Her bölümde bir ülkenin Ramazan etkinliklerini anlattığımız bugünkü sohbetimizde Malezya’da bu ayla ilgili gelenek ve görenekleri ele almak istiyoruz.

Resmi adı Malezya Federasyonu olan Malezya güneydoğu Asya bölgesinde yer alan ve başkenti Kualalampur olan bir ülkedir. Malezya’nın nüfusu yaklaşık 32 milyondur. İslam dini Malezya’da resmi dindir.

Malezya’da mübarek Ramazan ayı diğer İslam ülkelerinde olduğu gibi bazı özel gelenek ve göreneklerin eşliğinde başlar. Bu ülkede Çinli ve Hindistanlı çeşitli kavimlerin kendilerine özel kültür, medeniyet ve sünnetleri ile mübarek Ramazan ayını İslami – Malaya karışımı bir geleneğe dönüştürdüğü anlaşılıyor.

Malezya’da Müslümanlar mübarek Ramazan ayına hazırlanırken, başka dinlerin mensupları bu ayın Müslümanların gözünde öneminin bilincinde hareket ederek bazı kısıtlamalara saygı gösteriyor ve sonuçta bu ayın güzelliklerinden Müslümanlarla birlikte yararlanıyor.

Malezyalı Müslüman genç Cemil, ülkesinde mübarek Ramazan ayı başka bir atmosferde geçtiğini, bu ay yaklaşınca çarşı Pazar yeni elbise almak isteyen çocukların mutluluğu ve kahkahaları ile coştuğunu ve bu sıcak tropik ülkeye bambaşka bir hava kazandırdığını belirtiyor.

Ramazan arifesinde Malezya’nın çarşıları daha da renkleniyor ve alış verişler daha da artıyor. Malezyalı Müslümanlar da mübarek Ramazan ayının arifesinde evlerine temizlik yapıyor ve renkli ampullerle bezemeye çalışıyor.Malezya’da mübarek Ramazan ayının başlaması ile birlikte kentlerin ana caddeleri rengarenk ipler ve ışıklarla bezeniyor. Caddelerin bu şekilde bezenmesi ise neşe ve sevinç günleri olan Ramazan ayı başladığını haber veriyor. Ticari merkezlerde de asılan bayraklar Ramazan ayının başladığını müjdeliyor ve insanlar birbirini tebrik ediyor. Malezya’da tüm camiler gece boyunca açıktır. Kırsal bölgelerde de insanlar camilere toplanarak birbirinin Ramazan ayını kutluyor ve büyük davullar çalınıyor.

Her yıl mübarek Ramazan ayının ilk gecesinde Malezya genelinde havai fişeklerle gösteriler yapılıyor ve daha sonraki gecelerde de bu gösterilerin yapıldığı alanlar açıklanarak insanlar gösterileri seyretmeye davet ediliyor.

Camiler ise her gün sabah ezanından bir saat önce hareketlenmeye başlıyor ve Kur'an'ı Kerim tilaveti ve Malaya dilinde dualar yayımlanıyor. Buna göre de hiç kimse sahur vakti uyuya kalmıyor.

Gerçekte mübarek Ramazan ayı Malezyalı Müslümanların en büyük şenliklerinden biridir. Malezya halkı bu aya, Bolan Puasa diyor. Bu ayın geleneklerinin kökü İslam dini ve Malezyalıların yerel kültürüne dayanıyor.

Mübarek Ramazan ayında Malezya’da bir başka cazibe, ay boyunca açık olan yerel pazarların kurulmasıdır. Bu pazarlar ülkenin hemen hemen her yerinde kuruluyor. Ramazan ayı boyunca kurulan bu pazarlar sahura kadar faaliyet yürütüyor ve ülkenin geleneksel yiyecekleri ile oruç tutan ve sıcak hava yüzünden alış verişlerini gece vakti yapmayı tercih eden insanları ağırlıyor.

Malezya’da Ramazan ayı boyunca insanların birlikte camiye gittiği ve iftarını toplu halde yapmaları ve bunun için ailece dışarı çıktıkları ve her yere birlikte gittikleri de bu insanların önemli adetlerinden sayılır.

Malezya halkı genellikle yemeklerini dışarıda yer. Yine mübarek Ramazan ayında Malezyalı Müslümanlar ya camilere ya da Ramazan pasajı dedikleri mekanlara gider ve oruçlarını bu mekanlarda açar.

Bu arada Malezyalı Müslümanların da yemek çeşitleri çok zengin ve iftar sofraları çok çeşitli yiyeceklerle donatıldığı belirtilmelidir. Nasi Lemak, pirinç, Hindistan cevizi sütü, yumurta, kurutulmuş balık ve biraz sebze ile yapılan ve Ramazan ayında çok tüketilen yemeklerden biridir. Yine Ramazan ayında çeşitli etlerden yapılan ızgaralar da bu ülkede oldukça yaygındır. Nitekim kuzu ve dana etinden yapılan ızgaralar Ramazan ayını sadece Malezyalı Müslüman için değil, aynı zamanda gayri Müslimler için de cazip hale getiren ve bu ayı sabırsızlıkla beklemelerine ve bu kültürden zevk almalarına vesile olan yemek çeşitlerinden biridir. Bu yemeklerin yanı sıra Malezyalı Müslümanların sofrasında bir çeşitli acılı çorba olan Laksa adında bir yemek de bol bol tüketilen bir yemektir.

