در ادامه با تفسیر ساده و روان آیات 23 تا 28 سوره جن همراه شما هستیم.

    بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

 ابتدا به تلاوت آیات 23 و 24 از سوره جنّ گوش فرا می‌دهیم:

«إِلَّا بَلَاغًا مِنَ اللَّهِ وَرِسَالَاتِهِ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا»، «حَتَّى إِذَا رَأَوْا مَا یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلُّ عَدَدًا»

ترجمه این آیات چنین است:

«[وظیفه‌ی من] تنها ابلاغى از سوی خدا و رساندن پیام‌های اوست و کسانى که خدا و پیامبرش را نافرمانی کنند، قطعاً آتش دوزخ برایشان خواهد بود. همیشه در آن جاودانه ‏اند»، «[آنان در غفلت به سر مى ‏برند،] تا آنچه را [از عذاب] وعده داده مى‏شوند، ببینند. پس به زودى خواهند دانست چه کسى یاورش ناتوان‌تر و شماره اش کمتر [نفراتش کمتر] است»

در برابر انتظارات نابجای مخالفان از پیامبر، این آیات می‌فرماید: کار پیامبران ابلاغ رسالت الهی است و حق ندارند برای جلب نظر مردم، از جانب خود چیزی را بر پیام وحی بیفزایند یا از آن بکاهند. بلکه باید بی‌کم و کاست وحی الهی را به مردم برسانند و به آن‌ها هشدار دهند که انکار رسالت آن‌ها کیفر و عقاب سنگینی را در پی دارد.

معمولاً کافران و مشرکان، مسلمانان را ضعیف شمرده و آن‌ها را تحقیر و سرزنش می‌کنند، امّا خداوند وعده داده است که روزی می‌رسد در همین دنیا مشرکان و کافران ضعیف و حقیر شده و مؤمنان صالح به قدرت رسیده و بر جهان حکومت می‌کنند. این وعده‌ی الهی است که در آیه‌ی 55 سوره‌ نور بیان شده است.

از این آیات می‌آموزیم:

1. انکار رسالت پیامبران و مخالفت با آنان، درواقع انکار خدا و مخالفت با اوست، لذا کیفر سختی به دنبال دارد.
2. این وعده‌ی الهی است که مستضعفان باایمان و بندگان صالح خدا بر مستکبران غلبه یافته و آن‌ها را ضعیف و حقیر نمایند.
3. به قدرت‌های پوشالی تکیه نکنیم که آن‌ها توان حفظ خود در برابر اراده‌ الهی را ندارند.

اکنون به تلاوت آیات 25 و 26 از سوره جنّ گوش می‌سپاریم:

«قُلْ إِنْ أَدْرِی أَقَرِیبٌ مَا تُوعَدُونَ أَمْ یَجْعَلُ لَهُ رَبِّی أَمَدًا»، «عَالِمُ الْغَیْبِ فَلَا یُظْهِرُ عَلَى غَیْبِهِ أَحَدًا»

ترجمه این آیات چنین است:

«بگو: «من نمى‏ دانم که آیا آن وعده ای که به شما داده‏ اند، نزدیک است، یا پروردگارم براى آن مدتى [دراز] قرار مى‏ دهد؟»، «او دانای غیب است و هیچ کس را بر غیب خود آگاه نمى‏کند»

در آیات قبل به وعده‌ی الهی مبنی بر غلبه‌ی مؤمنان بر کافران اشاره شد. این آیات خطاب به پیامبر اکرم می‌فرماید: در پاسخ کافران که از روی تمسخر و استهزاء درمورد زمان این وعده‌ی الهی سؤال می‌کنند، بگو: علم غیب مخصوص خداست و من از زمان تحقق این وعده خبر ندارم، زیرا خداوند کسی را از علمش آگاه نمی‌کند، مگر آنگاه که حکمتش اقتضا کند.

بدیهی است اگر مردم بدانند قهر و کیفر الهی در دنیا چه زمانی نازل می‌شود، امتحان و آزمایش بی‌معنا می‌شود، زیرا براساس آن زمان، برای انجام یا ترک کارهای خوب و بدِ خود برنامه‌ریزی می‌کنند. درواقع امتحان الهی وقتی معنا پیدا می کند که ما ندانیم کارهایمان چگونه پاداش یا کیفری خواهد داشت و در چه زمانی پاداش یا کیفر شامل حال ما می شود؟

از این آیات می‌آموزیم:

1. پیامبر مأمور است آنچه را نمی‌داند به صراحت اعلام کند که نمی‌دانم. پس اعتراف انسان به اینکه درباره بعضی از امور علم و آگاهی ندارد، برای او عیب  به شمار نمی رود.
2. هستی فقط دیدنی ها و محسوسات ما نیست. چه بسیار اموری که از حواس ما پنهان هستند، ولی درحقیقت وجود دارند.
3. علم غیب به خدا اختصاص دارد و پیامبران از جانب خود، علم و آگاهی درباره آینده ندارند.  

اکنون به تلاوت آیات 27 و 28 از سوره جنّ گوش می‌سپاریم:

«إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا»، «لِیَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسَالَاتِ رَبِّهِمْ وَأَحَاطَ بِمَا لَدَیْهِمْ وَأَحْصَى کُلَّ شَیْءٍ عَدَدًا»

ترجمه این آیات چنین است:

«مگر پیامبری را که از او خشنود باشد که [برای او] از پیش رو و از پشت سرش نگهبانانى مى‏ گمارد»، «تا معلوم دارد [که فرستادگان،] پیام‌هاى پروردگارشان را رسانده ‏اند و او به آنچه نزد آنان است، احاطه دارد و هر چیزى را با عدد، شماره کرده است»

طبق آیات قبل، علم غیب مخصوص خداست که کسی از آن اطّلاع ندارد، امّا این آیات یک استثنای آن را بیان کرده و می‌فرماید: رسولان برگزیده‌ی الهی به اذن او می‌توانند از طریق وحی از امور غیبی آگاه شوند. چنانکه آیات بسیاری از قرآن کریم، درباره‌ی اقوام گذشته است که پیامبر اکرم بدون ارتباط با مورّخان یا کتب تاریخی آن زمان، آن‌ها را از طریق وحی الهی دریافت و به مردم ابلاغ کرده است.

ادامه‌ی آیات بر مصونیت پیامبران الهی از هرگونه خطا و اشتباه در دریافت و ابلاغ وحی تأکید کرده و می‌فرماید: فرشتگانی از جانب خدا مأمورند که پیامبر را از شرّ شیاطین جنّ و انس حفظ کنند تا مطمئن شوند پیام الهی بدون کم و کاست به مردم می رسد.

از این آیات می‌آموزیم:

1. پیامبران با اذن خداوند از امور غیبی آگاهی دارند تا بتوانند وظیفه پیامبری خود را به نحو اَحسن انجام دهند.
2. خداوند بر پیامبران خود نظارت کامل دارد، تا وحی به شکل درست و بدون کم و کاست به دست مردم برسد.
3. ادّعای علم غیب و پیشگویی آینده، از سوی هرکس باشد، ادّعایی کذب و دروغ است و جز پیامبران و اولیای الهی کسی از علم غیب خبر ندارد.
4. علم خداوند بر همه چیز احاطه کامل دارد.