927-ə hissə- Duxani surə -51-59 şərifə ayəon

927-ə hissə

إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی مَقَامٍ أَمِینٍ ﴿٥١﴾

Bə rosti ki, pərhizkoron qıləy əmnə məğamədən.

 فِی جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ ﴿٥٢﴾

Çı boğon miyono. iyən çeşməon(kəno).

 یَلْبَسُونَ مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَقَابِلِینَ ﴿٥٣﴾

Avşumiku nozık iyən sırafə oləton bətan bəkardeyn və(bəsə taxton sape) iyande mığobilədə nıştən.

کَذَلِکَ وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِینٍ ﴿٥٤﴾

Jıləvoni(əmə mıkofot doydəmon) və dıjdə çəşə huriyon boəvon jimoni həmro ğərol bədomon.

 یَدْعُونَ فِیهَا بِکُلِّ فَاکِهَةٍ آمِنِینَ ﴿٥٥﴾

Əyo har qıləy miyvə(ki, bıpyişone) asudə formədə tələb bəkardeyn.

Vəynə bərnomədə bə zolım iyən qınokoron cəhəndımədə bıə yavə vəzyəti işorə kardedəbe, ın ayəon bə dindor iyən təğvaninə şəxson vəhıştədə bıə hol-əhvoli işorə kardedə və hamyedə: çəvon vırə komilə surətədə betəhlukə iyən əmne. harcurnə ğəm, dard, doj, renc iyən mısibətiku əvon bə diyəro bıə qıləy əmniyyət. həmonə əmniyyət iyən səloməti hiss kardey, ıştən Xıdovəndi həmməysə dıjdə nemətonkuye ki, dınyoədə həm hakəs çəyku bəhrə bıbu, çəy xotır asudə və əv qıləy oromətiyədə jimon bəkarde.

Vəhışti əhli jimoni məkon çı boğ iyən bostonon miyono və çandə nev honi iyən şuləon kənoye və çəvon əhvol-ruhiyyə barzə səviyyədəy və çun ım neməton tafutin iyən çandə neviku iborəte, hiçvaxti jıqo qıləy məkoniku oqoneydənin.

Dınyoədə avşumə oləton de lətofət, nam iyən reçinəti məşhure. Xıdovənde-Aləm axırətədə bə vəhışti əhli çı avşumiku bıə liboson və`dəş doə. həlbəttə həm çandə nev dizayn, ranq iyən şikilon. joqo ki, dayima qıləy reçinəti, nuyəti iyən cozəbədorətiş heste.

Vəhışti əhli miyono qıləy unsiyyət, ulfət iyən məhəbbət heste. əvon iyande kəno bıə məclisonədə de səfo, səmimyyət iyən mənəviyyoti cəm bəbeyn və hiç qıləy yoləşəxəti nıbə holədə əvon de iyande dimbədim və bəsə taxton sape bənışteyn.

Çun insoni cinsi ğərizə və instinkt ğıyoməti ruji deəy bə icoye, Xıdovənd boəmə çın dınyo sakinon hətto çəy təsəvvıri kardey həm mumkin nıbə həmməysə reçinə jimoni həmroon vəhıştədə bəştə bandəon baxş bəkarde ta ehanə dınyoədə əvon ıştə çəşonışon çı noməhrəmiku puşniyəşe və bə həromi nəzə kardeyku ıştə dovnə pok oqəteydəbin, axırətədə de veyçokə formə çəy əvəz beşey bəbe.

Bəşəri coqlə cismoni tələbonku qıləyni hardey iyən peşomeye.vəhışti əhli tələb kardə çi boəvon əyo hozzı kardey bəbe. ə miyvəon ki, nəyinki, qıləy mıəyyənə fəslədə, bəlkəm dayima əvon doədən, bo çıniye iyən hardemoniro hozzıe. ım rənqarənq iyən xoşətəmış bıə miyvəon dastrəsədən və əvoni çıniye bo insoni hiç qıləy renc iyən zəhmətış ni.

Çın ayəonku omutedəmon:

1-vəhıştədə komilə oroməti iyən əmniyyət, İlahi neməton həmməysə muhimmə qıləyniye ki, co neməton bənav bəy işorə kardey bıə. vəhıştədə xətər iyən ziyononku tars, maqiku norohəti iyən neməton çı dasto doey niqəronəti mevcud ni.

2-insoni bə vəhışti aliyə məğami rosnə çi, bə təğva rioyət kardey iyən hərom və noloyığə koonku bə diyəro mandeye.

3-dınyoədə bəçəy ofot iyən ziyonon xoto bo insoni ğədəğən bıə və çəyku bə diyəro mandey əmr kardə bıə çiyon əvəzi, vəhıştədə de çokə formə doey bəbe.

4-vəhışti əhli dustonə məclisonışon heste və əvon de iyande unsiyyət basteyku ləzzət bardedən.

لا یَذُوقُونَ فِیهَا الْمَوْتَ إِلا الْمَوْتَةَ الأولَى وَوَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ ﴿٥٦﴾

Vəhıştədə ğərəz iminə maqi(ki, çəyku dəvardən) co qıləy maq nibəçaşteyn və Xıdovəndi əvonış sutunə əzobiku hifzış kardə.

 فَضْلا مِنْ رَبِّکَ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ ﴿٥٧﴾

(Imon həmmə)Iştı pərvərdıqori tərəfiku qıləy baxşeşe. ım həmonə dıjdə hərəbaxtətiye.

