راهی به سوی نور
دی ۳۰, ۱۴۰۲ ۱۱:۲۲ Asia/Dushanbe
با پایان یافتن سوره نوح، تفسیر ابتدایی سوره جنّ (از آیه 1 تا 7) را آغاز می کنیم. (برنامه 1036)
بسم الله الرحمن الرحیم
با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامهای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.
با پایان یافتن سوره نوح، سوره جنّ را آغاز می کنیم. این سوره در مکّه نازل شده است و 28 آیه دارد. بیشتر آیات این سوره درباره‌ی موجود ناپیدایی به نام جنّ است. جنّ موجودی مکلّف همانند انسان است که دارای عقل و شعور و اراده و اختیار است. مذکر و مونث و توالد و تناسل دارد. بعضی از آنها مؤمن و برخی کافرند، لذا مانند انسان‌ها برخی به بهشت و برخی به دوزخ می‌روند.
در بعضی از آیات قرآن در سوره های دیگر نیز به موضوع جنّ اشاره شده است، امّا در این سوره که با عنوان جنّ نام‌گذاری شده است، از کفر و ایمان جنّیان سخن به میان آمده است.
ابتدا به تلاوت آیات 1 تا 3 از سوره جنّ گوش فرا می‌دهیم:
«قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا»، «یَهْدِی إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَلَنْ نُشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَدًا»، «وَأَنَّهُ تَعَالَى جَدُّ رَبِّنَا مَا اتَّخَذَ صَاحِبَةً وَلَا وَلَدًا»
ترجمه این آیات چنین است:
«بگو: بر من وحى شده است که گروهى از جنّ [به قرآن] گوش دادند، پس گفتند: همانا ما قرآنى شگفت شنیدیم»، «که به سوى رشد هدایت مىکند، پس به آن ایمان آوردیم و هرگز احدى را شریک پروردگارمان قرار نمىدهیم»، «و [ایمان آوردیم به] اینکه برتر و بلند است عظمت پروردگارمان، [او برای خود] نه همسرى گرفته و نه فرزندى»
براساس این آیات، رسول خدا جنّیان را مشاهده نکرد، بلکه خداوند از طریق وحی به او خبر داد که گروهی از جنّ آیات قرآن را که تو تلاوت می‌کردی، شنیدند و به آن ایمان آوردند، زیرا آن را سخنی ممتاز و برتر از دیگر سخن‌ها یافتند و از شنیدن آیات آن شگفت زده شدند.
جنّیان به سوی قوم خود بازگشتند و آنان را به پذیرش قرآن و ایمان به رسول خدا دعوت کردند و گفتند: این کتابی است که همه را به راه راست و درست که مایه‌ی رشد است، هدایت می‌کند. لذا ما به آن ایمان آورده‌ایم و خدای واحد را می‌پرستیم، آن کسی که نه شریک دارد و نه همسر و فرزندی.
خدایی که مقام او بلندمرتبه و باعظمت‌تر از همه چیزهایی است که ما شناخته‌ایم و از هرگونه نسبت ناروایی که درمورد همسر و فرزند به او می‌دهند، مبرّاست. چنانکه برخی عقاید باطل و خرافی، جنّ را همسر خدا و فرشته را دختر خدا معرّفی می‌کردند.
از این آیات می‌آموزیم:
- براساس جهان بینی الهی، عالم هستی فقط در آنچه می بینیم، خلاصه نمی شود، بلکه بسیاری از واقعیات این جهان از دید بشر پنهان است که غیب خوانده می شود. ایمان به غیب و نادیدنی‌هایی که وحی به ما خبر می‌دهد، یکی از لوازم ایمان به خداست. جنّ نیز از نادیدنی‌هایی است که در قرآن به صورت مکرّر به آن اشاره شده است.
- ملاک پذیرش سخن دیگران این است که انسان را به رشد و کمال برساند و او را از خرافات و افکار باطل دور سازد.
- ایمانی مفید و ارزشمند است که از هرگونه شرک ظاهر و باطن پاک باشد.
