979-ə hissə-Nəcmi surə -19-30 şərifə ayəon

979-ə hissə

أَفَرَأَیْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى(19)

Aya lat iyən Uzza(bıton)vindəyone?

وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى(20)

və Mənat ə coqlə seminə bıt.

أَلَکُمُ الذَّکَرُ وَلَهُ الْأُنْثَى(21)

aya zoə boşməy iyən (şımə bezo bıə) kinə bo Xıdo?

تِلْکَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِیزَى(22)

ım noadilonə təğsıme.

إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّیْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُکُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنْفُسُ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدَى(23)

ın bıton nomonsə co çiyon nin ki,şımə iyən şımə pıon əy nom noydən.Xıdovənd (boçəvon həxətiro)hiç qıləy burhan(dəlil)vığandəşni.(mışrikon)fəğət bəştə  qımon iyən həvəson tabe beydən.qıləy holədə ki,çəvon pərvərdıqori tərəfiku hidoyət bəçəvon soyəx ome.

In ayəon çı Məkkə bıtpərəston bovəon muhimmə qıləyni de problemi dim bə dim kardedə və hamyedə:şımə i tərəfiku ım bıton çı məlayikon timsoli zıneydən və əvoni pərəstış kardedən.co tərəfiku əvon firiştəon çı Xıdo kinon hisob kardedən və çəvonku Xıdo nəzdədə şəfoəti umuşon heste.qıləy holədə ki,əvvəla Xıdo fərzəndış ni və məlayikon Xıdo fərzəndon nin.saniyən firiştəon bənə insonon nin ki,çəvon jenı-merdışon bıbu.

Çımonsə əlovə şımə kinon çı ayb iyən arəti moyə zıneydon və hətto hozzı beydon əy bəyji-bəyji bə qurkon.ısət çokonəy ki,məlayikon Xıdo kinon hisob kardedon və əvoni bə Xıdo nisbət doydon?aya şımə bımi qıləy dəlil iyən burhonın heste? yaan ki,bə qıləy xorafati  giriftor bıon ki,şımə pıon iyən yolon votəşone və şımə bedəlil ğəbulon kardə?.

Ehanə şımə Xıdo səhihə şikilədə zıney dumon,Xıdovənd de oxonə peyğombəri iyən Ğıroni kitobi vığandey,çı hidoyəti roy bəşməş nışonış doə ta bə inhirofə ro məşənən.çın ayəonku omutedəmon:

1-mışrikon Xıdo ğəbul kardedən,əmmo pərəstışədə bə xorafati dıço bıən və sığə bıton bənə Xıdo kion timsoli pərəstış kardedəbin.

2-de inhirofi fikon rəftorədə cədəli şivəonku oko doey bəbe və de mığobil tərəfi məntığiku istifodə kardey əy məhkum kardey bəbe.mışrikon ki,kinon boştə ar zıneydəbin,çokonə məlayikon çı Xıdo kinon fik kardedən?

3-çı kinon de zoon miyono farğ noey və qıləyni bəsə coqləynisə barz qətey,çı zılm iyən beədoləti nımunəonkuye.

4-çun çı dədə-bobon etığodon iyən adəton bə omə nəslon mədəniyyəti qıləy barzə təsir noydə ,vey mumkine bəçəvon adət və traditsiyon kurkuronə təğlid kardey,zəminə bo bəşəri camiyədə xorafati pevolo kardeyro hozzı kardedə.

5-sıst iyən beəsosə fikon iyən bə həvaye nəfson tabe bıey,bə ziyodə milləti zəloləti iyən bəçəvon çı İlahi hidoyətiku bə diyəro mandey boyis beydə.

أَمْ لِلْإِنْسَانِ مَا تَمَنَّى(24)

Aya inson bəştə oruzu kardə çiyon bərəse?

فَلِلَّهِ الْآخِرَةُ وَالْأُولَى(25)

çən,axırət iyən dınyo bə Xıdo məxsuse.

وَکَمْ مِنْ مَلَکٍ فِی السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِی شَفَاعَتُهُمْ شَیْئًا إِلَّا مِنْ بَعْدِ أَنْ یَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَرْضَى(26)

və mumkine məlayikon ki,osmononədən(əmmo) çəvon şəfoəti qıləy foydəş ni.illa çəy bəpeştə ki,Xıdovənd bo harkəsi ki,bıpyişe və pəsəndko,şəfoəti icozə bıdo.

Bə ın ayəon əsos mışrikon bə firiştəon şəfoəti umudəvo bıey xoto əvoni pərəstış kardedəbin.qıləy holədə ki,jıqo oruzu bənə beəsos iyən bemənoə oruzon hiçvaxti real nibəbe.zira dınyo iyən axırət de İlahi irodə iyən tələbi idorə beydə və bə insonon umu iyən oruzu tabe beydəni.