Malezyalı Müslümanların mübarek Ramazan ayında en çok tükettiği yemek ise etli veya tavuklu pilavdır. Malezyalı Müslümanlar susuzluğu gideren Kulak adında bir çeşit özel içeceği sahurda tüketir ve onlara özel güç ve kuvvet kazandırdığına inanır.

Malezyalı Müslümanların mübarek Ramazan ayında tükettiği ve çok sevilen yemeklerden biri ise pirinç ve etle yapılan bir nevi özel muhallebidir. Bu yemeğe Hindistan cevizi sütü ve bir sürü hoş kokulu baharat de eklenir. Yemeğin adı ise Bubur Lambuk’tur. Bu geleneksel yemeği Malezya’nın en eski camii olan ve Malaka eyaletinde yer alan Kampung camii yapar ve Ramazan ayı boyunca adak şeklinde halk arasında dağıtılır. Cami aşçıları her gün sabah saat sekizden akşam saat dörde kadar bu yemeği yapmakla uğraşır. Yemek akşam saat beş sularında hazırlanır ve ardından camide ikindi namazının ardından halk arasında dağıtılır.

Malezya’da her namazın sonunda gönüllülerce cami mutfağında hazırlanan ve Mure adı verilen sade bir akşam yemeği hazırlanır. Bu etkinlikte dostluk hissi açıkça hissedilir, zira herkes yan yana oturarak yemeklerini paylaşır. Mübarek Ramazan ayının 17. günü da bu ülkede özel günlerden biridir ve Kadir gecesi ve Kur'an'ı Kerim’in nazil oluşu olarak belirlenmişti ve hükûmet yedi eyalette ve federal kentlerde devlet dairelerini tatil ilan eder. Malezya kültüründe Ramazan ayının 27. gecesi ise Tucoh Likor olarak adlandırılır, ki 27 adedi anlamındadır. Yine bu ayın son Cuma günü Malezya halkı başte Kualalampur olmak üzere büyük şehirlerde dünya Kudüs günü yürüyüşlerine katılarak mazlum Filistin milletine desteklerini ilan eder.

Ramazan bayramı arifesinde Malezyalı Müslümanlar evlerinin önünde mum ve lamba yakar. Bu lambalara Peline denir ve herkes evinin önünde bu lambaları yakarak Ramazan bayramını karşılar.

Aslında bu gelenek Malaya halkının geleneklerine dayanır; şöyle ki, Kadir gecesi melekler ve Hz. Cebrail ancak içinde ışık olan evlere nazil olur. Bu ayda Malezyalı erkekler yerel kıyafetlerini giyer ve Baju Malayo adını verdikleri dikdörtgen şeklinde özel şapkalarını başlarına koyar. Kadınlar da bu ayda özel kıyafetlerini giyerek başlarını da geleneksel başörtüleri ile örter. Kadınların geleneksel kıyafetinin adı Baju Kurung’dur.

Malezya’da Ramazan ayında düzenlenen şenlikleri de unutmamak gerekir. bu şenlikler en çok ülkenin kuzeyinde, Tringano ve Klantan eyaletlerinde düzenlenir. Sokak gösterileri, iftar sırasında görkemli ağırlamalar ve geleneksel bazı merasimlerin yapılması, bu şenliklerin cazibeleridir. Aslında Malezya’da Ramazan ayı boyunca bir nevi bayram havası hakimdir. Malezyalı Müslümanların en önemli geleneklerinden biri Ramazan bayramı özel merasimidir ki bu merasime de açık sofra adı veriler. Bundan başa Malezya’nın Ramazan bayramında en eski geleneklerinden biri evin açık kapıları adlı gelenektir ve hemen hemen her evde düzenleniyor. Bu etkinlikte evin kapıları konuklara, sosyal durumları, inancı, ırkı ve benzeri durumlara bakılmaksızın açıktır ve herkes çok güzel yemeklerle ağırlanır ve hoşça vakit geçirir. Ramazan ayı Malezya’da dini havasının yanında ailevi bağları güçlendirme ayıdır.

Malezya’da Ramazan bayramı bu ayın sonunu göstermekle beraber, yeni yılın da başlangıcıdır. Bu ülkede Müslümanlar bir hafta boyunca Ramazan bayramını kutlar ve bu süre içerisinde birbirini ziyaret eder ve renkli sofralarla ağırlar. Malezya’da Ramazan bayramı dolayısıyla resmi tatil üç gündür.

Malezya’da Ramazan bayramı Heri Raya ya da İd’el Fıtri olarak adlandırılır. Heri Raya sözcük itibarı ile şenlik günü anlamına gelir. Bayram arifesi ise Malezya’da en yoğun geçen günlerden biridir. Malezya halkı bugünü tamamen geleneksel yemekleri yaparak geçirir ve sevdikleri bir dizi yemeği hazırlar.

Ramazan bayramında hükümetin Müslüman bakanları ve başbakanın evlerinin kapısı herkese açıktır. İnsanlar bayram namazından sonra akşama kadar devlet adamlarını ziyaret eder ve bu konuda hiç bir kısıtlama uygulanmaz; nitekim gelen misafirler de çok güzel bir şekilde ağırlanır. Gerçekte Malezyalı Müslümanlar Ramazan bayramını sadece bir gün değil, tam bir ay boyunca kutlar.