با توجه به اتمام آیات سوره ممتحنه، با تفسیر ساده و روان آیات ابتدایی سوره صفّ همراه ما هستیم.

با درود به روان پاک پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم و با سلام به حضور شما شنوندگان گرامی، با برنامه­ ای دیگر از "راهی به سوی نور" در خدمت شما هستیم تا با تفسیر آسان و روان آیاتی دیگر از کلام الهی در قرآن کریم آشنا شویم.

 

با پایان یافتن سوره ممتحنه در برنامه قبل، در این برنامه، تفسیر آسان و روان آیات سوره صفّ را آغاز می‌کنیم. این سوره نیز در مدینه نازل شده است و 14 آیه دارد. محور آیات آن آمادگی برای دفاع از کیان اسلام و جهاد در راه خداست که در این صورت، وعده الهی مبنی بر غلبه اسلام بر همه ادیان و آئین ها محقق خواهد شد.

 

ابتدا به تلاوت آیات 1 تا 3 از سوره صفّ گوش فرا می‌دهیم:

 

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِیمِ

 

«سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ»، «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ»، «کَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ» 

 

ترجمه این آیات چنین است:

 

به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان

 

«آنچه در آسمان‏ها و آنچه در زمین است، براى خدا تسبیح می‌گویند و اوست شکست ‏ناپذیر حکیم»، «اى کسانى که ایمان آورده ‏اید! چرا چیزى مى‏ گویید که عمل نمى‏ کنید؟»، «نزد خدا بسیار موجب خشم است که چیزى را بگویید که عمل نمى‏کنید»

 

این سوره نیز مانند برخی سوره های دیگر با تسبیح خداوند آغاز می شود و درواقع بر این حقیقت تاکید می کند که همه موجودات هستی بر تنزیه خداوند از هرگونه عیب و نقص و ظلم و جهل گواهی می دهند و او را از هرگونه نیاز مبرّا می دانند.

 

ادامه آیات، مؤمنان را به یک اصل مهم در تعالیم دینی توجه داده و می فرماید: ادعای بدون عمل ارزشی ندارد، بلکه خشم خدا را نیز به دنبال دارد. برخی از شما در شرایط عادی می گویید: اگر لازم باشد حاضرم جان و مالم را در راه خدا بدهم تا دین خدا باقی بماند، اما هنگامی که دشمن تاخت و تاز را آغاز می کند و نیاز به دفاع و جهاد است، عقب نشینی می کنید و وارد میدان مبارزه نمی شوید.

 

از این آیات می‌آموزیم:

 

    در فرهنگ قرآنی، هستی دارای نوعی شعور و آگاهی است و با تسبیح و تقدیس خدای یگانه، بر قدرت و حکمت او گواهی می دهد.

    ادعای ایمان و دینداری به تنهایی کارساز نیست، باید در عمل نیز این ادعا ثابت شود.

    کسی که با زبان، شعار حمایت از دین می دهد، ولی در عمل اقدامی در این زمینه  نمی کند، گمان نکند که می تواند خدا را فریب دهد. چنین کسی در دنیا و آخرت گرفتار غضب خداوند می شود.

اکنون به تلاوت آیه 4 از سوره صفّ گوش می‌سپاریم:

 

«إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیَانٌ مَرْصُوصٌ» 

 

ترجمه این آیه چنین است:

 

«خداوند کسانى را دوست دارد که صف‌ بسته در راه او پیکار می‌کنند، چنان‌‌که گویى بنایى پولادین هستند»

 

در آیات قبل سخن از کسانی بود که با ادعاهای بدون عمل، موجبات خشم و غضب الهی را برای خود فراهم می کردند. این آیه می فرماید: اما کسانی که مرد عمل هستند، مورد لطف و رحمت ویژه الهی قرار گرفته، درنتیجه محبوب خدا می شوند.

 

در دنیا همواره جنگ و نزاع بوده و خواهد بود. این نزاع ها عموما برای کسب قدرت و ثروت بیشتر و سلطه بر دیگر کشورها و به چنگ آوردن سرزمین ها و منابع آنهاست. اما هدف جهاد در اسلام، مبارزه با ظالمان و ستمگران و ترویج و گسترش آئین یکتاپرستی است.                        

