Günbataryň "global NATO" döretmek ugrundaky tagallalary
Dürli ýurtlaryň, esasanam Ukrainanyň NATO agza bolmak meselesi indi global krizise öwrülen hem bolsa, Iňlisiň Daşary işler ministri "NATO global bileleşigi" döretmek barada aýtdy.
Iňlis daşary işler ministri Liz Trrac , Berlinde NATO-nyň daşary işler ministrleriniň resmi däl ýygnagynda eden çykyşynda, NATO-nyň açyk gapylar syýasatynyň möhümdigini belläp , "Finlýandiýa we Şwesiýa bu harby bileleşige goşulsa, Ýewropada howpsuzlyk güýçlener, emma häzirki möhüm mesele Ýewropa sebitiniň howpsuzlygyny üpjün etmekden aýry Hindi-ýuwaş ummany sebitleriniň howpsuzlygy barada hem alada etmeli diýdi.
Trras , NATO-ny dünýäde giňeltmäge çagyrdy, ýöne Russiýa we Hytaý bolsa bu bileleşigiň giňelmegine berk garşylyk görkezip, bu meseläň, global howpsuzlygyň gowşamagyna sebäp boljakdygyny nygtaýarlar.
Demirgazyk Atlantik Şertnamasy Guramasy (NATO) 1940-njy ýyllarda Waşingtonda köpçülikleýin goranyş maksady bilen döredildi, indi ABŞ we Ýewropa we goňşy ýurtlaryň köpüsi bu gurama agzadyr. Aslynda, NATO-a agza ýurtlar biri-biriniň howpsuzlygynyň goralmagyna ygrarlydyrlar.
ABŞ bilen Sowet Soýuzynyň arasynda Sowuk urşuň möwjemeginden soň döredilen bu gurama, aslynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Ýewropa ýurtlaryny goranmak we elbetde ABŞ-nyň güýjüni giňeltmek synanyşygydy.
Global syýasy üýtgeşmeler we Sowuk Uruş döwründe gabawlaryň ýatyrylmagy bilen NATO käbir maksatlaryny üýtgetdi we sebite täsir etmek maksady bilen işini gündogara giňeltmek meýilnamasyny gün tertibinde goýdy. Bu nukdaýnazardan Polşa, Wengriýa we Çehiýa ýaly ýurtlar Unionewropa Bileleşigine we NATO-a goşuldy we bu maksatlar täze formatda amala aşyrylmagyny dowam etdirdi.
Aslynda, soňky onýyllyklarda NATO ABŞ-nyň we Ýewropanyň günbatar goşulyşmagy we isripsiz maksatlara hyzmat etmekde ABŞ-nyň we Ýewropanyň harby goly hökmünde çykyş etdi; Ukrainadaky häzirki krizisde Günbatar ýurtlary Ukrainanyň talaplaryny goldamak üçin girdiler.
Aslynda, Moskwany dolandyrmak we NATO-ny Gündogar Ýewropada ýaýbaňlandyrmak hatda ABŞ-nyň işgärleri üçinem ýeterlik däl ýaly bolup görünýär we NATO-nyň giňelmegi meselesi Iňlis daşary işler ministri tarapyndan global NATO hökmünde gozgaldy.