Insoni dınyoədə dayima niqəron kardə çiyonku qıləyni, maqi məsələy. maq bə insoni ıştə nezə odəmon, duston iyən sayir ğohumonku coəti boyis beydə, əmmo Xıdovəndi və`dəş doə ki, vəhışti əhl həni nibəmardeyn və əvon əyo əbədi bəmandeyn. Kərimə-Ğıroni çandə qılə ayəonədə vəhışti əhli ım əbədi mandeyku bəhs kardey bıə və de “xalidinə fihi” təbiri təkror bıə. nəyinki,maq əvoni çı vəhıştiku co əkəni, bəlkəm hiçvaxti çı vəhıştiku bə cəhındımi həm nibəşeyn. mumkine kali fərdon bəştə qınoon xoto, sıftədə bə cəhəndım bışon.əmmo peşo əyo çəvon dıl iyən rufon çı qıno pasiku pok bıey bəpeştə bə vəhışt ro pəydu kardedən. əmmo çımi əks bə əməl omeydəni.

Ha holədə əkəson ki, bə vəhışt varid bıən, Xıdovənd bəştə kərəmi xoto əvonış baxşəşe və əvonış çı cəhəndımiku oqətəşe. liza əvon həni çı əzob iyən cəzoku norohət nin.

Kərimə-Ğıron dəvomədə bə qıləy muhimmə nuktə işorə kardedə və hamyedə: ın neməton həmmə bə İlahi fəzl iyən lutfi əsose. çıro ki, təbiiyi iyən addi formədə bandəon bəştə məhdud iyən kamə əməlon xoto, Xıdovəndi ım əbədi və oxoş nıbə neməton ğəbul kardey ləyoğətışon ni. əmmo Xıdovənde-Xalığ bəştə lutfi xoto, ım həmmə nemətonış çı pok iyən dırıstə ko soyb bıə insonon ixtiyorədə ğərol doydə vəəvoni bə qıləy hərəbaxtəti bərosne ki, bo ım dınyo fərdon hiçvaxti əv təsəvvır bıənin ni. ha holədə bə qırd ım neməton rəsey bo vəhışti əhli qıləy səbarzətiye və ım fəğət çı Xıdovəndi lutfi sayədə hosil beydə.

Çın ayəonku omutedəmon:

1-hakəs bə vəhışt varid be, həni çəyku xaric nibəbe. bəlkəm əyo əbədi bəmandeyn.

2-hakəs dınyoədə ıştəni ıştə nəfsi tələbonku iyən qınoonku oqəto, Xıdovənd axırətədə əy çı cəhəndımi otəşiku hifz bəkarde, obəqəte.

3-çəmə çokə koon dınyoədə məhdud iyən kame və de Xıdovəndi əbədiyə vəhıştədə bıə dıjdə neməton mığoyisə bıənin ni. çən, vəhışt iyən çəvrə çokə odəmon hərəbaxtəti bə Xıdovəndi lutf iyən kərəmi xotoye, nəyinki, çəvon çı Xıdoku tələbe.

فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ﴿٥٨﴾

Həyğətən, əmə Ğıronımon ıştı zıvono hoston kardemone ta ğasbu(əvon) mutəzəkiir bıbon(pand bıqəton).

 فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ ﴿٥٩﴾

Çən, mıntəzir bımand ki,əvon həm mıntəzirin.

In ayəon ki, çı Duxani mıborəkə surə oxonə ayəonin, çın surə oxoyədə bə Peyğombəre-Əkrəmi(s) xitob kardə holədə hamyedə: vəhyi enovneyku hədəf, təzəkkur iyən pand doeye ta ğafilə fərdon çı ğəflətiku oğo bıbon və ıştəku mığət bıbon.

Bə elmi kitobon əks ki, addi camaat çəvonku qıləy bəhrə bardey zıneydənin, Kərimə-Ğıron deməkə ki, çəy mehtəvo iyən məzmun nığıle, əmmo bo qırd milləti fame iyən dərkiro rohət və hostone. çəy nuktəon təlimbaxş, bəyonış vazeh iyən çəy dəlilon ruşin iyən ğoyme.liza çəy ayəon bə hozzıə dılon nufuz və əvoni oğo kardedə. əmmo indokor iyən de həxı mıxolifət kardə kəson çanədə həm boəvon Ğıroni ayəon handey bıbu, mutəzəkkir nibəbeyn iyən pand nibəqəteyn. zira çəvon dılışon ni həxı ğəbulkon. dırıst bənə əkəsi ki, ıştənış jıə bə han və çanədə həm əy vanq bıjənoş, hiç qıləy əksul-əməl və reaksiyə nışon nibədoe. həmonə kofir iyən munkiron ıştə fikədə ıştı iyən ıştı vardə ayini dəboxtey iyən məğlub bıey çəş kardedən, tı həm İlahi və`də intizorədə bımand ki, Əv ıştı həxə dini səbarz iyən həmonə mışrik iyən kofiron məğlub iyən məhf bəkarde.

Çın ayəonku omutedəmon:

1-Ğıroni maarifon bəpe de sodə zıvoni iyən bo umum milləti famero bəyon bıbu. zira çəy hədəf umum məxloği hidoyəte, nəyinki, qıləy məxsusə qrup ya dastə.

2-Xıdovənd de osmoniyə kitobon vığandey iyən peyğombəron məbus kardey, de milləti huccətış təmom kardə. ehanə ikəs əmdən və zıne-zıne həxı ğəbul nıko, bəpe İlahi ğəzəbi intziorədə bımando.