راهی به سوی نور
بهمن ۰۷, ۱۴۰۲ ۱۴:۱۰ Asia/Dushanbe
در ادامه با تفسیر ساده و روان آیات 8 تا 15 سوره جن همراه شما هستیم
بسم الله الرحمن الرحیم
با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.
ابتدا به تلاوت آیات 8 تا 10 از سوره جنّ گوش فرا می‌دهیم:
«وَأَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِیدًا وَشُهُبًا»، «وَأَنَّا کُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ یَسْتَمِعِ الْآنَ یَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَصَدًا»، «وَأَنَّا لَا نَدْرِی أَشَرٌّ أُرِیدَ بِمَنْ فِی الْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًا»
ترجمه این آیات چنین است:
«و ما [براى یافتن خبر،] به آسمان نزدیک شدیم، پس آنجا را پر از نگهبانان نیرومند و شَهاب ها یافتیم»، «و ما پیش‌تر براى شنیدن [خبرهاى عالم بالا و سخنان فرشتگان] در مراکزى از آسمان مى نشستیم؛ ولى اکنون هر که بخواهد دزدیده گوش کند، شهابى را در کمین خود مى یابد»، «و ما نمى دانیم آیا براى کسانى که در زمین هستند، شرّى خواسته شده، یا پروردگارشان برای آنها رهیابى [به راه راست] را اراده کرده است؟»
در برنامه‌ی قبل گفتیم که گروهی از جنّ با شنیدن آیاتی از قرآن از زبان رسول خدا، به آن حضرت ایمان آوردند و سپس به تبلیغ آئین اسلام در میان جنّیان پرداختند. این آیات در ادامه‌ی سخن مؤمنان جنّ است که به هنگام دعوت قوم خویش به آنها گفتند: ما جنّیان پیش از این می‌توانستیم در آسمان‌ها استراق سمع کرده و اخباری را دریافت کنیم، امّا اکنون شرایط تغییر کرده و آسمان‌ها پر از محافظان قوی شده است؛ لذا هر کس بخواهد استراق سمع کند، شهابی او را تعقیب می‌کند و اجازه‌ی ورود به آسمان‌ها را نمی‌دهد.
آنها بر این نکته تأکید می‌کردند که این تغییر وضعیت یا نشانه‌ی نزول عذاب و شرّ برای اهل زمین است و یا نشانه‌ی ظهور پیامبر جدید برای رشد و هدایت اهل زمین/ البتّه روشن است که مؤمنان جنّ، این تغییر وضعیت در آسمان‌ها را دلیلی بر صدق گفتار خود شمرده و آن را نشانه‌ی اراده‌ی خدا برای هدایت مردم می دانستند. زیرا آنها با شنیدن آیات، متوجه شدند که خداوند پیامبری جدید همراه با کتاب جدید برای آنها نازل کرده است تا با طلوع آفتاب وحی، شب تاریک جهل به پایان برسد.
چنانکه در توضیح آیات 7 تا 10 سوره صافّات بیان شد، شیاطین قصد داشتند به قرارگاه تدبیر و اداره عالم، که کارگزارانش فرشتگان هستند، نفوذ کنند تا سخن آنان را دزدانه بشنوند و برخلاف مقاصد آنها عمل کنند، اما هرگاه به این حریم نزدیک می‌شدند، هدف قرار می‌گرفتند تا رانده شده و دور شوند.
در خصوص اینکه مراد قرآن، ظاهر الفاظ این آیات است که به اموری محسوس اشاره می کند، یا آنکه مراد، اموری تمثیلی و تشبیهی است، دیدگاههای متفاوتی در بین مفسران قرآن وجود دارد. چنانکه موارد دیگری مشابه این آیات در قرآن آمده که از نظر عموم مفسران، ظاهر لفظی آنها که اموری محسوس است، منظور آیات نیست، بلکه این الفاظ، نوعی تشبیه امور معقول به امور محسوس است. مانند واژه‌های لوح، قلم، عرش و کرسی.
از این آیات می‌آموزیم:
- ظهور پیامبر اسلام همراه با تغییر و تحولاتی در نظام عالم بوده است که یکی از آنها منع جنّیان از حضور در آسمان‌ها بوده است.
- با نزول قرآن، استراق سمع جنّیان و بهره‌گیری کاهنان از آنان برای دریافت اخبار اهل زمین متوقّف شد.