Beşək bə vəomə bıə umu çı insoni fəoliyyəton mıhərriki motor iyən çəy ozavziye amile.əgər umu nıbu, hiçkəs səy nibəkarde və ıştə jimoni bənav bardey cəhətədə qıləy ğədəm nipeqəte.həlbəttə çı insoni umu iyən oruzuon bəpe imkonaton,istedodon iyən zərfiyyəton çərçivədə bıbu.ehanə jıqo nıbu,əv bə təvəhhum iyən illuyuzəon dıço bəbe.çın ayə nəfy iyən inkor kardə çi,beəsos iyən illuziyə oruzuonin ki,çı İlahi vəhyi iyən ağl və məntıği təsdığ kardə vıron nin.boçi ki,jıqo ğeyri-ğanuni iyən beağlə oruzon bə kəno noey,ıştən zəminə bo insoni iyən bəşəri camiyə ozavziyero hozzı kardedə.çın ayəonku omutedəmon:

1-ağl iyən vəhyi bə kəno noey ki,bə bəşəri hərəbaxtəti iyən hidoyəti ro nışon doydə və bə xəyoli oruzon dıl dəvastey,insoni dınyo iyən axırətədə bo İlahi lutfon ğəbul kardey iyən bə ruşd və kəmoli rəseyku obəqəte.

2-əmə bəpe ıştə tələb və oruzon de İlahi irodə və tələbi həmohənqkəmon ta bəçəmə nəzədə bıə nəticə bırəsəmon.nəyinki,intizorımon bıbu ki,çı Xıdovəndi həkimonə irodə bəçəmə irodə iyən oruzon tabe bıbu.

3-qıləy zəmon ki,Xıdovəndi dərqo mığərribə məlayikon çəy izn iyən irodə nıbə holədə,şəfoət kardey icozəşon ni,bəvədə bənə beconə bıton bıə əşyoonku çəmə çı intizorımon heste?

إِنَّ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَیُسَمُّونَ الْمَلَائِکَةَ تَسْمِیَةَ الْأُنْثَى(27)

Bə axırəti imon nıbə kəson firiştəon de kinon nomi nom noydən.

وَمَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئًا(28)

qıləy holədə ki,əvon(de ım ko) hiç qıləy elmışon ni.əvon fəğət bəştə qımonon tabe beydən və şək ni zənn(insoni) həxıku be ehtiyoc nibəkarde.

فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِکْرِنَا وَلَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا(29)

çən,hakəs ki,çəmə zikriku dim bıqordıno və fəğət dınyo jimoni tələbko,çəyku dim bıqordon.

ذَلِکَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَى(30)

əv çəvon elm iyən zıney oxonə dərəcəy.ıştı pərvərdıqor çəy royku dəqıjnə kəson vey çok zıneydə iyən hidoyət pəydu kardə kəsonku(həm) vey xəbədoye.

Çoko ki,çımi bənav votemone mışrikon Xıdo bənə dınyo xılğəti məbdə unvoni ğəbul kardedəbin,əmmo çəvon bə ğıyoməti ruji,bə kufr iyən maqi bəpeştə bə dınyo mıkofoti etığodışon nıbe.liza hamyedə:əkəson ki,ım xorafaton bə Xıdo nisbət doydən və bəçəy əsos bıton pərəstış kardedən,əvon həyğətədə bə Ğıyoməti bovəşon ni iyən ıştə ağıbətiku tarsışon ni.

Ayəon dəvomədə bə bəşəri camiyə zərəlonku qıləyni işorə kardedə və hamyedə:ziyodə fərdon çı məbdə iyən miadi həxədə bıə bovəon,bə qımon iyən zənni əsose.qıləy holədə ki,jıqo məğamonədə inson bəpe bə elm iyən yəğıni bırəso ta bə etığodış bıə həxəti xotırcəməti pəyduko.

Təbiiyi surətədə fərdon ki,çı dınyo məbdə dırıstə şikilədə zıney dumon,bə pəyğombəron soyəx şeydən və çəvon hidoyətiku bəhrə bardedən.qıləy holədə ki,cokəson çı həyğətonku aqahəti,dınyo iyən çəy ləzzət və mənafeyon zıney həddədəy.çın ayəonku omutedəmon:

1-addi iyən kamə əhəmiyyətış bıə koonədə bə zənn iyən qımoni tabe beıy,ğasbu ziyodə xəsorətış nıbu, əmmo etığodi konədə jıqo tabe bıey,insoni bə dıjd iyən əvəzış benışə ziyonon dıço bəkarde.zira çı bəşəri umr hiçvaxti təkror nibəbe.

2-milləti bə Xıdo səmt dəvət iyən irşod və tərbiyə royədə bə şəxson soyəx bışəmon ki,çı həxı dumon. nəyinki,çə kəson dumo ki,Xıdo zikriku dim qordıneydən və ıştə çəş iyən quşi bə həxı səmt bastedən.

3-dınyopərəstəti,Xıdo iyən Ğıyoməti ruji viro bekardə amilonku qıləyniye.ehanə de qıləy səhih iyən ağılmandə şivə çı jimoni təbiiyi ləzzətonku bəhrə bıbəmon,ım qıləy pəsəndidə koye.əmmo həddiku ziyodə bə dınyo dıl dəvastey,qıləy mızəmmət bıənin iyən ziyonış bıə koye.