در ادامه با تفسیر ساده و روان آیات 16 تا 22 سوره جن همراه شما هستیم.

                                                    بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

ابتدا به تلاوت آیات 16 و 17 از سوره جنّ گوش فرا می‌دهیم:

«وَأَنْ لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْنَاهُمْ مَاءً غَدَقًا»، «لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَمَنْ یُعْرِضْ عَنْ ذِکْرِ رَبِّهِ یَسْلُکْهُ عَذَابًا صَعَدًا»

ترجمه این آیات چنین است:

«و اگر [انسان‌ها و جنّیان]  بر راه [حقّ] پایدارى کنند، آنان را با آبى فراوان سیراب مى‏کنیم»، «تا آنان را در آن [رفاه و آسایش] بیازماییم و هر کس از یاد پرورگارش روی برگرداند، [خداوند] او را به عذابى سخت و فزاینده گرفتار مى‏سازد»

در برنامه‌ی قبل، به پاداش و کیفر نیکان و بدان اشاره شد. این آیات به پاداش دنیوی اهل ایمان می پردازد و می‌فرماید: اگر جنّ و انس تسلیم خدا باشند و در این راه پایدار و استوار بمانند، برکات الهی بر آن‌ها نازل شده و مشمول انواع نعمت‌ها می‌شوند.  البتّه هر نعمتی مسئولیت‌آور است و باید در مسیر درست استفاده شود. وقتی نعمت افزایش یابد، انسان مورد آزمایش قرار می‌گیرد که آیا وفور نعمت موجب غرور و غفلت او شده، یا زمینه‌ی خدمت او به مردم به ویژه نیازمندان را فراهم کرده است.

تجربه نشان داده است که آزمایش انسان به وسیله‌ی دارایی و ثروت، سخت‌تر از آزمایش او به وسیله‌ی فقر و ناداری است. زیرا ثروت و دارایی زیاد، معمولا سبب غفلت انسان و غرق شدن او در لذّات مادی می‌شود، ولی افراد گرفتار فقر و تنگدستی، معمولا دل شکسته هستند و توجّه بیشتری به درگاه خداوند دارند.  لذا در ادامه‌ی آیات می‌فرماید:  هرکس که وفور نعمت باعث اعراض او از یاد خدا شود، به کیفری سخت در همین دنیا گرفتار می‌شود.

از این آیات می‌آموزیم:

1. پایداری و استقامت در راه ایمان در همین دنیا نیز نتیجه می‌دهد و توسعه‌ی رزق و روزی را به دنبال دارد.
2. استقامت بر راه حق ارزشمند است و هر استقامتی ارزش ندارد، زیرا بعضی استقامتها از روی لجاجت و یک دندگی است.
3. توسعه‌ی رزق از اسباب آزمایش الهی است و نباید موجب کبر و غرور و فخرفروشی انسان شود.

اکنون به تلاوت آیات 18 و 19 از سوره جنّ گوش می‌سپاریم:

«وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا»، «وَأَنَّهُ لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ یَدْعُوهُ کَادُوا یَکُونُونَ عَلَیْهِ لِبَدًا»

ترجمه این آیات چنین است:

«و مساجد ویژه‌ى خداست، پس با خداوند هیچ کس را مخوانید!»، «و چون [محمّد] بنده‌ی خدا [به عبادت] مى‏ایستاد و او را مى‏خواند، نزدیک بود گروهى انبوه بر سر او بریزند»

در ادامه‌ی آیات قبل، این آیات می‌فرماید: یکی از نشانه‌های استقامت در راه خدا، آن است که در مساجد و معابد تنها خداوند پرستش شود و جز او هر که باشد، باید پرستش‌گر باشد، نه مورد پرستش/ در آن زمان، مسجدالحرام و کعبه محلّ نگهداری انواع بت‌ها بود و مشرکان به هنگام طواف، بت‌ها را می پرستیدند.