اکنون به تلاوت آیات 11 تا 15 از سوره جنّ گوش می‌سپاریم:
«وَأَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَمِنَّا دُونَ ذَلِکَ کُنَّا طَرَائِقَ قِدَدًا»، «وَأَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ نُعْجِزَ اللَّهَ فِی الْأَرْضِ وَلَنْ نُعْجِزَهُ هَرَبًا»، «وَأَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَى آمَنَّا بِهِ فَمَنْ یُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلَا یَخَافُ بَخْسًا وَلَا رَهَقًا»، «وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا الْقَاسِطُونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولَئِکَ تَحَرَّوْا رَشَدًا»، «وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا»
ترجمه این آیات چنین است:
«و برخى از ما افراد شایسته‌اى هستند و برخى غیر از آن. ما فرقه هایى گوناگونیم»، «و ما مى دانیم که هرگز نمى توانیم خدا را در زمین درمانده کنیم و هرگز نمى توانیم از دسترس قدرت او بیرون برویم»، «و چون هدایت [قرآن] را شنیدیم، به آن ایمان آوردیم. پس هر کس به پروردگارش ایمان آورد، از هیچ کاستى و ستمى نمى ترسد»، «و برخى از ما اهل تسلیم و بعضى، منحرفند. پس کسانى که تسلیم شدند، آنانند که راه رشد و هدایت را می‌جویند»، «ولى منحرفان، هیزم دوزخند»
در ادامه‌ی سخن مؤمنان جنّ برای دعوت دیگر جنّیان به پذیرش قرآن، این آیات می‌فرماید: در میان ما جنّیان گروه‌های مختلف و متفاوتی وجود دارد. بعضی صالحند و به دنبال کارهای شایسته و برخی ناصالحند و در پی کارهای بد و ناشایست/ از همین جا روشن می شود که اصل اختیار و آزادی اراده بر جنّیان نیز حاکم است. لذا هریک از آنها براساس اراده و اختیار خود، راه خویش را انتخاب می‌کند.
برخی همچون ابلیس به دنبال فریب و وسوسه‌ی دیگران به انجام کارهای ناشایست هستند و برخی چنین نیستند. اما آنان که به دنبال نافرمانی دستورات خدا و انحراف دیگران هستند، بدانند که راه فراری از قدرت الهی ندارند و هرگز نمی‌توانند بر اراده‌ی خداوند غالب شوند.
مؤمنان جنّ بار دیگر تأکید می‌کنند که ما با شنیدن آیات قرآن هدایت شدیم و به آن ایمان آوردیم؛ اگر شما را به ایمان و قرآن دعوت می‌کنیم، پیش از این خودمان به حقّانیت آن پی برده و آن را پذیرفته‌ایم. ما معتقدیم هرکس به خداوند ایمان بیاورد و رسالت پیامبر اکرم و حقّانیت قرآن کریم را بپذیرد، ترس و نگرانی ندارد از اینکه کارهای خوب او پاداش داده نشود. زیرا چنین کسی خداوند را علیم و حکیم و عادل می‌داند و یقین دارد اجر و پاداش کارهایی را که انجام می دهد، بی کم و کاست دریافت خواهد کرد.
مؤمنان جنّ بر این نکته تأکید کردند که راه رسیدن به فلاح و رستگاری، تسلیم بودن دربرابر خداست و هرکس چنین کند، راه راست را برگزیده و به سوی رشد و هدایت گام برداشته است؛ اما کسانی که چنین نکنند، در دنیا دچار ستم به خود و دیگران می‌شوند، در آخرت نیز، سرانجام آنها گرفتاری در آتش دوزخ است و به تعبیر قرآن، آنها هیزم دوزخند.
از این آیات می‌آموزیم:
- جنّیان همانند آدمیان دارای قوّه‌ی اراده و اختیار هستند. لذا در میان آنان نیز مؤمن و کافر و صالح و فاسق وجود دارد.
- کسی که به خدا ایمان دارد، درمورد پاداش کارهای خوب خود، هیچ ترس و نگرانی ندارد و می داند که اجر و پاداش کارهای خود را بی کم و کاست دریافت خواهد کرد.
- یکی از راه‌های تشخیص حق و باطل، مقایسه‌ی سرنوشت پیروان آنهاست. پیروان حق به رشد و هدایت و اصلاح می‌رسند و پیروان باطل، دچار ظلم و تجاوز و بی‌عدالتی می‌شوند.
- قیامت اختصاص به انسان‌ها ندارد؛ جنّیان نیز در دادگاه قیامت حاضر شده، گروهی به بهشت می‌روند و گروهی گرفتار آتش دوزخ می‌شوند.
با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.
-----------------