 

بدیهی است اختلاف بین مسلمانان و متفرق و پراکنده شدن آنها، زمینه را برای نفوذ دشمنان فراهم کرده و سبب ضعف و سستی مؤمنان در برابر تهاجم دشمنان می شود. لذا این آیه بر وحدت و یکپارچگی اهل ایمان تاکید کرده و آن را رمز پیروزی می شمرد.

 

از این آیه می‌آموزیم:

 

    جلب رضایت و دوستی خدا، بدون جهاد و تلاش در راه او امکان پذیر نیست.

    در رویارویی با دشمن ستیزه جو و ستمگر باید همه اختلافات قومی، زبانی و مذهبی را کنار گذاشت و در صفوفی مستحکم و یکپارچه دربرابر او ایستاد.

 

 

 

اکنون به تلاوت آیات 5 و 6 از سوره صفّ گوش می‌سپاریم:

 

«وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِی وَقَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ»، «وَإِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِینٌ» 

 

ترجمه این آیات چنین است:

 

«و [یاد کن‏] آن‌گاه که موسى‏ به قوم خود گفت: اى قوم! چرا مرا آزار مى‏دهید،  با این که مى‏دانید من فرستاده‌ی خدا به سوى شما هستم؟ پس چون [از حقّ] منحرف شدند، خداوند دل‏هاى آنان را منحرف ساخت و خداوند مردم نافرمانِ بدکار را هدایت نمى‏کند»، «و [یاد کن‏] آن‌گاه که عیسى پسر مریم به بنى‌اسرائیل گفت: من فرستاده‌ی خدا به سوى شما هستم و تورات را که پیش از من بوده است، تصدیق مى‏کنم و مژده ‌دهنده به پیامبرى هستم که بعد از من می آید و نامش احمد است. پس چون دلایل روشنى براى آنان آورد، گفتند: این جادویى آشکار است»

 

این آیات به شیوه برخورد قوم بنی اسرائیل با دو پیامبر بزرگ الهی، حضرت موسی و حضرت عیسی اشاره کرده و می فرماید: برخی از کسانی که به حضرت موسی ایمان آورده بودند، با توهین و نسبتهای ناروا و با نافرمانی خود، آن حضرت را آزار می دادند و به جای وحدت و همدلی، موجب تفرقه و پراکندگی اهل ایمان می شدند.    

 

 روشن است که این گونه رفتار ظالمانه با کسی که او را پیامبر خدا می دانستند، برای آنها نتیجه ای جز دوری از هدایت الهی به دنبال نداشت و سرانجام آن گروه دچار سوء عاقبت شدند.

 

حضرت عیسی نیز خود را پیامبری میان دو پیامبر الهی می دانست؛ کتاب و آموزه های پیامبر قبل از خود را تصدیق می کرد و به آمدن پیامبر بعد از خود بشارت می داد. با این حال، او را تکذیب کردند و معجزاتش را سحر و جادو خواندند.

 

از این آیات می‌آموزیم:

 

    آشنایی با تاریخ اقوام و پیامبران پیشین، عبرت انگیز و پند آموز است و انسان باایمان را دربرابر موانع و مشکلات، مقاوم و مستحکم می سازد.

     گفتار و رفتاری که موجب آزار و رنجش انبیاء و اولیاء الهی شود، محرومیت انسان از هدایت الهی را به دنبال دارد و به انحراف او از مسیر حق می انجامد.

     هدف همه پیامبران یکی بوده است، لذا هیچگاه با یکدیگر رقابت نمی کردند. آنها به آمدن پیامبر پس از خود بشارت می دادند و مردم را به ایمان آوردن به او سفارش می کردند.

    در نظام تربیت الهی، کلاسهای متعددی برای رشد و تعالی بشر وجود دارد. هر کلاس، مقدمه کلاس بعدی و هر استاد، تصدیق کننده استاد قبلی است.   

 

با پایان یافتن این برنامه، شما عزیزان را به خدای بزرگ می‌سپاریم و در انتظار دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. خدا نگهدار.