چنانکه امروزه در کلیساهای مسیحیان، حضرت مسیح به عنوان خدای پسر مورد پرستش قرار می‌گیرد و تصویر آن حضرت و مادرش حضرت مریم مورد تقدیس ویژه است.

در تاریخ آمده است، در زمان رسول خدا هنگامی که آن حضرت در مسجدالحرام به نماز می‌ایستاد، مشرکان دور او حلقه زده و او را تمسخر می‌کردند. آنها با هیاهو و سر و صدا نمی‌خواستند صدای آن حضرت به گوش مردم برسد.

از این آیات می‌آموزیم:

1. مسجد در اسلام از جایگاه رفیعی برخوردار است و از ملک انسان‌ها خارج و متعلّق به خداوند است.
2. هرگز احدی را کنار خدا و هم ردیف او نخوانیم.
3. بهترین و برترین حالاتِ  نماز، هنگامی است که انسان به درگاه پروردگار سر به سجده می گذارد. لذا محلّی که نماز خوانده می‌شود، مسجد نام‌گذاری شده است.
4. عبودیت و بندگی خدا، مقدمه رسیدن به همه کمالات و رسالتهاست. رسول خدا اگر به چنین مقام بلندی دست یافته، به خاطر آن است که عبدالله بوده و فقط خدا را بندگی کرده است.

اکنون به تلاوت آیات 20 تا 22 از سوره جنّ گوش می‌سپاریم:

«قُلْ إِنَّمَا أَدْعُو رَبِّی وَلَا أُشْرِکُ بِهِ أَحَدًا»، «قُلْ إِنِّی لَا أَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا»، «قُلْ إِنِّی لَنْ یُجِیرَنِی مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَدًا»

ترجمه این آیات چنین است:

«بگو: من فقط پروردگارم را مى‏خوانم و هیچ کس را شریک او نمى‏گیرم»، «بگو: من مالک هیچ سود و زیانى براى شما نیستم»، «بگو: [اگر او را نافرمانى کنم،] هرگز کسى دربرابر خدا مرا پناه نمى‏دهد و جز او هرگز پناهگاهى نخواهم یافت»

در این آیات رسول خدا مأمور می‌شود که رابطه‌ی خود با خداوند را از یک سو و رابطه‌ی خود با مردم را از سوی دیگر چنین بیان فرماید: من بنده‌ی خدا هستم؛ تنها او را می‌پرستم و از آنچه دیگران شریک خدا می‌پندارند، بیزارم و می‌دانم اگر خدا را نافرمانی کنم، هیچ‌کس نمی‌تواند مرا از کیفر او پناه دهد.

من بشری همانند دیگر انسان‌ها هستم و فرق من با دیگران این است که از جانب خدا مأمور هدایت و دعوت مردم به راه حق شده‌ام. من مالک سود و زیان خودم هم نیستم، چه رسد به اینکه مالک سود و زیان شما باشم و بتوانم به شما ضرر برسانم، یا شما را به رشدی که خودم می‎خواهم ارشاد کنم.

براساس این آیات، رسول خدا هیچ نقشی مستقل از خداوند ندارد و همه‌ی قدرت‌ها دراختیار خداست. اگر خداوند برای او ضرر و زیان یا مصیبتی را اراده کند، او نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد، امّا او به عنوان رسول و فرستاده خداوند می‌تواند از خدا بخواهد که مانع این ضرر شود و خواسته‌ی او مورد اجابت خدا قرار گیرد.

از این آیات می‌آموزیم:

1. آنچه پیامبران را به مقام رسالت رسانده است، بندگی و عبودیت خدا و دوری از هرگونه شرک بوده است.
2. هرکس راه رشد و هدایت را نپذیرد، دچار خسران فراوان می شود.
3. در برابر قانون الهی هیچکس مصونیت ویژه ندارد و همه یکسانند. حتّی اگر پیامبران از فرمان تخلّف کنند، از قهر الهی مصون نیستند.

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.    

   ----------------