Pars Today

Порс Тудей - Қуръон Карим мегӯяд : Ҳаркаси инсониро бидуни иртикоби қатл ё фасод дар рӯй замини бикушад , чунон аст ки гӯё ҳамаи инсонҳоро кушта ва ҳаркаси инсониро аз марг раҳоӣ бахшад , чунон аст ки гӯё ҳамаи мардумро зинда кардааст .

Қатли нафас ба унвони яке аз бузургтарину хатарноктарин ҷароим , аз дер боз мавриди тавваҷуҳи тамомии ҷавомеъи башарӣ будааст . Ин ҷурм ки ба маънии куштани амдии як инсонаст , дар ислом ба шиддат маҳкӯм шуда ва аз он ба унвони гуноҳӣ нобахшуданӣ ёд шудааст . Қуръони Карим ва ривоёти исломӣ ба таври мукаррар ба ҳурмати шадиди қатли нафас ишора карда ва  муҷозотҳои сахтиро барои муртакибини он таъйин кардаанд . Ин ёддошт аз Порс Тудей , нигоҳӣ ба баррасии ҷойгоҳи қатли нафас дар ислом , ҳурмати он , асароти иҷтимоӣ ва маънавии қатл , ва муҷозотҳои таъйин шуда барои он пардохтааст :

Ҳурмати қатли нафас дар исломи

Қатли нафас дар ислом ба шиддат маҳкӯм шуда ва яке аз бузургтарин гуноҳони кабира ба шумор меояд . Қуръони Карим дар ояи 33 сӯраи Асроъ ба сароҳат мефармоед :«وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلَا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ ۖ إِنَّهُ کَانَ مَنْصُورًا»

 ( сӯраи Асроъ , ояи 33 )

Тарҷума : “ Ва ҳаргиз нафаси муҳтараме ки Худо қатлашро ҳаром карда макушид магари онкӣ ба ҳукми ҳақи мустаҳаққ қатл шавад , ва касе ки хунаш ба мазлӯмӣ ва ноҳақ рехта шавад мо ба валии ӯ ҳақи қисои додем . Пас исроф ва хунрезӣ накунед “

Ин оя ба вузӯҳ бар ҳурмати шадиди қатли нафас таъкид мекунад ва ёдовар мешавад ки ҷони инсонҳо муҳтарам аст ва танҳо дар шароити хос ва бар асоси қонӯни илоҳӣ метавон даст ба қисоси касе зад .

Ривоёти мутаъаддид аз паёмбари Акрам ( с ) ва аҳли байт ва имомони маъсӯм ( ъ ) низ ба таври ҷиддӣ ба ин мавзӯъ пардохтаанд . Барои мисол , имоми Содиқ ( ъ ) мефармоед :

«یَجیءُ  یَومَ القیامهِ رجلٌ الی رجلٍ حتی یُلَطِّخَهُ بِدمهِ و الناسُ فی الحسابِ، فیقولُ: یا عبداللهِ! ما لی و لَکَ؟ فیقولُ: اَعَنتَ علیَّ یومَ کذا و کذا فَقُتِلتُ

( Васоил Алшиъа , ҷ29 , с18 )

Тарҷума : “ Рӯзи қиёмат мардиро назд марде меоваранд ки ӯро бо хӯни худ оғишта мекунаду ҳоли он ки мардум дар ҳисобрасӣ ҳастанд , пас он инсон ба хӯни оғишта мегӯяд : Эй бандаи худо ! Бо ман чаро чунин рафторӣ кардӣ ? Ӯ мегӯяд : Дар фалон рӯз бар зиди ман иқдом кардӣ ва ман кушта шудам . “

Ин ривоят ба вузӯҳи нишондиҳанда авоқиби ухравии қатли нафас аст ва бар аҳамияти болои ҳифзи ҷони инсонҳо таъкид дорад .

