در ادامه با تفسیر ساده و روان آیات 12 تا 17 سوره مجادله آشنا می شویم.

                                                    بسم الله الرحمن الرحیم

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

ابتدا به تلاوت آیات 12 و 13 از سوره مجادله گوش فرا می‌دهیم:

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَةً ذَلِکَ خَیْرٌ لَکُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»، «أَأَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَتَابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» 

ترجمه این آیات چنین است:

«اى مؤمنان! هرگاه خواستید با پیامبر به صورت خصوصى گفتگو کنید، پیش از نجواى خود، صدقه‏اى بدهید. این براى شما بهتر و پاکیزه‏تر است و اگر [مالى] نیافتید، [مى‏توانید به گفتگو بنشینید] پس خداوند آمرزنده و مهربان است»، «آیا نگران شدید از اینکه پیش از نجوایتان صدقه‏ هایی بپردازید؟ حال که چنین نکردید و خداوند از شما درگذشت، پس نماز به پا دارید و زکات بپردازید و خدا و رسولش را اطاعت کنید و خداوند به آنچه مى‏کنید، آگاه است»

در برنامه قبل بحث درباره ناپسند بودن نجوا و درگوشی سخن گفتن بود. این آیات می فرماید: برخی افراد در حضور دیگران با پیامبر نجوا می کردند. این کار موجب ناراحتی پیامبر و دیگر حاضرانِ در جمع می شد. لذا خداوند فرمان داد هرکس کار لازمی دارد که بایستی به طور خصوصی با پیامبر صحبت کند، لازم است پیش از آن، صدقه ای به فقیر بدهد.

این دستور به گونه ای نقش سرعت گیررا داشت  تا کسانی که کار مهمی ندارند، وقت پیامبر(ص) را نگیرند و مزاحم نشوند؛ در عین حال کمکی به فقرا و نیازمندان بود که از این طریق نیز یاری شوند.

ادامه آیات نشان می دهد که این تدبیر ثمربخش بود. پس از آن، دیگر افراد مزاحم نشدند و درخواست های بیجا نداشتند. البته براساس روایات، تنها کسی که به این دستور عمل کرد، حضرت علی(ع) بود که برای گفتگوهای مهم، پیش از ملاقات با پیامبر(ص)  صدقه ای می داد و سپس با پیامبر به طور خصوصی صحبت می کرد.

از این آیات می‌آموزیم:

1. اسلام برای فقرزدایی و رسیدگی به اقشار محروم جامعه از راههای گوناگون وارد شده و به بهانه های مختلف صدقه دادن را سفارش کرده است.
2. صدقه دو جنبه دارد: یکی احسان و کمک به نیازمندان، دیگری تطهیر روحی ثروتمندان از بخل و دلبستگی به دنیا.
3. احکام اسلام باتوجه به استطاعت و توان مالی و جسمی افراد است و هیچگاه موجب عسر و حرج آنها نمی شود.

اکنون به تلاوت آیات 14 و 15 از سوره مجادله گوش می‌سپاریم:

«أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مَا هُمْ مِنْکُمْ وَلَا مِنْهُمْ وَیَحْلِفُونَ عَلَى الْکَذِبِ وَهُمْ یَعْلَمُونَ»، «أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا إِنَّهُمْ سَاءَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«آیا ندیدى کسانى را که با گروهى که مورد خشم خداوند بودند، طرح دوستى ریختند؟ آنها نه از شما هستند و نه از آنان و با این که خود مى‏دانند، به دروغ سوگند مى‏خورند [که از شما هستند]»، «خدا براى آنان عذاب سختى آماده کرده است، زیرا کارى مى‏کردند که بسیار بد است»

این آیات به یکی از ویژگیهای منافقان اشاره کرده که ارتباط های پنهانی آنها با دشمنان است. می فرماید: مسلمانان باید مراقب افرادی باشند که با دشمنان طرح دوستی می ریزند و با سوگند تاکید می کنند که این دوستی ها و رفت و آمدها به معنای جدا شدن از صفوف مسلمانان نیست، بلکه برای در امان ماندن از خطر دشمنان است.

طبیعی است این روحیه باعث می شود که نه مسلمانان به منافقان اعتماد داشته باشند و نه دشمنان آنها را از خود بدانند تا اسرار و برنامه های مخفیانه خود را نزد آنان فاش کنند.

از این آیات می‌آموزیم:

1. منافقان ، همواره از مقدسات سوء استفاده می کنند. لذا شناخت ویژگی های آنها و سوء استفاده آنان از مقدسات دینی برای فریب مردم، لازم و ضروری است.  
2. روابط سیاسی و اقتصادی با غیر مسلمانان نباید به پذیرش سلطه آنان بیانجامد.

اکنون به تلاوت آیات 16 و 17 از سوره مجادله گوش می‌سپاریم:

«اتَّخَذُوا أَیْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِینٌ»، «لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ»

ترجمه این آیات چنین است:

«سوگندهایشان را سپر ساختند و مردم را از راه خدا بازداشتند، پس برای آنان عذابى خوارکننده است»، «هرگز دارایی و فرزندانشان، در برابر خداوند، براى آنان هیچ سودى نخواهد داشت [چیزی از عذاب خدا را از آنان دفع نمی کند]. آنها اهل آتشند و همواره در آنجا ماندگارند»

در ادامه آیات قبل این آیه بر سوء استفاده منافقان از مقدسات تاکید کرده و می فرماید: آنها سعی می کنند خود را با ظاهری مذهبی و مورد قبول مؤمنان نشان دهند و در هنگام گفتگو، چنان از دین و خدا سخن بگویند که مؤمنان آنها را به عنوان افرادی متدین و معتقد باور کنند.

در واقع منافقان برای بازداشتن مردم از راه خدا، از یک سو از نام خدا و دین و سوگند به مقدسات سوء استفاده می کنند و از سوی دیگر، از اموال و نیروی انسانی و امکانات خود برای رسیدن به منافع دنیوی و اهداف شوم خویش بهره می گیرند، در حالی که هیچکدام از آنها در قیامت به کار آنان نمی آید.

از این آیات می‌آموزیم:

1. بهره گیری از مذهب علیه مذهب، شیوه منافقان است. آنها با ظاهری مذهبی در گفتار و رفتار، سعی می کنند مردم را از راه خدا باز دارند.
2. منافق خود را زیرک می پندارد، در حالی که خواری در دنیا و آخرت، از نتایج نفاق و دو رویی او با مردم است.
3. ثروت و قدرت، ممکن است در دنیا به کار انسان بیاید، اما در آخرت هرگز کارساز نیست.

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادات شما هستیم. خدا نگهدار.

----------------