اکنون به تلاوت آیات 4 و 5 از سوره جنّ گوش می‌سپاریم:
«وَأَنَّهُ کَانَ یَقُولُ سَفِیهُنَا عَلَى اللَّهِ شَطَطًا»، «وَأَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ تَقُولَ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى اللَّهِ کَذِبًا»
ترجمه این آیات چنین است:
«و سفیهان ما درباره‌ی خداوند سخنى ناحقّ مىگفتند. [که او همسر و فرزند دارد]»، «و ما گمان مىکردیم که هرگز جنّ و آدمی بر خداوند دروغ نمىبندند»
این آیات بیانگر رواج افکار انحرافی و خرافی در میان جنّیان است. لذا این گروه باایمان ز جنّیان به دیگر افراد جنّ تذکّر می‌دهند که ما گمان می‌کردیم کسی از جنّ و انس سخن ناروایی به خدا نسبت نمی‌دهد، ولی می‌بینیم که برخی از افراد سفیه و نادان برای خدا شبیه و شریک و همسر و فرزند قائل شده و سخن های نادرستی گفته اند؛ یا کسانی مانند ابلیس که از جنّیان بودند و به دلیل پرستش خدا در کنار فرشتگان قرار گرفتند، خود را موجودی برتر از انسان دیدند و خدا را نافرمانی کردند.
از این آیات می‌آموزیم:
- در برابر خرافات و انحرافات فکری، زودباور و ساده انگار نباشیم و به راحتی تحت تاثیر افکار نادرست و انحرافی قرار نگیریم.
- سخن ناحق گفتن، از نشانه های سفاهت است.
- چه بسا انسانهایی که از نعمت عقل برخوردارند، اما با پذیرش افکار انحرافی، در ردیف سفیهان قرار می گیرند.
اکنون به تلاوت آیات 6 و 7 از سوره جنّ گوش می‌سپاریم:
«وَأَنَّهُ کَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ یَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا»، «وَأَنَّهُمْ ظَنُّوا کَمَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ یَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا»
ترجمه این آیات چنین است:
«و مردانى از آدمیان به مردانى از جنّ پناه می‌بردند، پس [مردان جنّ] بر طغیان و تباهىشان افزودند»، «و آن آدمیان پنداشتند، چنانکه شما [جنّیان] پنداشتیدکه خدا هرگز کسى را برنمی‌انگیزد»
یکی دیگر از عوامل انحراف و خرافه گرایی، بهره‌گیری برخی از انسان‌ها از جنّیان است که خود سبب گمراهی و انحراف آنها می‌شود. نظیر آنچه که کاهنان و جادوگران در طول تاریخ انجام می دادند. آنها با تسخیر جنّ از برخی خبرها درمورد آینده آگاه می‌شدند و بدین وسیله مردم را به سوی خود فرا خوانده و از راه خدا باز می‌داشتند.
طبق این آیات، افرادی از جنّ که با شنیدن آیات قرآن به رسول خدا ایمان آوردند، خطاب به دیگر جنّیان می‌گویند: گروهی از انسان‌ها نیز همانند شما گمان می‌کردند که خداوند کسی را به پیامبری بر نمی‌انگیزد و یا قیامتی را برپا نمی‌کند؛ لذا به انکار رسالت پیامبر اسلام و انکار قیامت روی آوردند، امّا اگر شما نیز مانند ما به آیات قرآن گوش دهید، به حقّانیت پیامبر اسلام پی برده و ایمان می‌آورید و به این باور می رسید که قیامتی در کار است.
از این آیات می‌آموزیم:
- مبنای انکار رسالت و قیامت، علم و آگاهی و استدلال منطقی نیست، بلکه این ظنّ و گمان است که منشأ این گونه کفر و انکار شده است.
- افرادی که به سراغ جنّ ها می روند، عموما برای رسیدن به مقاصد نادرست است. البته این کاری بد و سفیهانه است و سبب گمراهی بیشتر آنها می شود.
- رفتن به سراغ افراد پیشگو که از طریق ارتباط با جنّ از اخبار آینده اطّلاع می‌دهند، مورد تأیید قرآن نیست.
با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.
---------------
