Ğıron Hadi iyən Rahnuma
Ğıron Hadi iyən Rahnuma
Ğıron Hadi iyən Rahnuma
Imruj Ğıroni nom bəsə həmmə zəmononsə ziyodə bəsə zıvononsəy.qıləy mığəddəsə kitob ziyodə inonon əy nıhande çəy barədə hukm doydən və ğəzovət kardedən.əmmo coqləyni Ğıroni bəştə tərəfdoron con iyən cismi noə nığılə təsiri xoto çəyku tarsışon heste və boçəy məhfiro bəy otəş jeydən,sutuneydən.bərosti Ğıron çiçe və aya de əy sutuney çəy məntığ həm çı miyoniku şeydə?
Kərimə-Ğıron qıləy tərbiyəvi iyən inson perosnə qıləy kitobe və bo fərd iyən camiyə təkamuliro həmmə mənəvi iyən maddi aspektonədə nozil bıə.həmmə çiyku mənzur və məğsəd həmmə koon ki,bo ın royku dəvardero lozıme.nəyinki,Ğıron bənə qıləy dıjdə dayirətul-məarif ya ensklo -pediyə bıbu ki,ısət çı riyaziyyot,coqrafiyə,kimya.fizikə iyən bənə ımon bıə elmon cuziyyot iyən detalon həmmə bəvədə bıbu.harçənd ki,Ğıron bo həmmə elmon kəsb kardero qıləy kulliyə dəvərtış kardə və çımonsə əlovə bəzi vaxtonədə de tohidi iyən tərbiyəvi bəhson mıtənosib,çı elmon həssosə hissəon piyo qıləy pardə peqəto.əmmo demiyən Ğıroni nozil bıey səbəb və çəy oxonə və əsliyə hədəfi təşkil doə çi,çı jimoni səhihə roy zıney və insoni çı hərəbaxtəti iyən xoşbəxtəti mədor iyən orbitədə ğərol doeye və əy bın zəminədə harçiş bəyon kardə.Kərimə-Ğıroni yolə təfsirəvon mərhum Əllomə Təbatəbayi Əlmizon təfsirədə nıvışteydə:”Əhadis bə ın nuktə dəlolət kardedə ki,Ğıronədə dəvardə,ısətnə iyən de tobə Ğıyoməti ruji omə elmon mevcude”........
Mısılmınon osmoniyə kitob bıə Ğıron bə məcmuəvari ayəon şomil beydə ki,Tevrat uyən İncili osmoniyə kitobi bəpeştə,Xıdovəndi tərəfiku bə oxonə peyğombər həzrəte Muhəmmədi(s) nozil bıə və həyğətədə həmmə osmoniyə kitobon ğaydəon iyən əsəron,bəlkəm qırd elmon əsəron ıştədəş cəm kardə.Kərimə-Ğıroni xıslətonku qıləyni ıme ki,sayir osmoniyə kitobon təsdığ kardedə.joqo ki,Ali-İmrani mıborəkə surə 3-ə şərifə ayədə handedəmon:”həmonə Xıdo ki, Ğıronış bərosti bətı vığandeşe ki,ıştə bənav bıə osmoniyə kitobon təsdığəkəy və(Ğıroni bənav) Tevrat iyən İncilış vığanbde”.
Həmçinin Nisa mıborəkə surə 47-ə şərifə ayədə omə:”Ya əyyuhəlləzinə amənu......ha ə kəson ki, (Xıdo)kitob bəşmə doey bıə.(çəmə bəştə pəyğombəri)nozil kardə çi imon biyənən ki,deşmə (Tevrat iyən İncili) nışonəon həmohənqe”.....
Kərimə-Ğıron ıştəni çı hidoyəti kitob zıneydə və bə həmmə bəşəriyyoti xitobış kardə.Muddəssiri mıborəkə surə 31-ə şərifə ayə oxoyədə hamyedə:”...ın(Ğıron) bo bəşəri ğərəz təzəkkur(pand) iyən çəşnavio co çi ni”. In osmoniyə kitob bo bəşəriyyoti ıştə iminə peyğom iyən mesajış de bə handey səmt bıə dəvətiş bino kardə.Kərimə-Ğıronədə təğribən 70 qılə ayə mevcude ki,bə elmi omutey səmt dəvət və həmçinin bə de alimon təşviği koy işorə kardedə.bə İslomi pəyğombəri(s) nozil bıə iminə şərifə ayə Ələği mıborəkə surə ayəon be ki,bə eım omutey iyən təlimi səmt səlo jeydə.joqo ki,hamyedə:”iğra bismi rəbbikəlləzi xələğ.....Ğıroni deştə ofəyə pərvərdıqori nomi ğitoətkə.əkəs ki,odəmış çı bastə xuniku ofəyəşe-bıhand və ıştı pərvrdıqor vey kərime-ə Xıdo ki, bə bəşəri nıvıştey elmış omute-və bəy çəy nızınə çiyonış omute”......
Mısılmınon osmoniyə kitobi 6000 həzo ayəş heste və çəy ayəon təğribən 500 qıləyni bə şəri hukmon iyən ibodi məsələon ayidin və əmandəni çı ixtilofon babədə,ədoləti bərpo kardey və muminon çı ənbiya və pəyğombəron Xıdo royədə de dınyo zolımkorə hukuməton bıə cihodiku ibrət qətey,bə insonon həxon rioyət kardey və iyande zılm iyən təcavuz nıkardeyku sıxan votedə və ro nışon doydə.Kərimə-Ğıroni həmməysə muhimmə imtiyoz çı insonon fik,əndişə iyən rəftoronədə bıə təsirinə role.
Cohiliyyə devroni ərəbon vəzyəti de İslomi sıftənə soronədə Ğıroni məktəbiku tərbiyə vində kəson mığoyisə,çı Ğıroni bə inson iyın camiyə bıə nığıl iyən dıjdə təsiron bəyon kardedə.çandə əsr bənav çı bıtpərəstəti fərhənqi rəvoci devronədə İslomi buzurquvarə peyğombər(s) de Xıdovəndi əmri çı aləmi məxloğati qərdəniku çı əsorət iyən nokəti zəncirış peqəte və de vəhyi erjinə təlimon bə bəşəriyyoti çı mədəniyyot iyən əzəməti rufış pu karde.Xıdo Rəsul(s) de lm və zıney hevuj kardey,çı nodonəti,inhirof iyən tuğyoni pur bıə cəmyətış,bə qıləy hərəbaxt iyən salehə camiyəş təbdilş karde....
