را در محضر خدا ببیند و از انجام هر کاری که برخلاف خشنودی اوست، بترسد.

خطر غرور دینی، که کسی گمان کند به صِرف اقامه‌ی نماز و پرداخت انفاق به بهشت وارد می‌شود، اهل ایمان را تهدید می‌کند و همواره در کمین آنهاست. چه بسا نمازگزارانی که با آلوده شدن به کارهای بد و ناشایست، دوزخی می شوند.

اکنون به تلاوت آیات 29 تا 35 از سوره معارج گوش می‌سپاریم:

«وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ»، «إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ»، «فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ»، «وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ»، «وَالَّذِینَ هُمْ بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ»، «وَالَّذِینَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ»، «أُولَئِکَ فِی جَنَّاتٍ مُکْرَمُونَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«و آنان که دامان خود را [از گناه]  حفظ مى‌کنند»، «مگر بر همسران یا کنیزانشان که [در این صورت،] مورد سرزنش نیستند»، «پس کسانى که [در بهره ‏گیرى جنسى] فراتر از این را بجویند، آنان همان تجاوزگرانند»، «و آنان که امانت‏ها و پیمان‌هاى خود را رعایت مى‏کنند»، «و آنان که به [اداى] گواهى های خود متعهد و پاى‏بندند»، «و آنان که بر نمازشان مواظبت دارند»، «اینان در بهشت‏ها گرامى داشته مى‏شوند»

یکی از لغزشگاه‌های خطرناک که همه‌ی انسان‌ها از جمله مؤمنان نمازگزار را تهدید می‌کند، گرفتار شدن به روابط ناسالم و نامشروع جنسی است و ممکن است با کوچکترین سهل‌انگاری و کم‌توجّهی، انسان به این کار زشت و ناهنجار آلوده شود.

این آیات می‌فرماید: حفظ پاکدامنی و عفّت در روابط اجتماعی اقتضا می‌کند که هر فردی تنها از طریق ازدواج نیاز جنسی خود را برآورده کند و جز این راه، هر راه دیگری تحت هر عنوان، انحرافی و تجاوز از مسیر درست است.

از ویژگی‌های دیگر نمازگزاران که در آیات دیگر نیز بر آن تأکید شده است، امانت‌داری و رعایت عهد و پیمان‌های خانوادگی و اجتماعی است. چنین انسانی حاضر است برای دفاع از حقوق مردم در نزد قاضی به نفع افراد مظلوم شهادت دهد و از چیزی نهراسد. مهمتر از همه آنکه با وجود فعالیت‌های اجتماعی و حضور سازنده در صحنه‌های مختلف زندگی، از نماز اوّل وقت خود محافظت کند و آن را به تأخیر نیندازد.

از این آیات می‌آموزیم:

اسلام، راه اعتدال و میانه روی را برگزیده است؛ نه سرکوب غرایز را توصیه می کند و نه غرایز را بدون مهار آزاد می گذارد. بلکه بر این نظر است که غرایز از راه درست و در حد نیاز طبیعی بشر کنترل و ارضا شود.

خطر همیشه در کمین انسان است، لذا او باید همواره خود را در معرض خطرِ هوای نفس و وسوسه‌های شیاطینی ببیند تا به خود مغرور نشود.

نشانه ایمان، تنها نماز و انفاق نیست، بلکه امانت داری و رعایت عهد و پیمان‌های اجتماعی و خانوادگی نیز از شرایط ایمان است.

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.