Асари қатли як инсон дар ҷомеъаи

Қатли як инсон бегуноҳ на танҳо аз назари фардӣ балки аз назари иҷтимоӣ низ асароти мухаррибе дорад . Қуръони Карим дар ояи 32 сӯраи Моида мефармоед :

«... مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا ...» 

( сӯраи Моида , ояи 32 )

Тарҷума : “ Ҳар каси инсониро бидӯни иртикоби қатл ё фасод дар рӯй замин бикушад , чунонаст ки гӯё ҳамаи инсонҳоро кушта ва ҳар каси инсониро аз марг раҳоӣ бахшад , чунон аст ки гӯё ҳамаи мардумро зинда кардааст . “

Ин оя ба аҳамияти азими ҷони инсонҳо ва таъсири иҷтимои қатл ишора дорад . Қатли як фард метавонад заминае барои як фурӯпошии иҷтимоӣ дар оянда шавад , зеро ҷомеъаи инсонӣ ҳамонанди як пайкари воҳид аст ва осеб ба як узви он , таъсироти манфӣ бар кули ҷомеъа хоҳад дошт . Ҳамчунин , наҷоти ҷони як фард низ ба ҳамон андоза арзишмандаст ва метавонад ба тақвияту таҳкими пайвандҳои иҷтимоӣ мунҷар шавад.

Муҷозоти қатл дар ислом ва масъалаи қасос , дия ва афв

Ислом барои қатли нафас муҷозоти сахтиро таъйин кардааст ки муҳимтарин он қасосаст . Қисос ба маънои муқобила ба мисли ва куштани қотил ба унвони муҷозоти қатли амдаст . Бо ин ҳол , ислом дар канори қасос , бар афву бахшиш низ таъкид дорад . Қуръони Карим дар ояи 40 сӯраи  Шуро мефармоед :

«وَجَزَاءُ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِّثْلُهَا ۖ فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ» 

( сӯраи Шуро , ояи 40 )

Тарҷума : “ Кайфари бадӣ , муҷозотӣ аст ҳамонанди он ; ва ҳар каси афв ва ислоҳ кунад , подошм ӯ бо Худост ; Худованд золимонро дӯст надорад ! “

Дар ислом ин ихтиёр ба валии дам дода шудааст ки миёни қасос , дарёфти дия ( хӯнбаҳо ) ва ё бахшиши қотил якеро интихоб кунад . Ин амр нишондиҳандаи инъитофпазирии ислом дар иҷрои адолату ташвиқ ба афв ва гузаштаст . Имом Хумайнӣ ( раҳ ) дар Таҳриралвасила мефармоед :

« Қатли амд , ба таври айнии мӯҷиби қасос аст ва мӯҷиби дия намебошад . . . Аммо валии дам ихтиёр дорад ки миёни қасос ва афв интихоб кунад » .

Ин таъкид бар афву гузашт , нишондиҳанда талоши ислом барои ҳифзи пайвандҳои иҷтимоӣ ва ташвиқ ба ҳалу фасли мусолиматомези ихтилофот аст .

Натиҷагирӣ

Қатли нафас дар ислом ба унвони яке аз бузургтарин гуноҳони шинохта шудааст ва муҷозотҳои сангинӣ барои он таъйин шудааст . Бо ин ҳол , ислом ҳамвора бар афву бахшиш таъкид дорад ва ба валии дам ихтиёр додааст ки миёни қасосу афв якеро интихоб кунад . Ин нишондиҳандаи умқи инсондӯстӣ ва адолат дар ислом аст ки ҳамвора талош дорад то дар канори иҷрои адолат , фурсатҳое барои бозсозӣ ва ислоҳи ҷомеъа фароҳам оварад . Бар ин асос , метавон гуфт ки ислом дар айни таъкид бар ҳифзи амнияту адолат , ба дунболи ҳифзи пайвандҳои иҷтимоӣ ва тарвиҷи рӯҳияи афву гузашт низ ҳаст .